بر اساس داده‌های رسمی، در شش ماه اخیر از اول فروردین تا پایان شهریور، مجموعاً ۲۹۱هزار و ۸۵۸ فقره وام ازدواج به ارزش ۹۷۸,۱۱۲,۱۵۰,۰۰۰,۰۰۰ ریال پرداخت شده است ولی همچنان ۵۴۱ هزار و ۲۱۵ نفر در صف انتظار وام ازدواج هستند.
ارسلان محمدی کارشناس اقتصادی در گفت و گو با قدس آنلاین در رابطه با وضعیت نامطلوب پرداخت وام ازدواج توسط شبکه بانکی گفت: روز گذشته بانک مرکزی آمار پرداخت وام ازدواج و افراد در صف وام ازدواج را اعلام کرد که صفی بیش از نیم میلیون نفری در انتظار وام ازدواج هستند و عملکرد بانک مرکزی در این زمینه بسیار ضعیف است و شبکه بانکی در حال حاضر بدون هیچ نظارت صحیحی در حال پرداخت وام‌های متعدد به افراد خاص، کارکنان و زیرمجموعه‌های خود هستند و در این وضعیت اعتباری برای مردم و جوانان در زمینه وام ازدواج وجود ندارد.
بانکها به جای نقش واسطه مالی توسعه‌گرا به سمت سوداگری حرکت کردند
این کارشناس اقتصادی گفت: نظام بانکی کشور به جای ایفای نقش واسطه مالی توسعه‌گرا، به سمت خلق پول غیرمولد و حمایت از سوداگری حرکت کرده است. طبق آمار، بخش اعظم تسهیلات بانکی به فعالیت‌های نامولد مانند خرید و فروش ملک، بورس‌بازی، خرید طلا و ارز و واردات اختصاص دارد، در حالی که سهم وام‌های خرد مرتبط با وام ازدواج، کمتر از سه درصد کل تسهیلات سالانه کشور است. این در حالی است که وام ازدواج و وام‌های خرد دیگر، بیشترین میزان اصابت به هدف را دارند.
وی ادامه داد: جوانان دریافت‌کننده این وام‌ها آن را برای رهن مسکن، خرید وسایل زندگی یا آغاز اشتغال کوچک هزینه می‌کنند و همین امر موجب گردش سریع پول در اقتصاد، افزایش تقاضا برای تولید داخلی و رشد اشتغال می‌شود. برخلاف وام‌های کلان که عمدتاً درگیر انحراف مصرف و معوقات بانکی‌اند، نرخ بازپرداخت وام ازدواج بسیار بالاست و ریسک بانکی پایینی دارد.
سیستم بانگی از پرداخت وام‌های کلان به سمت وام‌های خرد مردم‌محور بازگردد
این کارشناس اقتصادی با اشاره به لزوم بازگشت منابع بانکی در اختیار تولید و رفاه مردم با حذف نظام بانکی ذخیره جزئی گفت: اگر نظام بانکی بخواهد دوباره نقش واقعی خود را در اقتصاد بازیابد، باید از پرداخت وام‌های کلان بی‌اثر به سمت وام‌های خرد مردم‌محور بازگردد.
وی تاکید کرد: بانک مرکزی به جای پرداختن به موضوعاتی که در حیطه مدیریت این نهاد نیست؛ باید بر خلق پول شبکه بانکی نظارت داشته باشد و پرداخت وام‌هایی نظیر وام ازدواج را تسهیل کند که نمونه کامل وامی کم‌ریسک، کم‌هزینه، پراثر و عادلانه است و همه مردم به آن دسترسی دارند.
تسهیلات حمایتی خانواده، یکی از کارآمدترین ابزارهای خروج از رکود و رونق تولید
محمدی افزود: تزریق منابع به این بخش نه‌تنها عدالت اجتماعی را تقویت می‌کند، بلکه از منظر کلان اقتصادی، با تحریک مصرف خانواده، به افزایش تقاضا، افزایش تولید و در نهایت رشد اقتصادی منجر می‌شود. صف نیم میلیونی وام ازدواج نتیجه عملکرد فاجعه بانک مرکزی در نظارت بر خلق پول شبکه بانکی است.
وی گفت: از منظر کلان، هر هزار میلیارد تومان وام ازدواج، چندین برابر اثر اقتصادی در بخش‌های پایین‌دستی ایجاد می‌کند. تجربه کشورهای دیگر نیز نشان داده که سیاست‌های مشابه وام ازدواج یا تسهیلات حمایتی در زمینه تشکیل خانواده، یکی از کارآمدترین ابزارهای خروج از رکود و رونق تولید است. بنابراین صف ۵۵۰ هزار نفری جوانان در انتظار این وام، نه فقط نشانه‌ای از ضعف اجرایی، بلکه اتلاف یک فرصت بزرگ برای رشد اقتصادی کشور است.
گفتنی است؛ بر اساس آنچه ذبیح‌الله خداییان، رئیس سازمان بازرسی کل کشور، اعلام کرده است: در خصوص نحوه پرداخت وام ازدواج به ۱۵ بانک تذکر داده‌ایم. از ابتدای امسال تاکنون، ۱۰۹ همت تسهیلات ازدواج به ۳۲۵ هزار و ۲۳۰ نفر پرداخت شده، اما هنوز ۴۷۷ هزار نفر در صف انتظار هستند.
وی افزود: برخی بانکها از متقاضیان می‌خواستند بخشی از سپرده‌های خود را مسدود کنند. با ورود سازمان بازرسی، حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان از این مبالغ آزاد شد و نزدیک به ۳۰۰ هزار نفر دوباره به منابع خود دسترسی پیدا کردند.
این اظهارات نشان می‌دهد که تعلل و سنگ‌اندازی بانکها در پرداخت وام ازدواج، نه‌تنها ادامه دارد بلکه با روش‌هایی مانند مسدودسازی سپرده‌ها تشدید شده است. این در حالی است که بررسی صورت‌های مالی بانکها نشان می‌دهد بخش عمده‌ای از منابع تسهیلاتی بانکها صرف پرداخت وام‌های کلان به شرکت‌های وابسته، کارکنان بانک ها و مشتریان خاص می‌شود و متاسفانه بخش قابل توجهی از این تسهیلات نیز در نهایت به‌عنوان بدهی مشکوک‌الوصول ثبت می‌شوند و خبری از بازگشت این وام‌ها نیست!