به گزارش ایرنا، در هفتهای که گذشت، اروپا و آمریکا شاهد تداوم بحران سیاسی در فرانسه و استعفا و استخدام مکرر نخستوزیر، ناکام ماندن ترامپ در کسب جایزه صلح نوبل و تحویل آن به یکی از همدلانش در ونزوئلا، به ثمر نشستن میانجیگری رئیسجمهوری آمریکا و متحدانش در برقراری آتشبس در غزه، تداوم تعطیلات دولت فدرال و بنبست سیاسی در کنگره آمریکا و جنجال پرواز پهپادهای ناشناس در اروپا و دست به کار شدن کشورهای این قاره در دفاع از حریم هوایی خود بودند.
قحطالرجال فرانسوی
سباستین لکرنو (Sébastien Lecornu) ۱۴ مهر و کمتر از یک ماه پس از تصدی سمت نخستوزیری فرانسه استعفا کرد که با پذیرش امانوئل مکرون رئیسجمهوری این کشور زنجیره بحران سیاسی در جمهوری پنجم فرانسه ادامه یافت.
وی در نخستین واکنش و در توضیح این اقدام غیرمنتظره، اعلام کرد که شرایط برای تشکیل کابینه فراهم نبوده و با ابراز تأسف از برخی «تمایلات حزبی»، این امر را دلیل موفق نبودن تشکیل کابینه معرفی کرد.
وی گفت که «آماده مصالحه» است؛ اما از اینکه «احزاب وانمود کردند که شاهد پیشرفت (در مذاکرات) نیستند»، انتقاد کرد.
دوره دوم ریاستجمهوری مکرون با نخستوزیران متعدد و دورههای کوتاه و ناموفقشان، جمهوری پنجم فرانسه را دستخوش بحران کرده است.
رسانهها خبر دادند که پس از استعفای لکرنو، بسیاری از چهرههای سیاسی مخالف دولت، حتی نخستوزیران پیشین و همچنین ۷۰ درصد از مردم فرانسه، کنارهگیری مکرون و برگزاری مجدد انتخابات را تنها راه باقی مانده برای دومین اقتصاد حوزه یورو برای برونرفت از بحران سیاسی فعلی دانستند.
در همین حال «فرانسوا ویلروآ دوگالو»، رئیس بانک مرکزی فرانسه اعلام کرد که ادامه بحران سیاسی در این کشور، موجب کاهش رشد اقتصادی، تضعیف اعتماد عمومی و ناامیدی فعالان اقتصادی شده است.
وی، در عین حال، اقتصاد فرانسه را باثبات ارزیابی و اعلام کرد: استمرار تنشهای سیاسی میتواند در ماههای آینده نیز بر سرمایهگذاری و مصرف خانوارها تأثیر منفی بگذارد.
چند روزی از استعفای لکورنو نگذشته بود که مکرون برای عبور از بحران سیاسی، بار دیگر لکورنو را به نخستوزیری منصوب کرد. اقدامی که چندان به مذاق مخالفان دولت خوش نیامد و معترضان در پاریس خواستار خروج این کشور از سازمان پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو)، اتحادیه اروپا و استعفای مکرون شدند. آنها با در دست داشتن پرچم فرانسه و شعارنوشتههای با مضامین «مکرون برو!»، «رأی عدم اعتماد به لکورنو!» و «برای خروج از اتحادیه اروپا!» راهپیمایی کردند.
لکورنو نیز با درک شرایط بحرانی سپهر سیاسی فرانسه در اظهاراتی تأکید کرد که اگر شرایط لازم برای ادامه کار فراهم نباشد، بار دیگر استعفا خواهد کرد.
وی با بیان اینکه در دولت فرانسه نمیتوان به روش گذشته کار را ادامه داد، تأکید کرد: من برای ماندن در رأس دولت به هر کاری تن نخواهم داد. ما به دولتی آزادتر نیاز داریم و من از حضور چهرههایی که دارای گرایشهای حزبی هستند؛ اما منافع ملی را به منافع حزبی مقدم میشمارند، استقبال میکنم.
آرزوهای بزرگ ترامپ؛ در بسته جایزه نوبل و پنجره گشوده براندازی در ونزوئلا
با وجود تلاش برخی از کشورهای و رسانه های نزدیک به آمریکا برای نامزد کردن ترامپ جهت دریافت جایزه صلح نوبل، صاحبنظران و حتی سایتهای شرطبندی احتمال ارائه جایزه صلح نوبل به رئیسجمهوری آمریکا را اندک میدانستند.
