به گزارش قدس، طرح نهضت ملی مسکن با هدف تامین مسکن برای اقشار مختلف جامعه قرار بود تا دردی از از دهک‌های متوسط و کم درآمد کم کند اما گذری بر برخی از پروژه‌های اجرایی از جمله مهرگان مشهد نشان می‌دهد نه تنها هنوز این پروژه‌ها در موعد مقرر به اتمام نرسیده بلکه با توجه به افزایش قیمت‌ها مبالغی بیشتر از آنچه در ابتدای پروژه از متقاضیان خواسته شده بود از آن‌ها یا دریافت شده است یا دریافت می‌شود.
زمان تحویل خانه‌ها مشخص نیست
یکی از متقاضیان مسکن ملی مهرگان عنوان کرد: ما در فاز ۳ شهرک مهرگان و در پروژه آریا سازه نوین شریعت که ۱۳۴واحد ویلایی دو طبقه دارد هستیم. این پروژه در سال ۱۴۰۰ شروع شد و قرار بود دو ساله طی ۴ تا ۵ قسط با آورده ۲۰۰میلیون تومان تحویل داده شود اما الان شده ۱۲ قسط و خانه آماده نیست و تحویل هم معلوم نیست فقط هر دو ماه باید ۴۰میلیون تومان پرداختی داشته باشیم.
یکی دیگر از متقاضیان مسکن ملی مهرگان گفت: از سال ۱۴۰۰ برای مسکن ملی تشکیل پرونده دادم و تا کنون حدود ۵۲۰میلیون در پروژه ۱۳۴ واحدی آریا سازه نوین شریعت مهرگان پرداخت کرده‌ام اما هنوز مشخص نیست چه وقت دیگر این خانه‌ها واگذار می‌شود و می‌گویند تا ۶۰۰ میلیون تومان باید پرداخت کنیم. مشکل این است زمان تحویل خانه‌ها معلوم نیست و با این اوصاف که پیمانکار می‌تواند با توجه به تورم، نرخ تعدیل بگیرد این هزینه‌ها برای ما قشر کارگر فشار مضاعف است. مسکن ملی قرار بود به خانه‌دار شدن ما کمک کند اما با وجود اینکه همه داشته‌های خود را برای پرداخت اقساط گذاشته‌ایم همچنان نتیجه نگرفته‌ایم.
متقاضی دیگری به خبرنگار ما درباره مشکلات مسکن ملی مهرگان توضیح داد: از اسفند ۱۴۰۱ ثبت‌نام کردیم قرار بود ۲۵۰میلیون تومان آورده ما باشد و ۳۵۰ میلیون تومان هم وام بدهند اما متاسفانه قرارداد تعدیل خورد و مبالغ افزایش پیدا کرد و به رقم ۶۰۰میلیون تومان آورده و ۶۵۰میلیون تومان وام رسید، در سال اول ۲۰۰میلیون تومان پرداخت کردیم اما به آن هم تورم خورده، طبق صحبت‌هایی که با معاون اداره راه و شهرسازی انجام دادیم و مصوبات مکتوب، قرار بود بلوک‌سازی انجام شود تا پول‌های گرفته شده تجمیع شود و به کسانی که اقساط خود را کامل دادهاند زودتر خانه‌ها تحویل شود و نرخ تعدیل شامل این افراد نشود و اگر اینگونه بود در هر پروژه حداقل ۳۰ تا ۴۰ خانه به متقاضیان تحویل داده می‌شد اما تاکنون یک واحد در کل پروژه‌ها تحویل داده نشده است.
وی اضافه کرد: در فاز دو و دور میدان شهرک مهرگان، حدود یک سال است که خانه‌ها آماده تحویل است اما به بهانه‌های مختلف از جمله نبود انشعابات آب، برق، گاز و وام تحویل نشده است. در این فاز متقاضیان ۵۲۰میلیون تومان آورده داشته‌اند و می‌گویند آورده متقاضی تکمیل شده و در انتظار کارهای بانکی است. در فاز ۳ تا کنون ۵۲۰میلیون تومان خواسته‌اند و متقاضیان کما بیش پرداخت کرده‌اند اما انتهای آن معلوم نیست و خانه از ۱۵درصد تا ۹۳درصد پیشرفت فیزیکی دارد.
این شهروند مشهدی یادآور شد: در آخرین سفر وزیر راه طی ماه‌های گذشته به مشهد دستوراتی به مجموعه راه و شهرسازی از جمله اعطای وام ۱۰۰میلیونی بدون سود به دهک‌های یک تا سه داده و دهک‌ها مشخص و دستورات داده شد و قرار بود ۱۰ روز کاری بعد انجام شود اما با گذشت ۴۰ روز از سفر وزیر راه و شهرسازی، هیچ خبری در این زمینه نیست و پیگیری‌ها به جوابی نرسیده است. ۱۷ ماه پیش درخواست کتبی برای ملاقات حضوری و طرح مشکلات خود با مدیرکل راه و شهرسازی خراسان رضوی داده‌ایم اما به آن توجهی نشده و قرار بود کانال یا گروه از سمت اداره یا پیمانکار بابت هر پروژه تشکیل شود تا متقاضیان اطلاعات لازم را داشته باشند اما این موضوع هم محقق نشده است و باید گفت شفافیت لازم برای متقاضیان مسکن ملی مهرگان وجود ندارد.
فردی دیگری تشریح کرد: پروژه ۱۸۶واحدی آراد بنای بارثاوا در فاز ۳ مسکن ملی مهرگان قرار دارد و ما از سال ۱۴۰۰ شروع به پرداخت اقساط کردیم، ابتدا قرار بود دو ساله خانه تحویل شود با ۸ قسط ولی وارد چهارمین سال شدیم و پیشرفت پروژه ۱۵درصد است و ۱۰ قسط هم پرداخت کرده‌ایم باقی پروژه‌ها اکثرا بالای ۸۰درصد پیشرفت دارند، از ۱۸۶ واحد فقط برای ۴۰ واحد اسکلت زده‌اند، هر چقدر تاخیر ساخت بخورد پول بیشتری از ما می‌گیرند که در این اوضاع اقتصادی و سرنوشت نامعلوم واگذاری، برای ما که همه پس‌انداز زندگیمان را پای این خانه‌ها گذاشته‌ایم و طلا و وسیله زیر پای خودمان را فروخته‌ایم فقط ضرر و زیان بوده و بس و مانده‌ایم چه کنیم.
مهرگان در انتظار همکاری دستگاه‌های خدمت‌رسان
در پیگیری مشکلات مطرح شده از سوی متقاضیان مسکن ملی مهرگان، معاون مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی استان، در گفت‌وگو با خبرنگار ما درباره وضعیت فعلی این پروژه توضیح داد: پروژه نهضت ملی مسکن مهرگان شامل ۲هزار و ۴۰۰ واحد مسکونی است که ساخت این خانه‌ها توسط ۱۴ پیمانکار پیگیری می‌شود.
احسان فرشته‌پور ادامه داد: تاکنون ۲۹۶ واحد از جمله سازیان راه و راهور سازان در فاز ۲ به‌طور کامل تکمیل و آماده تحویل است و بخش دیگری از واحدها نیز تقریباً به پایان رسیده اما به‌دلیل آماده نبودن انشعابات آب، برق و گاز فعلاً قابل تحویل نیستند و سایر واحدها در مراحل مختلف ساخت قرار دارد. در پروژه‌هایی مانند پرشین بتن سناباد و علاقمندسازان بخشی از ساختمان‌ها به پایان رسیده، اما شرکت‌های خدمات‌رسان هنوز انشعابات را واگذار نکرده‌اند و در برخی موارد این تأخیر بیش از یک سال است و تا زمانی که خدمات زیربنایی تأمین نشود، تحویل واحدها ممکن نیست و همین موضوع برای پروژه‌های علاقمندسازان و سازمان راه هم بود که اعطای انشعابات آن یک سال طول کشید.
وی مهم‌ترین عامل تأخیر در روند اجرای پروژه را کمبود آورده متقاضیان دانست و گفت: میانگین آورده‌ای که هر متقاضی باید پرداخت می‌کرد حدود ۴۸۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان بوده، اما تاکنون به‌طور میانگین تنها ۳۰۰میلیون تومان پرداخت شده است و حتی برخی افراد کمتر از ۵۰ میلیون تومان واریز کرده‌اند که این مسئله موجب کندی پیشرفت پروژه‌ها شده و اظهارنامه‌هایی برای حذف متقاضیان بدحساب صادر شده زیرا بدحسابی برخی از افراد باعث توقف پروژه‌ها و نارضایتی سایر متقاضیان شده که این موضوع در حال پیگیری است.
مشکلات بانکی و تاخیر در پرداخت تسهیلات
معاون مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی یکی دیگر از دلایل تأخیر را تأخیر بانک‌ها در انعقاد قرارداد دانست و توضیح داد: دولت آورده مالی در مسکن ملی به جز زمین رایگان ندارد و آورده متقاضی و تسهیلات بانکی به عنوان منابع مالی پروژه‌ها تعریف شده، مقرر بود بخشی از هزینه‌های ساخت از طریق تسهیلات بانکی تأمین شود اما برخی بانک‌ها از جمله بانک پارسیان با وجود گذشت دو سال هنوز با تعدادی از پروژه‌ها قرارداد منعقد نکرده‌اند و در حال حاضر حدود ۲۶۰ واحد به دلیل عدم همکاری بانک‌ها در انتظار تسهیلات بانکی هستند و این موضوع هم از دلایل دیگر کندی در اجرای پروژه‌ها است.
