در دوره اسلامی، شیراز به ویژه در دوران آل بویه و زندیه و همچنین در عصر صفویه و قاجاریه، به یکی از مراکز مهم خوشنویسی و کتابت نُسَخ خطی قرآن، تبدیل شد. کاتبانی که در شیراز به کتابت قرآن مشغول بودند، به نوعی ادامه دهنده راه همان «کاتبان وحی» اولیه محسوب می‌شدند و کارشان از قداست بالایی برخوردار بود.
همچنین باید به نقش و تاثیر ابن مقله شیرازی در قرن چهارم اشاره کرد، چرا که او زیربنای بصری بسیاری از نسخه‌های خطی قرآن را فراهم آورد. نسبت اصلی ابن مقله شیرازی به قرآن از طریق تنظیم و استانداردسازی خط “نسخ” است، خط نسخ به دلیل وضوح، خوانایی بالا و فاصله مناسب بین کلمات، به تدریج به خط اصلی و غالب برای کتابت مصاحف تبدیل شد.
وجود نمادهای قرآنی مانند دروازه قرآن و دارالمصحف در مسجد جامع عتیق برای نگهداری و کتابت قرآن و بسیاری از کتیبه‌های قرآنی نصب شده در مساجد قدیمی شیراز، حاکی از عشق و علاقه وافر مردمان این دیار به کلام وحی و قرآن بوده است.
قراردادن مصحف سنگی موسوم به قرآن هفده منی ( شصت کیلوگرمی) در اتاقک فوقانی دروازه قرآن و اعتقاد مردم به متبرک شدن و برکت دهی به شهر و مسافران در صورت عبور از دروازه قرآن از جمله باورها عمومی مردم و حاکی از اعتقاد عمیق آنان بوده است.
موید همه این توصیفات، ظهور و درخشش شاعری در تراز جهانی و صاحب سبک و عمیق چون حافظ شیرازی است که تعابیر ذیل از رهبری انقلاب در خصوص ایشان بسیار شنیدنی و قابل تامل است.
بدون شک حافظ درخشان‌ترین ستاره فرهنگ فارسی است؛ در طول این چند قرن تا امروز هیچ شاعری به قدر حافظ در اعماق و زوایای ذهن و دل ملت ما نفوذ نکرده است.
قرآن درس همیشگی زندگی انسان است و دیوان حافظ مستفاد از قرآن است … پس محتوای شعر حافظ آنجا که از جنبه‌ی شعری محض خارج می‌شود و قدم در وادی بیان معارف و اخلاقیات می‌گذارد، یک گنجینه و ذخیره است برای ملت امروز ما و نسل‌های آینده … چون معارف والای انسانی مرز نمی‌شناسد.
معروف‌ترین و محبوب‌ترین شاعر کشور، یعنی حافظ شیرازی، حافظ قرآن است که «قرآن ز بَر بخواند با چَارده روایت»؛ این شاعر غزلسرای شیرین‌سخن و رِند، قرآن را با چهارده روایت، با چهارده اختلاف قرائت حفظ بوده است.
در این اختلاف قرائت‌هایی که می‌خوانند، ما کمتر قاری‌ای دیده‌ایم که به قرائت هفت قاریِ معروف تاریخ مسلّط باشد. بعد هم می‌گوید: «هر چه دارم همه از دولت قرآن دارم»؛ یعنی هم شعرش و هم هنرش، هم معرفت و عرفانش مال قرآن است؛ تلفیق از این زیباتر که دین و هنر این‌جور با هم مخلوط بشوند و تلفیق بشوند؟
عشقت رسد به فریاد گر خود بسان حافظ قرآن زبر بخوانی در چهارده روایت
بیستم مهرماه هر سال بهانه ای برای یادآوری اندیشه ها و مکتب عرفانی و قرآنی این شاعر هویت ساز است، چرا که شعر حافظ همه بیت الغزل معرفت است وشعر او بخشی از هویت ملی و مذهبی ما ایرانیان است.
دیوارنگاره بزرگ شیراز در میدان امام حسین (ع) شیراز، همزمان با آغاز هفته گرامیداشت حافظ، به تصویر خواجه شیراز مزین شد.
*مدیرکل حوزه هنری فارس