صاحب‌خبر - کره شمالی از به‌روزترین موشک هایپرسونیک این کشور با عنوان هواسونگ-11Ma رونمایی کرد. اما آیا این دستاورد قابلیت عملیاتی دارد؟ معرفی رسمی سامانه تسلیحاتی هواسونگ-11Ma، که به عنوان دستاوردی نظامی در یک نمایشگاه سالانه تسلیحات در کره شمالی به نمایش درآمد، نشان‌دهنده توسعه زرادخانه پیونگ‌یانگ است. این موشک، در حالی که ریشه در خانواده موشک‌های کوتاه‌برد بالستیک (SRBM) هواسونگ-۱۱ (که نمونه‌های مشهور آن با نام KN-23 شناخته می‌شوند) دارد، تفاوت‌های عملکردی بنیادینی را به واسطه تغییر در بخش باربری به همراه آورده است. برخلاف موشک‌های نسل پیشین که از کلاهک‌های انفجاری سنتی یا مانورپذیر با پیشران استفاده می‌کردند، هواسونگ-۱۱Ma اکنون به یک وسیله نقلیه گلایدکننده هایپرسونیک (HGV) مجهز شده است. از منظر عملیاتی، انتخاب خودرو پرتابگر متحرک ده‌چرخ برای این سامانه، یک مزیت تاکتیکی قابل توجه محسوب می‌شود. مهم‌تر از آن، این پرتابگر متحرک طراحی شده است تا به طور همزمان توانایی حمل و پرتاب دو واحد از موشک هایپرسونیک هواسونگ-11Ma را داشته باشد. نمایش این موشک در کنار نمونه‌های آزمایشی قدیمی‌تر، از جمله هواسونگ-8 که اولین موشک هایپرسونیک کره‌ای در نمایشگاه ۲۰۲۱ بود، بیانگر یک برنامه توسعه سریع و هدفمند است. فهرست مطالب رونمایی از موشک هایپرسونیک هواسونگ-11Ma پرواز گلایدکننده هواسونگ-۱۱Ma و عبور از لایه‌های دفاعی نقش هواسونگ-۱۱Ma در واکنش به گسترش نظامی آمریکا جهش نسلی پیونگ‌یانگ پس از بازخورد جنگ اوکراین رونمایی از موشک هایپرسونیک هواسونگ-11Ma خانواده موشک‌های بالستیک کوتاه‌برد هواسونگ-11 که در ناتو با نام KN-23 شناخته می‌شوند، از زمان رونمایی اولیه در سال ۲۰۱۸، به سرعت تکامل یافته و به یکی از ستون‌های توان بازدارندگی کره شمالی تبدیل شده‌اند. نسخه پایه این موشک با برد عملیاتی حداکثر ۶۹۰ کیلومتر و ظرفیت حمل کلاهکی معادل ۵۰۰ کیلوگرم، از نظر فنی به عنوان یک موشک بالستیک قابل مانور دسته‌بندی می‌شود از منظر عملیاتی، اهمیت این خانواده موشکی با تأیید استفاده مکرر روسیه از آن‌ها برای حمله به اهدافی در خاک اوکراین از دسامبر ