دانشجویانی که با چت‌بات Replika تعامل داشتند، کاهش بیشتری در میزان احساس تنهایی نسبت به دانشجویانی نشان دادند که از روش‌های معمول حمایت روان‌شناختی استفاده می‌کردند. علاوه بر کاهش تنهایی، این گروه کاهش اضطراب اجتماعی، بهبود خودکارآمدی اجتماعی و افزایش تاب‌آوری روان‌شناختی را نیز تجربه کردند. این مقاله در مجله (Disability and Rehabilitation: Assistive Technology) منتشر شده است.
تنهایی احساسی ناراحت‌کننده است که زمانی ایجاد می‌شود که فرد روابط اجتماعی خود را ناکافی یا فاقد کیفیت و صمیمیت عاطفی بداند. تنهایی با تنها بودن تفاوت دارد؛ زیرا ممکن است فرد حتی در حضور دیگران هم احساس تنهایی کند.
در میان جوانان، تنهایی به‌طور شگفت‌آوری شایع است، حتی با وجود تعاملات اجتماعی مکرر، به‌ویژه از طریق رسانه‌های دیجیتال. مطالعات جهانی نشان می‌دهند که درصد قابل‌توجهی از نوجوانان و جوانان، که اغلب بین ۲۰ تا ۴۰ درصد هستند، حداقل گاهی احساس تنهایی می‌کنند. عواملی مانند مقایسه اجتماعی در شبکه‌های اجتماعی، فشار برای مطابقت با دیگران و مراحل انتقالی زندگی مثل ترک خانه یا ورود به دانشگاه، می‌توانند باعث افزایش احساس تنهایی شوند. دوستی‌های بی‌کیفیت و تجربه قلدری نیز این احساس را تشدید می‌کند. تنهایی در این گروه سنی با خطرات بالاتر افسردگی، اضطراب و کاهش اعتماد به نفس همراه است و می‌تواند بر خواب، سیستم ایمنی و عملکرد تحصیلی تأثیر منفی بگذارد. اگرچه تنهایی موقت طبیعی است، تنهایی مزمن می‌تواند به یک مشکل جدی سلامت روان تبدیل شود.
نویسندگان مطالعه، «شین‌یوان لو» و «وان گو»، می‌خواستند بررسی کنند که آیا تعامل با یک چت‌بات با هوش هیجانی می‌تواند به کاهش تنهایی در دانشجویان کمک کند یا خیر. چت‌بات‌ها که به عنوان «عاملان گفت‌و‌گو» نیز شناخته می‌شوند، سیستم‌های هوش مصنوعی هستند که قادر به تعامل با کاربران از طریق زبان طبیعی به صورت نوشتاری یا گفتاری هستند.
با این حال، تعامل ساده معمولاً کافی نیست تا یک گفتگوی رضایت‌بخش ایجاد شود، زیرا ارتباط واقعی نیازمند درک احساسات است. اگر چت‌بات نتواند احساسات کاربر را در نظر بگیرد، پاسخ‌های آن ممکن است با وضعیت احساسی کاربر مطابقت نداشته باشد و منجر به ناامیدی شود. نویسندگان مطالعه اشاره می‌کنند که نسل جدیدی از چت‌بات‌ها در حال ظهور است که قادرند نه تنها متن، بلکه حالات چهره، حرکات و سیگنال‌های فیزیولوژیکی را نیز تفسیر کنند و بدین ترتیب توانایی جامع‌تری در درک وضعیت احساسی کاربر دارند.
آنها مطالعه‌ای انجام دادند که بر اثرات تعامل با چت‌بات اجتماعی Replika تمرکز داشتند. نویسندگان اشاره می‌کنند که «Replika یک چت‌بات اجتماعی بسیار محبوب و با رتبه‌بندی بالا است که هم در فروشگاه‌های Apple و هم Google Play موجود است.»
