به گزارش خبرنگار اجتماعی رکنا، با گذشت بیش از دو هفته از آغاز سال آبی جدید، تهران با واقعیتی نگران‌کننده روبه‌روست. چهار سد از پنج سد اصلی تأمین‌کننده آب پایتخت حتی یک قطره بارندگی را ثبت نکرده‌اند. سدهای طالقان، ماملو و لار – سه بازوی حیاتی شبکه آبی تهران – از ابتدای مهرماه تاکنون هیچ ورودی آبی نداشته‌اند. تنها سد امیرکبیر و لتیان، به‌ترتیب ۲.۸ و ۰.۲ میلیون مترمکعب آب ورودی ثبت کرده‌اند؛ رقمی ناچیز در برابر نیاز مصرفی میلیون‌ها شهروند تهرانی.
اکنون، مجموع ذخیرهٔ قابل استفاده در پنج سد تهران تنها ۷۸ میلیون مترمکعب برآورد می‌شود؛ عددی که برای کلان‌شهری با بیش از ۹ میلیون نفر جمعیت، نه یک پشتوانه، بلکه زنگ خطری است.
باران که نیاید، تصمیم‌ها باید ببارند
در حالی‌که بسیاری از استان‌های کشور با تأخیر در بارش‌ها مواجه‌اند، تهران در موقعیتی حساس‌تر قرار دارد. ذخایر سدها نه‌تنها به بارندگی وابسته‌اند، بلکه به نحوه مصرف و مدیریت شهری آب نیز گره خورده‌اند. کارشناسان هشدار می‌دهند اگر روند مصرف فعلی ادامه یابد، حتی با آغاز بارش‌های پاییزی، پر شدن مخازن به سرعت اتفاق نخواهد افتاد.
تهران در سال‌های اخیر به دلیل رشد جمعیت، توسعهٔ بی‌ضابطهٔ ساخت‌وساز و افزایش مصرف صنعتی و خانگی، با فشار مضاعفی بر منابع آب مواجه بوده است. هر بار تأخیر در بارندگی، همچون فشاری مضاعف بر مخازن نیمه‌خالی عمل می‌کند.
فرصتی برای بازنگری، نه فقط هشدار
تحلیلگران محیط‌زیست تأکید می‌کنند که کمبود بارش، تنها بخشی از معادله است. بخش دیگر، مدیریت منابع و الگوی مصرف است؛ جایی که تهران هنوز راه درازی در پیش دارد. طرح‌های بازچرخانی آب، کاهش تلفات در شبکهٔ توزیع و فرهنگ‌سازی برای مصرف بهینه، از جمله اقداماتی است که اگر امروز به‌صورت جدی آغاز نشود، فردا بسیار دیر خواهد بود.
از سوی دیگر، تغییر اقلیم نشان می‌دهد که الگوهای بارشی کشور در حال دگرگونی است؛ بارش‌ها کوتاه‌تر، شدیدتر و نامنظم‌تر می‌شوند. این بدان معناست که حتی در صورت بارش‌های سنگین در ماه‌های آینده، توان ذخیره‌سازی و مدیریت آن‌ها باید ارتقا یابد تا سیلاب‌ها به جای نابودی، به منبعی برای احیای سدها تبدیل شوند.
در چشم‌انداز پیش‌رو، اگر پاییز خشک ادامه یابد، تهران ناگزیر به سیاست‌های محدودکننده مصرف و بازنگری در اولویت‌های آبی خواهد شد. این وضعیت شاید فرصتی باشد تا به جای اتکا به «امید به باران»، به سمت «مدیریت هوشمند منابع» حرکت کنیم.
تهران هنوز فرصت دارد، اما نه به اندازه‌ای که بتواند یک سال دیگر را با چهار سد بی‌باران سپری کند.