چالش متقاضیان با دفترچه اقساط
فرشته‌پور به موضوع عدم مراجعه برخی از متقاضیان برای دریافت دفترچه اقساط اشاره کرد و گفت: تعدادی از متقاضیان باوجود آماده بودن واحدها برای دریافت دفترچه اقساط اقدام نکرده‌اند و بر اساس قانون، تا زمانی که دفترچه اقساط صادر نشود، امکان تحویل واحد وجود ندارد. برخی از متقاضیان به دلیل مشکلات مالی یا نداشتن ضامن از انجام این مرحله خودداری می‌کنند که این امر نیز موجب تأخیر در تحویل شده است و به طور کلی هر پروژه وقتی کامل می‌شود اولویت برای تحویل با کسانی است که رتبه بالاتری دارند یعنی در مهرگان ۱۴ پیمانکار با ۱۴ رتبه یک وجود دارد که با تکمیل هر پروژه براساس رتبه‌های متقاضیان واگذاری اتفاق می‌افتد.
وی مشکل دیگر را وجود معارض برای بخشی از زمین‌ها عنوان کرد و ادامه داد: حدود ۳۰۰ واحد با ادعای مالکیت اشخاص ثالث مواجه شده‌اند و کار در این پروژه‌ها متوقف مانده است که حل و پیگیری این موضوع هم در دست اقدام است.
تعدیل و تاثیر تورم در قراردادها دیده شده است
معاون مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی درباره افزایش مدت زمان پروژه، افزایش نرخ تعدیل و زیان متقاضیان تشریح کرد: قراردادهای ساخت در زمان آغاز پروژه با نرخ پایه متری چهار و نیم میلیون تومان بسته شده‌اند اما مطابق مقررات سازمان برنامه و بودجه، پروژه‌ها مشمول تعدیل هستند و میزان تعدیل بر اساس شاخص‌های رسمی و نرخ تورم محاسبه می‌شود و تعدیل در واقع همان اثر تورم است. نرخ تعدیل هم توسط سازمان برنامه و بودجه ابلاغ می‌شود و اداره کل راه و شهرسازی نقشی در آن ندارد . مسلما چنانچه تورم نداشته باشیم، تعدیل هم نخواهد بود و در بعضی سال‌ها حتی تعدیل منفی وجود داشته است. افزایش هزینه ساخت امری طبیعی است و به‌صورت مستقیم ناشی از تأخیر در پروژه‌ها نیست. به طور کلی در حال حاضر هم اگر پروژه جدیدی آغاز شود با عدد متری چهار و نیم میلیون تومان به اضافه نرخ تعدیل قرارداد بسته می‌شود ضمن آنکه برای مسکن مهرگان در مجموع دو سیاست در حال پیگیری است یکی خارج کردن افراد بد حساب از طریق ارسال اظهارنامه وفق مصوبه شورای مسکن استان و دیگری فازبندی پروژه‌ها و تفکیک یک پروژه به چند بخش تا حد امکان که پول افراد در واحدهای خودشان هزینه شود.
دردسر ارزش افزوده و اختلاف هزینه بیمه کارگران ساختمانی برای پیمانکاران و متقاضیان
فرشته‌پور اختلاف چشمگیر در هزینه بیمه کارگران ساختمانی را چالش دیگری عنوان کرد و گفت: طبق قوانین جدید تأمین اجتماعی، اگر تاریخ صدور پروانه ساخت پس از زمان معینی باشد، میزان بیمه به شکل درصدی از هزینه ساخت محاسبه می‌شود. این مسئله باعث شده که دو واحد مشابه در شهرک مهرگان در کنار هم، یکی فقط سه تا چهار میلیون تومان و دیگری تا چهل میلیون تومان هزینه بیمه داشته باشد و از مجموع واحدهای مسکن ملی مهرگان حدود ۲هزار واحد مشمول این قانون می‌شوند. این موضوع از طریق مراجع نظارتی، نمایندگان مجلس و سازمان تأمین اجتماعی پیگیری شده اما تاکنون نتیجه‌ای حاصل نشده و این تفاوت هزینه فشار سنگینی بر متقاضیان و پیمانکاران وارد کرده و می‌کند.