تارنمای شبکه خبری یورونیوز پیش از اعلام برنده این جایزه نوشت: ترامپ بارها گفته که سزاوار این جایزه پرآوازه است، چون «هشت جنگ» را فیصله داده است. با این حال، کارشناسان ادعاهای ترامپ درباره نقش صلحطلبانهاش را اغراقآمیز دانسته و پیشبینی کردند که وی دستکم در سال جاری از سوی اعضای کمیته صلح نوبل انتخاب نخواهد شد.
سرانجام و پس از ماهها کارنامه سازی ترامپ و هیاهوی برخی از کشورها، برنده جایزه صلح نوبل ۱۸ مهر اعلام شد، کلکسیون افتخارات ترامپ ناقص ماند و کمیته نوبل «ماریا کورینا ماچادو» سیاستمدار ونزوئلایی و رهبر مخالفان دولت را به عنوان برنده امسال این جایزه اعلام کرد.
کمیته مذکور از ماچادو به دلیل آنچه «تلاشهای بیوقفه وی در راهاندازی جنبش دموکراتیک در ونزوئلا، مقاومت در برابر حکومت کنونی کاراکاس و دفاع از حقوق بشر و آزادیهای مدنی» نامید، تقدیر و اعلام کرد این جایزه بهویژه بهدلیل اقدامهای او در اتحاد مخالفان پراکنده ونزوئلا و بازگرداندن نهادهای دموکراتیک به کشور اعطا شد.
ماچادو متولد ۷ اکتبر ۱۹۶۷ در کاراکاس و دانشآموخته مهندسی صنایع از دانشگاه آندرس بلو کاتولیکا است. وی در سال ۲۰۱۳ حزب «ونته ونزوئلا» را تأسیس کرد که بهعنوان یک حزب لیبرال و حامی آزادی شناخته میشود. ماچادو در سال ۲۰۱۰ با کسب بیشترین آرا به عضویت مجلس ملی ونزوئلا درآمد و از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۴ نماینده منطقه میراندا بود.
در اکتبر ۲۰۲۳، ماچادو با کسب ۹۳ درصد آرا در انتخابات مقدماتی، بهعنوان نامزد اصلی مخالفان دولت در انتخابات ریاستجمهوری ۲۰۲۴ معرفی شد. با این حال، دولت نیکولاس مادورو او را از نامزدی منع و حکم ۱۵ سالهای برای عدم احراز سمتهای دولتی علیه او صادر کرد. در ژانویه ۲۰۲۵، ماچادو پس از بازداشت کوتاهمدت در جریان اعتراضات علیه مراسم تحلیف مادورو، آزاد شد. ماچادو در سال ۲۰۲۴ جایزه ساخاروف را دریافت کرده و در فهرست ۱۰۰ شخصیت تأثیرگذار نشریه تایم قرار گرفت.
شکست ترامپ آنچنان کام کاخ سفید را تلخ کرد که سخنگوی آن در بیانیهای از کمیته نوبل به خاطر اعطا نکردن جایزه صلح به رئیسجمهوری آمریکا انتقاد و این اقدام را «ترجیح سیاست بر صلح» نامید.
با این وجود ماچادو در اقدامی زیرکانه جایزه خود را «به مردم رنجکشیده ونزوئلا و به رئیسجمهوری ترامپ به خاطر حمایت قاطعش از آرمان ما» تقدیم کرد. وی ضمن قدردانی از ترامپ، با وی تلفنی نیز گفتوگو کرد. ترامپ گفت: کسی که امروز جایزه نوبل را دریافت کرد، با من تماس گرفت و گفت: «من این جایزه را به افتخار شما میپذیرم، زیرا واقعاً شایسته آن بودید». رئیس جمهوری آمریکا افزود: من در این مسیر به او کمک کردهام.
جالبتر اینکه مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا و جمعی از اعضای کنگره از جمله مایک والتز، سفیر کنونی این کشور در سازمان ملل متحد، در سال ۲۰۲۴ ماچادو را برای جایزه صلح نوبل نامزد کردند.
شخص ترامپ نیز پیش از مراسم تحلیف در ژانویه ۲۰۲۵ (دی ۱۴۰۳)، ماچادو را یک مبارز راه آزادی خوانده بود که به گفته وی «باید در امان و زنده بماند!». با توجه به انتشار اخباری در مورد رد پیشنهادهای سخاوتمندانه کاراکاس از سوی واشنگتن و قطع مسیر حلوفصل سیاسی بحران جاری از سوی دولت ترامپ، برخی از صاحبنظران بر این باورند که شاید اقدام اخیر کمیته نوبل به جای یک تقدیر حقوق بشری، بخشی از جنگ نرم غرب علیه دولت «نیکلاس مادورو» و شاید زمینهساز تقابل گستردهتر نظامی باشد.
