مهدی صفاری‌شهری در گفت‌وگو با خبرنگار ایمنا در خراسان‌رضوی درباره اهمیت تشکیل مجمع شهرهای تاریخی اظهار کرد: بافت‌های تاریخی شهرها جزئی از سرمایه ملی و فرهنگی ایران هستند که نه تنها به لحاظ زیبایی‌شناسی و هویت‌بخشی شهرهای ما ارزشمند است، بلکه محل سکونت و معیشت افراد به شمار می‌رود، بنابراین حفاظت، صیانت، احیا، مرمت و بهره‌برداری از این میراث تاریخی و دگرگشت آن به ثروت‌های شهری دارای اهمیت و ارزش ویژه‌ای است.
وی افزود: در راستای اجرای بندهای ۵ و ۹ سیاست‌های کلی نظام در بخش شهرسازی ابلاغی رهبر معظم انقلاب، بند ۶ ماده اساسنامه سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور و مواد ۹،۱۴ و ۱۶ قانون حمایت از مرمت و احیای بافت‌های تاریخی و فرهنگی، مجمع شهرهای تاریخی ایران تشکیل و دبیرخانه دائمی آن در شهرداری اصفهان راه‌اندازی شده است.
شهردار گناباد گفت: شهر گناباد با بیش از ۱۴۵ هکتار بافت تاریخی که در سال ۱۳۹۴ ابلاغ شده و همچنین ثبت آثار تاریخی از جمله قنات جهانی قصبه و ۱۵۰ آثار دیگر در فهرست آثار ملی کشور، یکی از شهرهای حائز اهمیت واجد شرایط در این مجمع است.
وی با اشاره به مسئولیت شهرداری گناباد در حوزه صیانت از هویت تاریخی و توسعه پایدار افزود: این مجمع فرصتی ارزشمند برای هم‌افزایی شهرداران و تبادل تجربیات در حوزه حفظ و احیای بافت‌های تاریخی کشور است.
صفاری‌شهری درباره اهداف تشکیل مجمع شهرهای تاریخی هم گفت: اصلی‌ترین هدف تشکیل مجمع شهرهای تاریخی حفظ و احیای بافت‌های تاریخی شهرهای ایران است.
وی افزود: یکی دیگر از اهداف تشکیل مجمع شهرهای تاریخی، به اشتراک گذاشتن دانش و تجربه در حوزه فعالیت و مداخله در بافت‌های تاریخی، ایجاد زمینه رقابت‌پذیری شهرهای تاریخی در نحوه حفاظت از بافت‌های ارزشمند و هم‌فکری، تشریک مساعی درباره بازنگری سیاست‌های اصول و برنامه‌ریزی‌های مرتبط با بافت‌های تاریخی است.
مشارکت و سرمایه‌گذاری در بافت‌های تاریخی دستور کار دومین اجلاس
شهردار گناباد ادامه داد: همچنین ایجاد ظرفیت‌سازی برای آموزش تخصصی مشاوران، تهیه کننده طرح‌های توسعه و عمران شهری و مدیران شهری و ایجاد ترویج و توسعه برند و جایگاه شهرهای تاریخی در سطوح ملی و بین‌المللی از دیگر اهداف این مجمع به شمار می‌رود.
وی درباره تاثیر عضویت شهرها در این مجمع بر حفاظت و احیای میراث فرهنگی و بافت تاریخی اظهار کرد: مجمع شهرهای تاریخی می تواند به عنوان یک مرجع ملی برای هماهنگی اقدامات حفاظتی و توسعه‌ای در همه شهرهای تاریخی کشور نقش‌آفرینی کند و تجربه ارزشمند برای نسل های آینده فراهم آورد.
صفاری‌شهری در پاسخ به این سئوال که چگونه می‌توان از ظرفیت های مشترک شهرهای تاریخی برای توسعه پایدار استفاده کرد؟، گفت: هر اقدام عملی در مجمع شهرهای تاریخی ایران گرفته شود، مستقیم به حفظ چند هکتار از بافت تاریخی منجر می‌شود و با ایجاد فرصت‌های سرمایه‌گذاری در این مناطق هم حفاظت از میراث تاریخی و هم توسعه پایدار شهری تامین می شود.
وی افزود: براین اساس ضمن توجه به ساکنان شهرها و در نظر گرفتن هویت ظاهری و باطنی آنها باید زمینه را برای سرمایه‌گذاران و گردشگران فراهم آورد.
شهردار گناباد درباره محور جلسه آینده مجمع شهرهای تاریخی کشور نیز گفت: دومین اجلاس این مجمع آبان سال‌جاری در شهر تاریخی یزد برگزار می شود و دستور کار آن، مشارکت و سرمایه‌گذاری در بافت‌های تاریخی تعیین شده است.
یخچال خانه‌ها، آثار تاریخی منحصربه فرد گناباد
به گزارش ایمنا، شهر گناباد، یکی از مناطق باستانی و کهن ایران است که در شاهنامه فردوسی نیز بارها با نام‌های کنابد، جنابد و گنابد از آن یاد شده است، این شهر و به‌ویژه منطقه زیبد، محل جنگ‌های اسطوره‌ای میان توران و ایران دانسته شده است، در شاهنامه، مدفن پیران ویسه، وزیر افراسیاب، در گناباد ذکر شده که به روایتی هنوز هم در این شهر قرار دارد.
در سفرنامه ناصرخسرو نیز به بخش کوهستانی کاخک و روستای کلات گناباد اشاره شده است. او از کوهپایه‌های قهستان و درختان پسته کوهی در این ناحیه سخن گفته است، همچنین در کتاب «تاریخ حافظ ابرو» آمده که گناباد در سده‌های ۸ و ۹ قمری مرکز ولایت قهستان بوده و از ولایات مهم خراسان به شمار می‌آمده است.
گناباد از نظر تاریخی، شاهد سه رویداد برجسته پیش از اسلام بوده است؛ نخست، جنگ دوازده‌رخ؛ دوم، فرار یزدگرد سوم به گناباد و ساخت قلعه زیبد و ایوان درب صوفه و سوم، حرکت بهرام‌شاه در این منطقه، این شهر همچنین در دوره اسلامی نقش کلیدی در مبارزات تاریخی علیه اسماعیلیان داشته و جنگ‌های موسوم به ملاحده در قلعه‌های اسماعیلی این منطقه و قاین روی داده است.
گناباد به دلیل آب‌انبارهای تاریخی‌اش نیز شهرت دارد. آب‌انبارهای بزرگی که در گذشته، منبع تأمین آب خنک برای مردم شهر بودند، یکی از معروف‌ترین این آب‌انبارها، آب‌انبار حسینیه گناباد، در خیابان سعدی قرار داشت که تا سال ۱۳۶۳ همچنان مورد استفاده بود، این آب‌انبار در زمستان با برف و یخ پر می‌شد و در تابستان‌ها آب سرد و خنک به مردم ارائه می‌داد و به آن «یخچال خانه» نیز می‌گفتند، به طوری که در تابستان‌های قدیم حتی به مردم یخ هم می‌فروختند.
گناباد از دیدگاه تاریخی و فرهنگی، با برخورداری از قلعه‌های باستانی، آب‌انبارهای عظیم و یادگارهای اسطوره‌ای و اسلامی، یکی از شهرهای ارزشمند و دارای اهمیت در تاریخ ایران محسوب می‌شود.