وی ضمن اشاره به آورده دولت یعنی رایگان بودن زمین توضیح داد: در حال حاضر برای این واحدهای مسکن ملی، مالیات بر ارزش افزوده محاسبه می‌شود که برای مهرگان با توجه به زیربنا حدود ۱۰۰میلیون تومان از آورده هر متقاضی را شامل می‌شود. این در حالی است که هدف از اجرای طرح نهضت ملی مسکن، خانه‌دار کردن اقشار ضعیف جامعه است و دریافت چنین مالیاتی از آنان منطقی نیست ضمن آنکه اگر فردی به‌صورت شخصی اقدام به ساخت مسکن کند، چنین هزینه‌هایی به او تحمیل نمی‌شود و لازم است این رویه در سطح ملی اصلاح شود.
معاون مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی در ادامه به لزوم ارائه خدمات روبنایی اشاره کرد و گفت: از طرف اداره کل راه و شهرساری زمین رایگان به نوسازی مدارس واگذار شد و ۵۰درصد هم در هزینه‌ها مشارکت می‌شود و مراحل طراحی و ساخت مسجد و چند محل تجاری در دست اقدام است و لازم است متولیان خدمات روبنایی اعم از مدارس، خدمات درمانی، فرهنگی، فضای سبز و ... نیز در انجام وظایف خود فوریت لازم را داشته باشند تا با تکمیل واحدها، خدمات روبنایی نیز کامل شود.
فرشته‌پور درباره چالش‌های تامین مصالح عنوان کرد: کمبود مصالح و قیمت بالاتر از قیمت مصوب برای مصالحی مانند سیمان که در استان تولید می‌شود هم از چالش‌ها است. به نظر باید دستگاه‌های متولی فرآیندی را پیش‌بینی کنند که مصالح لازم مانند سیمان و میلگرد با نرخ مصوب تامین شود.
وام ۱۰۰میلیون تومانی در گیر و دار ضمانت پیمانکاران
وی درباره گلایه‌ها در مورد وام بدون سود ۱۰۰میلیون تومانی توضیح داد: موضوع وام پیگیری شده و فرآیند به گونه‌ای است که پیمانکار باید ضمانت نامه بدهد و پیمانکاران حاضر نیستند ضمانت بدهند و برای شنیدن گلایه‌ها حاضر به برگزاری جلساتی برای تشریح شرایط مسکن ملی مهرگان هستیم و در همین زمینه چندین جلسه با نمایندگان متقاضیان در مسجد محله مهرگان و اداره کل راه و شهرسازی برگزار شده است و در خصوص تشکیل کانال هم طبق قانون نهادهای دولتی اجازه ارائه اطلاعات اشخاص به افراد برای تشکیل کانال یا گروه را ندارند و در این زمینه پیمانکاران می‌توانند اقدام لازم را در صورت صلاحدید خودشان داشته باشند.
معاون مسکن و ساختمان اداره کل راه و شهرسازی خراسان رضوی در پایان با تأکید بر ضرورت همکاری همه دستگاه‌ها گفت: به طور کلی موضوع مسکن یک مسأله چند وجهی است که در فرآیند تامین زمین دستگاه‌های مختلفی از جمله جهاد کشاورزی ، آب منطقه‌ای ، منابع طبیعی و سایر دستگاه‌ها نقش دارند و در فرآیند ساخت و ساز نیز موضوع متاثر از هزینه‌های صدور پروانه توسط شهرداری‌ها، هزینه بیمه کارگران ساختمانی، مالیات بر ارزش افزوده، تامین مصالح و ... است که هر کدام متولی خاص خود را دارند و بعضاً همراهی لازم با سیاست‌های وزارت راه و شهرسازی در تامین مسکن و ساختمان وجود ندارد در حال حاضر مهم‌ترین اقدام برای سرعت‌بخشیدن به روند تحویل، تکمیل آورده متقاضیان و همکاری بانک‌ها و شرکت‌های خدمات‌رسان است. اگر این مشکلات برطرف شود، بخش قابل‌توجهی از واحدها در آینده نزدیک آماده تحویل خواهد شد و با پیگیری مستمر و همکاری بین دستگاهی، روند اجرای پروژه‌ها شتاب می‌گیرد و متقاضیان هرچه سریع‌تر صاحب‌خانه شوند.
به نظر می‌رسد مسکن ملی مهرگان با توجه به مسائل مختلف قانونی، قراردادی و البته تسهیلاتی که تحقق آن‌ها با چالش روبه‌رو شده دارد از رسالت اصلی خود که خانه‌دار شدن قشر ضعیف‌تر جامعه است دور می‌شود و باید مسئولان جدیت لازم برای خانه‌دار شدن مردمی که با صد امید و آرزو قدم در این راه گذاشته‌اند را داشته باشند.