به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، به نقل از ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، در دههٔ اخیر، تحول دیجیتال به‌ویژه در حوزه‌های زیست‌فناوری، داروسازی و شیمی محاسباتی، وابستگی روزافزونی به ابزار‌های برنامه‌نویسی و تحلیل داده ایجاد کرده است. با وجود این، بخش بزرگی از پژوهشگران این حوزه‌ها تسلط چندانی بر زبان‌های برنامه‌نویسی مانند پایتون ندارند و همین مسئله، مانعی در مسیر استفاده از هوش مصنوعی برای تحلیل داده‌ها و شبیه‌سازی‌های پیچیده ایجاد کرده است.
پلتفرم آنلاین نورواسنپ Neurosnap توسط شرکت Neurosnap Inc. طراحی شده تا این شکاف میان علم و فناوری را پر کند. این سامانه، مجموعه‌ای از ابزار‌های یادگیری ماشین و هوش مصنوعی را در قالب محیطی گرافیکی و بدون نیاز به کدنویسی در اختیار کاربران قرار می‌دهد. هدف از توسعه این پلتفرم، در دسترس همگان قرار دادن فناوری‌های هوش مصنوعی برای محققان علوم زیستی و شیمی‌دان‌هاست تا بتوانند تحلیل‌های دقیق و پیشرفته را تنها با چند کلیک انجام دهند.
یکی از مهم‌ترین کاربرد‌های این پلتفرم در تحلیل واکنش‌های زیستی و سیگنال‌های مولکولی است. در بسیاری از آزمایش‌های زیست‌پزشکی، برای مشاهده برهم‌کنش‌های درون‌سلولی از نشانگر‌های زیستی مانند bioluminescence یا پروتئین‌های لوسیفراز استفاده می‌شود. این روش‌ها هرچند حساسیت بالایی دارند، اما معمولاً با سیگنال‌های ضعیف و پر اختلال همراه هستند؛ مشکلی که تفسیر داده‌ها را دشوار می‌سازد و نیاز به تکرار آزمایش‌ها را افزایش می‌دهد.
نورواسنپ با بهره‌گیری از الگوریتم‌های یادگیری عمیق (Deep Learning) و مدل‌های پردازش سیگنال (Signal Processing)، این چالش را برطرف کرده است. سامانه با تقویت سیگنال‌های ضعیف و حذف اختلال‌های زمینه‌ای، داده‌های خام آزمایشگاهی را به خروجی‌های قابل تحلیل تبدیل می‌کند. در نتیجه، پژوهشگر می‌تواند بدون نیاز به ابزار‌های آماری پیچیده یا دانش کدنویسی، نتایج دقیق‌تری از آزمایش‌های خود استخراج کند.
از سوی دیگر، این پلتفرم تنها به تحلیل سیگنال محدود نیست. نورواسنپ، مجموعه‌ای از ۱۰۱ ابزار تخصصی هوش مصنوعی را در خود جای داده است که هر یک برای هدفی خاص در حوزه‌های زیست‌شناسی محاسباتی، طراحی دارو، فناوری نانو و شیمی نظری توسعه یافته‌اند. به‌عنوان نمونه، برخی ابزار‌ها قادرند ساختار‌های مولکولی را شبیه‌سازی کنند، برخی دیگر مسیر‌های متابولیکی را مدل‌سازی کرده یا رفتار نانوذرات در محیط‌های مختلف را پیش‌بینی کنند.
ویژگی مهم دیگر نورواسنپ، رایگان و آنلاین بودن آن است. برخلاف بسیاری از نرم‌افزار‌های تخصصی شیمی محاسباتی که نیاز به نصب، لایسنس و سخت‌افزار قدرتمند دارند، این ابزار هوش مصنوعی در محیط وب اجرا می‌شود و تمامی پردازش‌ها در فضای ابری انجام می‌گیرد. این مسئله علاوه بر صرفه‌جویی در زمان، موجب می‌شود کاربران در هر مکان و با هر سیستم‌عاملی بتوانند از آن استفاده کنند.
رابط کاربری این پلتفرم نیز به‌گونه‌ای طراحی شده که پژوهشگران بدون سابقهٔ فنی بتوانند از آن بهره ببرند. داده‌های آزمایشگاهی به‌صورت مستقیم در محیط کار آپلود می‌شوند، الگوریتم مناسب انتخاب می‌شود و نتایج به‌صورت گرافیکی، جدول یا نمودار قابل‌دانلود ارائه می‌شود. همچنین، کاربران می‌توانند مدل‌های خود را ذخیره و در پژوهش‌های آینده مجدداً به کار گیرند.
به گفته توسعه‌دهندگان، هدف نهایی نورواسنپ، ایجاد پل ارتباطی میان هوش مصنوعی و علوم تجربی است؛ پلی که به دانشمندان امکان می‌دهد از پتانسیل محاسباتی مدل‌های یادگیری ماشین بدون درگیر شدن در پیچیدگی‌های فنی بهره ببرند. این رویکرد نه‌تنها به تسریع روند پژوهش‌های زیستی کمک می‌کند، بلکه می‌تواند دقت پیش‌بینی‌ها و تحلیل‌های مولکولی را نیز به‌طور چشمگیری افزایش دهد.
با توجه به روند فزایندهٔ دیجیتالی شدن تحقیقات علمی، ابزار‌هایی مانند نورواسنپ در حال تبدیل شدن به بخش جدایی‌ناپذیر از آزمایشگاه‌های مدرن هستند. در آینده‌ای نه‌چندان دور، انتظار می‌رود که ترکیب هوش مصنوعی با روش‌های سنتی آزمایشگاهی، استاندارد تازه‌ای در پژوهش‌های شیمی و زیست‌فناوری ایجاد کند.
کاربران علاقه‌مند می‌توانند برای آشنایی با ابزار‌های این سامانه و آغاز کار با هوش مصنوعی بدون نیاز به برنامه‌نویسی، به پایگاه اینترنتی neurosnap.ai مراجعه کنند.