حسن عبدالهاشمپور، تهیهکننده مستندهای رادیو ورزش در گفتوگو با خبرنگار رسانه ایرنا بیان میکند: مستند رادیویی تنها با صدا و احساس شکل میگیرد و برای رسیدن به عمق اثرگذاری، نیازمند پژوهشی عمیق، زمانبر و عاشقانه است؛ پژوهشی که آغاز و پایانی مشخص ندارد و تا لحظه اقناع خالق اثر ادامه مییابد.
تهیهکننده مستندهای رادیو ورزش درباره تفاوتهای میان مستند رادیویی و تلویزیونی میگوید: طبعا مستندی که چشمهایتان را ببندید و حسش کنید، گرما و جذابیت متفاوتتری خواهد داشت. شما میتوانید در مستندهای تلویزیونی بدون ذرهای کلام یا موسیقی، اثربخشی را در مخاطب جستوجو کنید اما جنس مستند رادیویی، عمیقتر و گیراتر است. چون ژانری که خواهان القایش هستید، تنها با صدا و دلبازی اثر میکند.
مستندی که چشمهایتان را ببندید و حسش کنید، گرما و جذابیت متفاوتتری خواهد داشت
او میگوید: در دنیای صوت، نقش تصویر را کلمات و بافت صوتی بر عهده دارند؛ هر کلمه، صدا و سکوت باید با هدفی دقیق انتخاب شود تا مخاطب بتواند جهان اثر را در ذهن خود بسازد.
عبدالهاشمپور توضیح میدهد: گونههای مستند رادیویی بسیارند، اما همه در یک اصل مشترکند: باید صدایی باشند که به هدف برسند. در اینجا دیگر نه چشمی در کار است که لوکیشن را ببیند و درک کند و نه بازیگری که با چهره و حرکت حس را منتقل کند. همه چیز از دل متن، از زاویه دید و از نحوه روایت به دل مخاطب مینشیند.
به گفته این تهیهکننده، تحقیق در مستند رادیویی نهتنها مرحلهای پیشنیاز، بلکه شالوده کل اثر است.
او میگوید: تا زمانی که احساس نکنم تمام درونمایه پژوهشی مستند، کفایت شروع کار را نمیکند، تحقیق را ادامه میدهم. پژوهش برای من یعنی شناخت تمام لایههای موضوع؛ از تاریخچه و آمار تا ریشههای اجتماعی و فرهنگی آن.

عبدالهاشمپور که بخش عمده فعالیتهایش در حوزه مستندهای ورزشی است، درباره دشواریهای این مسیر توضیح میدهد: در ورزش، پژوهشهای آماری بهراحتی در دسترس هستند اما پژوهشهای اجتماعی و فرهنگیِ مرتبط با ورزش نیازمند پایمردی و پیگیری مداوم است. باید با ورزشکار، مربی، هوادار و حتی جامعه محلی گفتوگو کرد تا به درک عمیقی از موضوع رسید. همین شناخت است که مسیر شکلگیری مستند را تعیین میکند و نقطه آغاز و پایان آن را میسازد.
او معتقد است: پژوهش در مستند رادیویی، زمان مشخصی ندارد و تنها معیار توقف آن، اقناع ذهن و دل سازنده است. گاهی ممکن است ماهها تحقیق کنم و باز هم احساس کنم هنوز چیزی کم است. پژوهش وقتی تمام میشود که حس کنم صداهایی که میخواهم بشنوم، در ذهنم کامل شدهاند و حالا میتوانم با آنها مستند بسازم.
به گفته عبدالهاشمپور، مستندساز رادیویی نه تنها پژوهشگر و نویسنده است، بلکه شنوندهای حساس نیز هست که باید بتواند از میان انبوه دادهها، جوهره موضوع را استخراج کند و آن را به زبانی شنیداری و تأثیرگذار تبدیل کند.
او میافزاید: در رادیو، شنونده در تاریکی است و این تاریکی باید برایش روشن شود؛ با صدا، با روایت، با ریتم و با حقیقتی که از دل پژوهش بیرون آمده است. پژوهش، ستون فقرات مستند رادیویی است».
در نگاه این تهیهکننده، مستند رادیویی زمانی جان میگیرد که پژوهش، روایت و احساس در هم تنیده شوند و صدایی بسازند که تا مدتها در گوش مخاطب بماند.