صلح در غزه؛ پایانی بر ۲ سال خونریزی؟
۱۵ مهر و پس از ماهها کشوقوس برای پایان دادن به جنگ ۲ ساله رژیم صهیونیستی علیه حماس و مردم بیپناه غزه، ترامپ نسبت به توافق قریبالوقوع غزه ابراز خوشبینی کرد و مدعی شد که بهزودی توافقی در این باره حاصل خواهد شد.
رئیسجمهوری آمریکا افزود: برای من گفتن این موضوع سخت است، در حالی که سالهاست آنها تلاش میکنند با غزه به توافق برسند. اما مطمئنم که بله ما به توافقی بر سر غزه خواهیم رسید.
او به حمایت کشورهایی از جمله ترکیه و عربستان سعودی در تلاش برای دستیابی به توافق صلح اشاره کرد و گفت: همه در کنار ما هستند تا این توافق انجام شود. وی حتی مدعی شد که آمریکا یک «سیگنال قوی از ایران دریافت کرده است.»
۲ روز بعد ترامپ در جلسه کابینه گفت که «ما به جنگ غزه پایان دادیم» و اسرای اسرائیلی دوشنبه یا سهشنبه آزاد خواهند شد و تلاش خواهد کرد به مصر - محل برگزاری مذاکرات آتشبس - سفر کند.
در همین حال رئیسجمهوری فرانسه که بهشدت تلاش میکند تا از نمد برقراری صلح در خاورمیانه بیکلاه نماند، اعلام کرد که توافق غزه باید امکان آتشبس دائمی، بازگشت اسرا و افزایش فوری کمکهای بشردوستانه به فلسطینیها در غزه را فراهم کند. وزیر امور خارجه آلمان نیز خواستار صدور قطعنامه شورای امنیت برای ایجاد مبنای قانونی طرح صلح غزه شد.
در ادامه درز جزئیات طرح صلح غزه، رسانهها به نقل از منابع آگاه خبر دادند که واشنگتن حدود ۲۰۰ سرباز را برای کمک به حمایت و نظارت بر توافق آتشبس در غزه به سرزمینهای اشغالی اعزام خواهد کرد. این نیروها بهعنوان بخشی از تیمی متشکل از کشورهای شریک آمریکا، سازمانهای غیردولتی و بخش خصوصی در سرزمینهای اشغالی حضور خواهند یافت.
این مقامات که خواستند نامشان فاش نشود، گفتند که فرماندهی مرکزی آمریکا قرار است یک «مرکز هماهنگی نظامی - مدنی» در سرزمینهای اشغالی ایجاد کند که هدف آن تسهیل جریان کمکهای بشردوستانه و همچنین کمکهای لجستیکی و امنیتی به غزه است.
فرانسه نیز که فردای اعلام آتشبس، نشستی موازی با آمریکا برای بررسی طرحهای غربی - عربی برای آینده نوار غزه تشکیل داده بود، اعلام کرد که پاریس و شرکای آن در تلاشند یک نیروی امنیتی بینالمللی تشکیل دهند تا از صلح دائمی در غزه حمایت کنند.
نمایندگی سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز در بیانیهای اعلام کرد: اتحادیه اروپا از توافق در مورد مرحله اول طرح جامع پایان جنگ در غزه که از سوی رئیسجمهوری آمریکا برای تضمین آتشبس فوری و آزادی همه اسرا ارائه شده است، استقبال میکند. از همه طرفها میخواهیم که این توافق را بدون تأخیر به طور کامل اجرا کرده و امکان ایجاد یک آتشبس پایدار، آزادی اسرا و ورود بدون مانع و توزیع پایدار و گسترده کمکهای انسانی در غزه را فراهم کنند.
ترامپ نیز در جدیدترین اظهارنظر در این مورد گفت که به نظر وی آتشبس در نوار غزه پابرجا خواهد بود زیرا «همه از جنگ خستهاند.»
آینده نامعلوم تعطیلات اجباری در آمریکا
در حالی که اختلافات دو حزب اصلی کنگره ایالات متحده، تعطیلی دولت فدرال آمریکا را طولانی کرده، خدماترسانی به مردم این کشور دچار مشکل و برای کاخ سفید فرصتی فراهم شده تا دست به غربال مشاغل سربار و کارمندان غیرخودی بزند.
در پی این تعطیلی، وزارت حملونقل آمریکا اعلام کرد: برنامهای که با ارائه یارانه، امکان پرواز به شهرهای کوچک و مناطق دورافتاده این کشور را فراهم میکند، روز یکشنبه آینده به دلیل اتمام بودجه متوقف خواهد شد.
تحلیلگران نیز انتظار دارند حدود ۴۰ درصد از نیروی کار فدرال و به عبارتی بیش از ۸۰۰ هزار نفر در نتیجه تعطیلی دولت آمریکا به مرخصی بدون حقوق فرستاده شوند.