نویسندگان این تحقیق توضیح می‌دهند: «از زمان عرضه در سال ۲۰۱۸، این برنامه کاربران زیادی جذب کرده است. این اپ به عنوان «دوستی که همیشه گوش می‌دهد» یا «نسخه شخصی‌سازی‌شده AI» بازاریابی شده و توجه رسانه‌ها را به خود جلب کرده است. برخلاف چت‌بات‌های همدم سنتی که معمولاً بر اساس درخواست کاربر پاسخ‌های از پیش نوشته‌شده ارائه می‌دهند، Replika از مدل شبکه عصبی Generative Pre-trained Transformer ۳ (GPT-۳) برای تولید پاسخ استفاده می‌کند. این مدل بر اساس داده‌های تعامل کاربران آموزش دیده و می‌تواند مرتبط‌ترین پاسخ‌ها را از بیش از یک میلیون پاسخ موجود انتخاب کرده و بر اساس بازخورد کاربران رتبه‌بندی کند. این مکانیزم به Replika انعطاف‌پذیری بیشتری می‌دهد و امکان درک دامنه وسیع‌تری از واژگان و تولید پاسخ‌های طبیعی و دارای هوش هیجانی را فراهم می‌کند.»
شرکت‌کنندگان مطالعه شامل ۱۲۰ دانشجو با تنهایی شدید بودند. محققان آنها را به صورت تصادفی به دو گروه تقسیم کردند. یک گروه (گروه آزمایشی) به طور منظم با چت‌بات Replika تعامل داشتند تا حمایت روان‌شناختی و کمک‌های تحصیلی دریافت کنند. این برنامه شامل به اشتراک‌گذاری منظم وضعیت‌های عاطفی شخصی، گفتگوی عمیق برای بیان احساسات و تجربیات، تکمیل ارزیابی‌های روان‌شناختی ارائه‌شده توسط چت‌بات و فعالیت‌های دیگر بود.
گروه کنترل در کلاس‌های آموزش سلامت روان شرکت می‌کرد، به اتاق‌های مشاوره و خدمات مشاوره آنلاین دسترسی داشت، در فعالیت‌های ترویج سلامت روان شرکت می‌کرد و معلمان نیز تشویق می‌شدند تا ارتباط خود با این دانشجویان را تقویت کرده و نیاز‌های روان‌شناختی آنها را پیگیری کنند.
نتایج نشان داد که در ابتدای مطالعه، دو گروه امتیاز مشابهی در میزان تنهایی داشتند. اما در پیگیری‌های یک، سه و پنج ماهه، گروهی که با Replika تعامل داشتند، کاهش قابل‌توجهی در تنهایی نشان دادند. همچنین این گروه سطح اضطراب اجتماعی کمتری داشت و خودکارآمدی اجتماعی و تاب‌آوری روان‌شناختی آنها پس از مداخله افزایش یافت، در حالی که هر دو گروه در ابتدا در این ویژگی‌ها مشابه بودند.
نویسندگان مطالعه نتیجه‌گیری کردند: «چت‌بات‌های هوشمند با هوش هیجانی بالا می‌توانند به طور قابل‌توجهی احساس تنهایی را کاهش دهند و مهارت‌های اجتماعی را ارتقا دهند و مسیر‌های جدیدی برای مداخلات روان‌شناختی مبتنی بر فناوری باز کنند».
به گزارش (psypost)این مطالعه نشان می‌دهد که چت‌بات‌های هوش مصنوعی که می‌توانند وضعیت احساسی کاربران را تفسیر کنند، پتانسیل کاهش تنهایی را دارند. با این حال، باید توجه داشت که همه شرکت‌کنندگان دانشجو بودند و تنهایی بر اساس گزارش خود آنها اندازه‌گیری شد. اگر شرکت‌کنندگان می‌دانستند که در کدام گروه قرار دارند (که احتمالاً می‌دانستند)، ممکن است نتایج تحت تأثیر «اثر هاوُرثورن» قرار گرفته باشد؛ به این معنا که تغییرات ثبت‌شده ممکن است ناشی از آگاهی شرکت‌کنندگان از مطالعه و انتظارات خود از پژوهشگران باشد، نه صرفاً مداخله.
انتهای پیام/