صبح امروز، جلسه علنی مجلس شورای اسلامی در حالی برگزار شد که یکی از محورهای اصلی آن بررسی و تصویب کلیات طرح دوفوریتی استفساریه ماده ۲۴ قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران و دهیاران بود. موضوعی که در ظاهر فنی و حقوقی است، اما در عمل میتواند شیوه برگزاری انتخابات شوراها را تغییر دهد.
در جریان بررسی این طرح، محمدصالح جوکار، رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراها، توضیحاتی درباره ضرورت تدوین این استفساریه ارائه داد. او گفت: «نظام انتخاباتی تناسبی به دلیل رعایت عدالت مطرح شد. در دنیا، نظام انتخاباتی اکثریتی، تناسبی یا ترکیبی از این دو است. در کشور ما تاکنون نظام انتخاباتی اکثریتی بوده است، یعنی هر کسی بیشترین رأی را داشته یا هر فهرست انتخاباتی که بیشترین رأی را بیاورد، کرسیهای مجلس یا شوراها را تصاحب میکند.» جوکار در ادامه برای روشنتر شدن موضوع مثالی زد: «برای مثال، در انتخابات شوراها، اگر یک فهرست ۵۰ درصد آرا را داشته باشد و فهرستهای دیگر مجموعاً ۵۰ درصد را کسب کنند، کرسیهای شورا متعلق به آن فهرست ۵۰ درصدی خواهد بود. با این وضعیت ۵۰ درصد آرا برای بقیه فهرستها نادیده گرفته میشود و کسانی که به آنها رأی دادهاند، میگویند رأی ما اصلاً خوانده نشد.»
به گفته او، هدف از اصلاح ماده ۲۴، ایجاد توازن در نحوه توزیع کرسیهاست. رئیس کمیسیون امور داخلی کشور تأکید کرد: «برای رعایت عدالت انتخاباتی، نظام انتخاباتی تناسبی را برای انتخابات شوراها و فعلاً در تهران در نظر گرفتیم که به قانون تبدیل شده است.» جوکار با اشاره به ابهاماتی که در اجرای قانون وجود دارد افزود: «در این طرح استفساریه، برخی ابهامات مطرح شده است؛ وزارت کشور گفته که اگر این موضوع شفاف شود، خواندن آرا و توزیع آن بین فهرستها و نامزدهای منفرد، شفاف میشود. ما الان به دنبال رفع ابهام هستیم.»
او توضیح داد که در مدل جدید، ترکیب شورای تهران دیگر منحصر به یک فهرست نخواهد بود: «در تهران، یک لیست و یک فهرست دیگر نمیتوانند تنها در شورا باشند، بلکه ترکیب فهرستهای دیگر نیز در دوره بعد شورای اسلامی شهر تهران نماینده خواهند داشت و هر فهرست به اندازه درصد آرا، نمایندگان خود را در شورای تهران خواهد داشت.»
در نهایت، نمایندگان پس از بررسی جزئیات، با پاسخ مثبت به سه پرسش مطرحشده در استفساریه، تکلیف نحوه محاسبه و توزیع کرسیها را مشخص کردند. به این ترتیب، مجلس رأی داد که منظور از آرای صحیح مأخوذه، شامل همه نامزدهاست؛ کرسیهای باقیمانده میان فهرستها و منفردین بر اساس سهم بیشتر توزیع میشود؛ و در صورت پر نشدن سقف کرسیها توسط نامزدهای منفرد، کرسیهای خالی میان فهرستها تقسیم خواهد شد.