به گزارش خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) به نقل از اینیوز، فیلیپا گرگوری از آن نویسندگانی است که در ذهن خوانندگان، تاریخ را به چیزی زنده و ملموس بدل کرده‌اند. آثار او، از دختر دیگر بولین تا رمان‌های درخشانش درباره دربار تودور، همواره در مرز میان تخیل و پژوهش تاریخی حرکت کرده‌اند. گرگوری از جمله نویسندگانی است که به تاریخ نه همچون عرصه قدرت، بلکه به عنوان میدان حذف‌شدگان می‌نگرد؛ زنانی که در حاشیه وقایع ایستاده‌اند اما در حقیقت، نیروی پنهان شکل‌دهنده آنها بوده‌اند.
او در آثارش، گذشته را بازسازی نمی‌کند؛ آن را بازنویسی می‌کند.
فیلیپا در گفت‌وگویی که اخیراً با مجله‌ای ادبی داشته، گرگوری از پنج کتاب تاریخی سخن گفته که جهان‌بینی و نویسندگی‌اش را شکل داده‌اند. در میان انتخاب‌های او، می‌توان هم عشق به داستان و هم حساسیت تاریخی را دید: از طنازی‌های رمانتیک جورجت هی‌یر تا عمق فلسفی ویرجینیا وولف و تاریخ‌نگاری خیره‌کننده هیلاری مانتل.
در ادامه، پنج کتاب تاریخی مورد علاقه فیلیپا گرگوری را مرور می‌کنیم؛ کتاب‌هایی که او را به سوی فهمی تازه از روایت و گذشته هدایت کرده‌اند.
۱. پسر شیطان – جورجت هی‌یر (The Devil’s Cub)
به گفته گرگوری، هیچ‌کس چون جورجت هی‌یر در بازآفرینی دنیای قرن نوزدهم چیره‌دست نیست. او در وصف این رمان می‌گوید: «پسر شیطان نخستین رمان تاریخی بود که در یازده‌سالگی خواندم. همان‌جا عاشق قهرمان پرشور داستان شدم و فهمیدم تاریخ می‌تواند چنین زنده باشد.»
هی‌یر در آثارش، مرز میان عاشقانه و تاریخ را در می‌نوردد و جهانی از تشریفات، تضاد طبقاتی و شور انسانی خلق می‌کند. گرگوری می‌گوید اگر از بریجرتون لذت برده‌اید، در دنیای هی‌یر خانه خواهید کرد.
۲. هدیه‌های ساده – جوآن گرینبرگ (Simple Gifts)
این رمان که در سال ۱۹۸۶ منتشر شد، داستان خانواده‌ای فقیر در کوهستان‌های کلرادو است که برای کسب درآمد، مزرعه‌شان را به موزه‌ای زنده از قرن نوزدهم تبدیل می‌کنند.
گرگوری این اثر را «کمدی اجتماعی درخشان» می‌نامد که در آن مرز میان میراث و تاریخ به‌تدریج رنگ می‌بازد. در لایه‌های عمیق‌تر، هدیه‌های ساده مرثیه‌ای است برای گذشته‌ای که همواره در حال بازسازی و در عین حال، از دست رفتن است.
۳. پرکین: داستان یک فریب – آن رو (Perkin: A Story of Deception)
به باور گرگوری، تاریخ و تخیل در این کتاب در هم می‌آمیزند. آن رو در این روایت تاریخی، سرگذشت جوانی را بازگو می‌کند که خود را یکی از شاهزادگان گمشده برج لندن معرفی می‌کند. آیا او حقیقت می‌گوید یا صرفاً داستانی ماهرانه ساخته است؟
گرگوری این کتاب را نمونه‌ای از تاریخ‌نگاری شاعرانه می‌داند؛ روایتی که نشان می‌دهد گاهی «تاریخ» چیزی جز روایت مسلطِ بهتر نوشته‌شده نیست.
۴. اورلاندو – ویرجینیا وولف (Orlando)
در میان همه آثار وولف، اورلاندو برای گرگوری جایگاه ویژه‌ای دارد. قهرمان این رمان، از قرنی به قرن دیگر سفر می‌کند، از مرد به زن بدل می‌شود و در هر دوران، چهره‌ای از انسان و تاریخ را آشکار می‌سازد.
گرگوری درباره این اثر می‌گوید: «صحنه یخ‌بازی بر رودخانه تیمز، هنوز هم برایم یکی از الهام‌بخش‌ترین لحظات در تمام ادبیات است.»
اورلاندو به‌زعم او، رمانی است درباره سیالیتِ زمان، جنسیت و حافظه — همان مفاهیمی که درون‌مایه اصلی بسیاری از آثار خود او نیز هستند.
۵. تالار گرگ – هیلاری مانتل (Wolf Hall)
گرگوری از تالار گرگ با احترامی ویژه یاد می‌کند. او پس از خواندن این کتاب، نامه‌ای برای مانتل فرستاد تا تحسین خود را ابراز کند. به گفته او، نگاه مانتل به توماس کرامول، مشاور هنری هشتم، تاریخ را از زاویه‌ای انسانی و تراژیک بازمی‌نگرد.
«ما بعدها چندین‌بار همکاری کردیم و هر بار، درباره مرز میان تخیل و واقعیت در تاریخ گفت‌وگو داشتیم. سهم مانتل در ادبیات، بی‌بدیل است.»
تالار گرگ برای گرگوری نه‌تنها الگویی از نثر تاریخی مدرن، بلکه نمونه‌ای از قدرت همدلی در روایت گذشته است.
در مجموع، انتخاب‌های فیلیپا گرگوری تصویری از نویسنده‌ای به دست می‌دهد که میان تاریخ و ادبیات، دیواری نمی‌بیند. او باور دارد تاریخ نه در آرشیوها، بلکه در تخیل زنده ما تداوم دارد — و شاید همین راز ماندگاری آثار اوست: بازآفرینی گذشته نه به قصد بازگویی، بلکه برای شنیدن صدای کسانی که در سکوت تاریخ جا مانده‌اند.
∎