به گزارش ایرنا، وقتی خورشید پاییزی بر فراز دشت‌های سبز و کوه‌های سر به فلک کشیده خراسان شمالی طلوع می‌کند، در بسیاری از روستاهای این دیار، چرخ زندگی با دست‌های پرتوان زنان و مردانی به حرکت درمی‌آید که با سرمایه‌ای اندک اما عزمی بزرگ، مشغول کسب و کار خود شده‌اند.
این روزها امید در چهره روستاییان موج می‌زند؛ چراکه طرح «ترسیب کربن» در این خطه نه تنها طبیعت را از فرسایش و بیابان‌زایی نجات داده، بلکه جان تازه‌ای به اشتغال و خودکفایی روستاییان بخشیده است.
این طرح که با هدف توانمندسازی و ایجاد اشتغال پایدار برای روستاییان و کاهش فشار بر منابع طبیعی اجرا می‌شود، توانسته الگوی موفقی از پیوند میان حفاظت محیط زیست و توسعه اقتصادی ارائه دهد.
در قالب این برنامه، صندوق‌های خرد اعتباری و گروه‌های توسعه روستایی شکل گرفته‌اند تا اهالی، خود مدیریت مالی و تصمیم‌گیری را در دست گیرند.
کاهش فقر با مشارکت مردم و منابع طبیعی
«علی اسدی» مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان شمالی در گفت‌وگو با ایرنا گفت: هدف از اجرای طرح ترسیب کربن، توسعه مدیریت پایدار در عرصه‌های منابع طبیعی با مشارکت بهره‌برداران و روستاییان است تا آنان همزمان با کسب درآمد، در حفظ مراتع و منابع کشور نقش‌آفرینی کنند.
به گفته وی، در این طرح، کشاورزان و دامداران با دریافت آموزش‌های لازم و تسهیلات خرد، به سمت مشاغلی چون صنایع‌دستی، خیاطی، پرورش دام سبک، کاشت نهال و کشت‌های کم‌آب‌بر هدایت شده‌اند.
اسدی افزود: در نتیجه‌ی این رویکرد، مشارکت اجتماعی و اقتصادی مردم به شکل چشمگیری افزایش یافته و هم‌افزایی چشمگیری در میان اهالی به وجود آمده است؛ چراکه صندوق‌های خرد اعتباری با مدیریت خود روستاییان اداره می‌شود و سود حاصل از فعالیت‌ها نیز در همان جامعه محلی می‌ماند.
اشتغال پایدار برای صدها نفر در سه شهرستان
طرح ترسیب کربن هم‌اکنون در سه شهرستان اسفراین، گرمه و جاجرم اجرا می‌شود و طبق اعلام مدیرکل منابع طبیعی، تاکنون از طریق صندوق‌های محلی برای ۱۰۷ نفر وام اشتغال پرداخت شده است.
در قالب این طرح، ۲۳ صندوق خرد روستایی با عضویت دو هزار نفر و بیش از ۲۰ میلیارد ریال پس‌انداز خرد تشکیل شده و طی ۱۰ سال گردش مالی آن پنج برابر رشد داشته است.
اعضای صندوق‌ها تاکنون بیش از ۱۰۰ میلیارد ریال تسهیلات در قالب یک‌هزار و ۶۰۰ فقره وام پرداخت کرده‌اند که نتیجه‌ی آن ایجاد ۴۰۰ فرصت شغلی مستقیم و غیرمستقیم در مناطق روستایی است.
احیای طبیعت با دست‌های مردم
به گفته «یزدانی» از کارشناسان طرح، تاکنون ۱۴۱ گروه توسعه روستایی تشکیل شده که با همکاری مردم محلی، ۳۴۰ هزار اصله نهال تولید و ۲ هزار و ۸۰۰ هکتار نهال‌کاری در عرصه‌های طبیعی انجام شده است. همچنین هزار و ۳۰۰ هکتار مدیریت رواناب با مشارکت مستقیم اهالی به انجام رسیده است.
در این طرح، پیمانکاران جای خود را به مردم داده‌اند و همه مراحل تولید، کاشت، آبیاری و نگهداری توسط روستاییان انجام می‌شود تا سود حاصل در همان جامعه محلی باقی بماند.
ترسیب کربن؛ الگویی جهانی با اثرات محلی
پروژه ترسیب کربن (GSP) با سه هدف اصلی اجرا می‌شود: در سطح محلی بهبود شرایط اجتماعی و اقتصادی جوامع روستایی، در سطح ملی احیای مراتع و منابع طبیعی، و در سطح جهانی کاهش و ترسیب کربن در جو زمین.
کارشناسان توسعه و بیابان‌زدایی بر این باورند که «مبارزه با فقر، همان مبارزه با بیابان‌زایی است»، و طرح ترسیب کربن مصداق عینی این دیدگاه در ایران و به‌ویژه خراسان شمالی است.
خراسان شمالی استانی است که ۴۴ درصد جمعیت آن از اقوام کرد، ترک، لر و ترکمن در نواحی روستایی سکونت دارند. همین ترکیب قومی و بافت روستایی، اهمیت اجرای طرح‌های اشتغال‌محور همچون ترسیب کربن را دوچندان کرده است.
این طرح، نه فقط درخت می‌کارد، بلکه ریشه‌های امید را در دل خانواده‌هایی می‌رویاند که امروز با دستان خود آینده‌ای سبزتر برای سرزمین‌شان می‌سازند.