این رخداد، نشانهای روشن از ظرفیتهای پنهان ایران در حوزه گردشگری روستایی و جامعهمحور است که میتواند به یکی از موتورهای محرک اقتصاد ملی بدل شود.
ثبت جهانی، نقطه آغاز نه پایان
قرار گرفتن نام سه روستای ایرانی در فهرست جهانی، فرصتی تاریخی برای بازتعریف مفهوم «توسعه از دل مردم» است. این روستاها با تکیه بر مؤلفههای فرهنگی، طبیعی و تاریخی خود توانستند در میان صدها گزینه بینالمللی، به عنوان نمونههای موفق از همزیستی انسان و طبیعت شناخته شوند.
«سهیلی» با زیست در کنار جنگلهای حرا، کندلوس با بافت تاریخی و فرهنگ اصیل شمالی، و شفیعآباد با قرارگیری در حاشیه کویر لوت، سه چهره متفاوت از اقلیم، زیست و تمدن ایرانی را به جهان معرفی میکنند.
اما اهمیت این انتخاب، فراتر از ثبت نام در یک فهرست است؛ این روستاها اکنون به «کانون هدفگذاری» در نقشه گردشگری ایران تبدیل میشوند — نقاطی که میتوانند جهتگیری تازهای در سیاستهای جذب گردشگر، توزیع سفر، و توسعه مناطق کمتر دیدهشده ایجاد کنند.
الگویی برای مقاصد جدید گردشگری
در جهان امروز، روند گردشگری به سمت تجربههای انسانیتر و مسئولانهتر پیش میرود. گردشگر معاصر دیگر تنها به دنبال بناهای تاریخی یا مراکز خرید نیست؛ او به دنبال لمس زندگی مردم، چشیدن غذاهای محلی، شنیدن روایتها و درک زیست واقعی جوامع است.
روستاهای جهانی ایران دقیقاً در همین نقطه میدرخشند: در سهیلی، گردشگر در میان جنگلهای شناور حرا و بام قشم، همزمان زیبایی طبیعت و فرهنگ دریایی جنوب را لمس میکند. در کندلوس، تجربه پیادهروی در کوچههای سنگفرششده، بوی چوب نمناک و صدای چشمهها، یادآور اصالت و نظم طبیعی شمال است. و در شفیعآباد، سکوت بیانتها و آسمان پرستاره کویر، معنای دیگری از آرامش و زیبایی را بازگو میکند.
این سه نمونه، میتوانند الگوی طراحی «مقاصد نوین» در ایران باشند: مقاصدی که مبتنی بر تنوع اقلیمی، هویت بومی و ظرفیت جامعه محلی شکل میگیرند و هرکدام روایتی خاص برای عرضه به گردشگر جهانی دارند.
ظرفیتسازی و پیوند سیاست با مردم
از دیدگاه سیاستگذاری، ثبت جهانی این روستاها فرصتی است تا با تدوین برنامههای جامع توسعه روستایی، گردشگری پایدار را در متن زندگی مردم جاری کنیم. وظیفه ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر و معاونت گردشگری در این مقطع، ایجاد همافزایی میان دستگاهها، شوراهای محلی و بخش خصوصی است تا زیرساختهای لازم (از راه دسترسی و اقامت تا بازاریابی و برندینگ) فراهم شود.
در این مسیر، توانمندسازی جوامع محلی مهمترین اصل است. مردمان سهیلی، کندلوس و شفیعآباد نهتنها میزبان گردشگران، بلکه خالقان تجربه سفرند. آموزش مهارتهای میزبانی، استانداردسازی خدمات بومگردی، تقویت صنایع دستی و حمایت از زنان و جوانان روستا، حلقههای حیاتی در زنجیره ارزش گردشگری این مناطق هستند.
بازتاب جهانی و دیپلماسی گردشگری
ثبت این روستاها در فهرست جهانی، نوعی دیپلماسی فرهنگی غیررسمی نیز به همراه دارد. این اقدام تصویر تازهای از ایران به جهان نشان میدهد — ایرانی که فراتر از شهرهای بزرگ و آثار شناختهشده، در دل روستاهایش تمدن، اخلاق و زیبایی نهفته دارد.
گردشگران خارجی با حضور در این مناطق، نهتنها با طبیعت، بلکه با انسان ایرانی و سبک زندگی اصیل او آشنا میشوند. چنین مواجههای بهترین زبان برای معرفی ایرانِ واقعی در عرصه جهانی است؛ زبانی که نیاز به ترجمه ندارد، بلکه از دل مهماننوازی و صداقت مردم برمیخیزد.
آیندهنگری در هدفگذاری مقاصد
برنامه معاونت گردشگری کشور در سالهای پیشرو، بر پایه مفهوم «هدفگذاری مقاصد نوین گردشگری» استوار است. روستاهای جهانی بهعنوان محورهای نمونه، میتوانند مسیر طراحی مقاصد مشابه را در سایر استانها هموار کنند.
تجربه «سهیلی»، «کندلوس» و «شفیعآباد» نشان داد که اگر میراث طبیعی و فرهنگی هر منطقه با نگاه علمی و مردممحور مدیریت شود، قابلیت جهانیشدن دارد. هدفگذاری در این چارچوب به معنای کشف دوباره ایران است: از کویرهای شرقی تا سواحل شمالی، از روستاهای کوهستانی کردستان تا نخلستانهای جنوب.
ثبت جهانی سه روستای ایرانی، پیامی روشن برای آینده گردشگری کشور دارد: ایران ظرفیت آن را دارد که به شبکه جهانی گردشگری روستایی بپیوندد، با روایتهایی اصیل و چهرههایی متفاوت از سرزمین خود.
در این مسیر، نقش سیاستگذاری هوشمند، برنامهریزی علمی، و حضور فعال جامعه محلی، تعیینکننده است.
باشد که «سهیلی، کندلوس و شفیعآباد» آغازی باشند برای دورانی تازه؛ دورانی که در آن، روستاهای ایران نه فقط مبدأ زندگی، بلکه مقصد رؤیای جهانی گردشگران شوند.
* مشاور معاون گردشگری کشور و دبیر ستاد مرکزی هماهنگی خدمات سفر