این امر باعث کاهش هزینهها خواهد شد و در عین حال پیامدهای گستردهتری خواهد داشت، زیرا مجوزهای زیستمحیطی، تأییدیههای ثبت اختراع، پرداخت به پیمانکاران و سایر فعالیتهای دولتی مرتبط با تجارت متوقف میشود.
تعطیلی دولت آمریکا بهعلاوه تردیدهای جدیدی را در اقتصاد آمریکا وارد کرده است؛ اقتصادی که تا پیش از این به دلیل تغییراتی مانند تعرفهها، کاهشهای قبلی هزینههای دولت، یورشهای مهاجرتی و هوش مصنوعی دچار آشفتگی شده بود.
تحلیلگران تخمین میزنند که این امر میتواند بهازای هر هفته ادامه تعطیلی دولت تا ۰.۲ درصد از رشد اقتصادی آمریکا را کاهش دهد.
از سوی دیگر، وزیر انرژی آمریکا اعلام کرد که به دلیل ادامه تعطیلی دولت، بودجه این وزارتخانه برای مدرنسازی زرادخانه هستهای آمریکا در چند روز آینده به اتمام خواهد رسید. نظامیان آمریکایی نیز بدون حقوق به خدمت مشغولند و هفته آینده حقوق خود را دریافت نخواهند کرد.
وزارتخانهها هم روند اخراج کارکنانی را که در دوران تعطیلی دولت «غیرضروری» شناخته شده بودند، آغاز کردند.
پهپادهای ناشناس؛ اختلال در فرودگاهها و رونق صنایع نظامی
پس از پرواز تعداد زیادی پهپاد و پرنده ناشناس در مناطقی از کشورهای اروپایی که موجب اختلال در ارائه خدمات و بهخصوص فعالیت فرودگاهها شد، وزیر دفاع آلمان گفت که کشور متبوعش «اساساً تجهیزات و توانمندی کافی» را برای محافظت از خود در برابر تهدیدهای پهپادی ندارد. وی مسکو را مسئول تهاجمهای اخیر پهپادی در سراسر اروپا دانست و اظهار داشت: هیچ کشور دیگری علاقه به ارسال تعداد زیادی پهپاد به دانمارک یا لهستان ندارد.
صدراعظم آلمان هم روسیه را متهم کرد که با گسیل پهپاد به آسمان این کشور اروپایی، در اختلال فعالیت فرودگاه مونیخ دست داشته است.
فریدریش مرتس افزود که تعداد دفعات تجاوز به حریم هوایی اروپا حتی در مقایسه با دوران جنگ سرد بیسابقه بوده است؛ اما هیچ یک از پهپادهایی که تاکنون دیده شدهاند مسلح نبوده و همه آنها در حال پروازهای شناسایی بودهاند.
در واکنش به این اتهامزنیها، سخنگوی کرملین گفت: هیچ دلیل و مدرکی برای متهمکردن مسکو در این زمینه وجود ندارد. بسیاری از سیاستمداران اروپایی اکنون تمایل دارند روسیه را بابت همه موضوعات، مقصر جلوه دهند؛ اتهامات آنها به مسکو همواره بیپایهواساس است.
وی با بیان اینکه داستان پهپادها واقعاً عجیب است، اعلام کرد: همین امروز گزارشی خواندم که یک علاقهمند به هوانوردی محلی در یک شهر اروپایی هنگام آزمایش یک پهپاد دستگیر شده است.
از سوی دیگر، اورسولا فون در لاین رئیس کمیسیون اروپا، گفت که حوادث پهپادی و دیگر موارد نقض حریم هوایی نشان میدهد که اروپا با «جنگ ترکیبی» مواجه است و باید با اقداماتی فراتر از دفاع سنتی به آن پاسخ دهد.
او اشارهای نکرد که روسیه مسئول این حوادث است یا خیر، اما مدعی شد که مشخص است هدف روسیه ایجاد «تفرقه» در اروپا است.
فون در لاین ادعا کرد: مقابله با جنگ ترکیبی روسیه تنها به دفاع سنتی محدود نمیشود. این امر نیازمند ذهنیت جدید برای همه ما است. ما یا باید عقبنشینی کنیم و شاهد تشدید تهدیدهای روسیه باشیم، یا با اتحاد، بازدارندگی و عزم با آن مواجه شویم.
شکوتردید در مورد میزان مخاطرات پهپادهای ناشناس و منشأ آنها باعث نشد که کشورهای اروپایی بیکار بنشینند و با اعلام وزیر کشور آلمان، پلیس این کشور اجازه خواهد داشت تا پهپادهای تهدیدآمیز را سرنگون کند.
وزارت دفاع دانمارک نیز اعلام کرد که برای مقابله و ردیابی پهپادهای مهاجم، یک سرمایهگذاری ۳۳۰ میلیوندلاری انجام خواهد داد.