خبرگزاری بینالمللی اهلبیت(ع) ـ ابنا: برخی از آثار خنده زیاد که در روایات به آن اشاره شده از این قرار است:
۱. موجب حقارت انسان در قیامت می شود؛ و این مطلب در حدیث امام باقر(علیه السلام) آمده که فرمودند: «کَثْرَةُ الضِّحکِ تَتْرُکُ العَبدُ حَقِیراً یَومَ القِیَامَةِ».(۱)
۲. موجب مرگ قلب می شود؛ رسول گرامی(صلی الله علیه و آله) فرمودند: «اِیّاکَ وَ کَثْرَةَ الضِّحکِ فَاِنَّهُ یُمِیتُ القَلبِ» (۲)؛ (از خنده زیادی بپرهیزید که قلب را می میراند). مولی علی(علیه السلام) نیز فرمودند: «مَن کَثُرَ ضِحْکُهُ مَاتَ قَلبُهُ» (۳)؛ (کسی که خنده اش زیاد شود، قلبش مرده است).
۳. موجب محو ایمان می شود؛ رسول گرامی(صلی الله علیه و آله) فرمودند: «کَثْرَةُ الضِّحکِ یَمحُو الاِیمَانَ» (۴)؛ (خنده زیاد ایمان را محو می کند).
۴. موجب از بین رفتن هیبت و وقار انسان می شود؛ مولی علی(علیه السلام) می فرمایند: «مَنْ کَثُرَ ضِحْکُهُ ذَهَبَتْ هِیْبَتُهُ» (۵)؛ (کسی که خنده او زیاد شود، هیبت و اُبهّت او می رود). در جای دیگر می فرمایند: «کَثرَةُ ضِحکِ الرَّجُلِ تُفْسِدُ وَقارَهُ»؛ (زیادی خنده مرد، وقار او را فاسد می کند).
۵. خنده زیاد موجب وحشت همنشین و زشت کردن رهبر و رئیس می شود؛ امام متقیان علی(علیه السلام) می فرمایند: «کَثرَةُ الضِّحکِ یُوحِشُ الجَلِیسَ وَ یَشِینُ الرِّئِیسَ» (۶)؛ (خنده زیادی [اعتماد دوست و همنشین انسان را نسبت به انسان کم و] موجب وحشت او در همنشینی می شود [زیرا زیاد خندیدن مناسب انسان عاقل و متین نیست] و موجب بی وقاری رهبر می گردد).
۶. خنده مستانه موجب گریه در قیامت و گریه بر گناه مایه سرور و خنده در قیامت است؛ امام صادق(علیه السلام) فرمودند: «کَم مِمَّن اَکثَرُ ضِحکِهِ لَاعِباً یَکثُرُ یَومَ القِیَامَةِ بُکَاؤُهُ وَ کَم مِمَّن اَکثَرُ بُکَائِهِ عَلَی ذَنبِهِ خَائِفاً یَکثُرُ یَومَ القِیَامَهِ فِی الجَنَّةِ سُرُورُهُ وَ ضِحکُهُ» (۷)؛ (چه بسیار از کسانی که خنده را از روی بازی و شوخی زیاد کردند و روز قیامت گریه آنها زیاد است و چه بسیار از کسانی که گریه بر گناهشان را از روی ترس از مقام خداوندی زیاد کردند و در روز قیامت در بهشت، سرور و خنده آنها زیاد می شود).
آری از خنده مستانه و قهقهه بپرهیزید و بالاتر از این خود شما نیز سخنی نگوئید و کاری نکنید که دیگران این گونه بخندند به اصطلاح خود را دلقک بی خبران نکنید!
رسول گرامی(صلی الله علیه وآله) فرمودند: «اِنَّ الرَّجُلَ لَیَتَکَّلَمُ بِالکَلِمَةِ فِی المَجْلِسِ لِیَضْحَکَهُم بِهَا فَیَهوِی فِی جَهَنَّمَ مَا بَینَ السَّمَاءِ وَ الاَرضِ» (۸)؛ (مردی در مجلسی به کلمه ای تکلم می کند، تا حاضرین را با آن کلمه بخنداند؛ ولی خودش در جهنم میان آسمان و زمین رها می شود).
در جای دیگر فرمودند: «وای بر کسی که سخن می گوید و دروغ می گوید، تا عده ای را بخنداند، وای بر او! وای بر او!».(۹)
امام علی(علیه السلام) می فرمایند: «اِیّاکَ اَنْ تَذْکُرَ مِنَ الکَلَامِ مَا کَانَ مُضْحِکاً وَ اِن حَکَیتَ ذَلِکَ عَن غَیرِکِ» (۱۰)؛ (بپرهیز از ذکر کردن کلامی که خنده آور باشد، گرچه از دیگری آن را حکایت کنی!)
امام صادق(علیه السلام) نقل می کند: «در مدینه در زمان امام سجاد(علیه السلام) مردی بود یاوه گو که کار او خنداندن مردم بود. امام سجاد(علیه السلام) فرمودند: این مرد مرا خسته کرده که به او بخندم، روزی آن حضرت با غلامان عبور می کردند و این مرد آمد و عبای حضرت را از پشت سر برداشت و رفت. حضرت ملتفت نشدند؛ ولی غلامان ملتفت شده و او را دنبال کرده و عباء را از او گرفته و نزد حضرت آوردند. حضرت فرمودند: این که بود؟ گفتند: این مرد یاوه گو و مزاح کننده ای است که مردم را می خنداند، فرمودند: به او بگوئید: «اِنّ لِلّهِ یَوماً یَخْسُرُ فِیهِ المُبْطِلُونَ» (۱۱)؛ (برای خداوند روزی است که افراد یاوه گو در آن روز در خسران و زیانند!)».
مولی علی(علیه السلام) در جمله بسیار جالبی می فرمایند: «وَقِّرُوا اَنْفُسَکُم عَنِ الفُکَاهَاتِ وَ مَضَاحِکِ الحِکَایَاتِ وَ مَحَالِّ التُّرَّهاتِ» (۱۲)؛ (وقار خود را نسبت به فکاهیات و حکایات خنده آور و محل هائی که سخنان باطل گفته می شود حفظ کنید) و با زیاده روی در اینها شخصیت خود را خدشه دار مگردانید. (۱۳)
پی نوشت ها:
(۱). قرب الإسناد، حمیری، عبد الله بن جعفر، محقق / مصحح: مؤسسة آل البیت(ع)، مؤسسة آل البیت(ع)، قم، ۱۴۱۳ قمری، چاپ: اول، ص ۶۹، (احادیث متفرقة)؛ بحار الأنوار، مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی، محقق / مصحح: جمعی از محققان، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ۱۴۰۳ قمری، چاپ: دوم، ج ۱۴، ص ۳۵، باب ۳ (ما أوحی إلیه علیه السلام و صدر عنه من الحکم).