خبرگزاری بین المللی اهل بیت(ع)_ابنا: در جهان پرشتاب امروز، مفهوم «حیا» گاه به‌اشتباه با ضعف یا عقب‌ماندگی تعبیر می‌شود، در حالی‌که در قرآن کریم، حیا نشانه‌ای از بلوغ، وقار، و قدرت درونی است. آیه ۲۵ سوره قصص نمونه‌ای درخشان از این حقیقت است؛ جایی که یکی از دختران حضرت شعیب، با رفتاری سرشار از حیا، به سراغ حضرت موسی می‌آید تا او را به خانه پدر دعوت کند.
متن آیه و ترجمه
> فَجَاءَتْهُ إِحْدَاهُمَا تَمْشِی عَلَی اسْتِحْیَاءٍ قَالَتْ إِنَّ أَبِی یَدْعُوکَ لِیَجْزِیَکَ أَجْرَ مَا سَقَیْتَ لَنَا ۚ فَلَمَّا جَاءَهُ وَقَصَّ عَ...َ لَا تَخَفْ ۖ نَجَوْتَ مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ
> «پس یکی از آن دو [دختر] در حالی که با حیا راه می‌رفت، نزد او آمد و گفت: پدرم تو را دعوت می‌کند تا پاداش سقایت ما را به تو بدهد. هنگامی که موسی نزد او آمد و سرگذشت خود را بازگو کرد، [شعیب] گفت: نترس، از قوم ستمگر نجات یافته‌ای.»
تحلیل واژه «استِحیاء» و رفتار دختر شعیب
عبارت «تَمْشِی عَلَی اسْتِحْیَاءٍ» به‌جای توصیف ظاهری، به حالت درونی و منش رفتاری دختر اشاره دارد. مفسران از جمله علامه طباطبایی و فخر رازی این تعبیر را نشانه‌ای از وقار، ادب، و کنترل احساسات در مواجهه با نامحرم دانسته‌اند.
- استحیاء در اینجا به معنای شرم مثبت، وقار، و حفظ مرزهای ارتباطی است.
- دختر نه با جسارت افراطی، نه با ترس و انفعال، بلکه با تعادل و ادب سخن می‌گوید.
- او فقط پیام پدر را منتقل می‌کند، بدون اضافه‌گویی یا جلب توجه.
جایگاه حیا در شخصیت زن پیش از ازدواج
در فرهنگ قرآنی، حیا نه‌تنها زینت زن است، بلکه سپری برای حفظ کرامت، امنیت روانی، و استقلال اوست. پیش از ازدواج، حیا به زن کمک می‌کند تا:
- مرزهای ارتباطی با نامحرم را حفظ کند.
- از نگاه‌ها و رفتارهای تحریک‌آمیز دوری کند.
- شخصیت خود را بر اساس عقل، ایمان، و وقار بنا کند، نه جذابیت ظاهری.
در روایت‌ها آمده است که حضرت موسی حتی در راه رفتن با دختر، پیشنهاد داد که او پشت سرش حرکت کند و مسیر را با پرتاب سنگ نشان دهد تا نگاه مستقیم بین آن‌ها برقرار نشود. این رفتار، احترام متقابل و رعایت حریم را نشان می‌دهد
رفتار دختران در مواجهه با نامحرمان: الگوی قرآنی
بر اساس این آیه، دختران در مواجهه با نامحرمان باید:
حیا در گفتار
وقار در حرکت
اختصار در ارتباط
حفظ نگاه
پوشش مناسب
نتیجه‌گیری: حیا، قدرتی خاموش اما مؤثر
حیا در فرهنگ اسلامی، نه‌تنها نشانه‌ای از ایمان و ادب است، بلکه ابزاری برای حفظ عزت نفس، امنیت اجتماعی، و سلامت روانی زن محسوب می‌شود. آیه ۲۵ سوره قصص، الگویی بی‌نظیر از تعامل زن و مرد در فضای عمومی ارائه می‌دهد؛ تعاملی که بر پایه احترام، حیا، و هدف‌مندی شکل گرفته است.
در دنیای امروز، بازخوانی این الگو می‌تواند به دختران کمک کند تا در مواجهه با چالش‌های اجتماعی، هویت خود را حفظ کرده و با وقار و اعتماد به نفس مسیر زندگی را طی کنند.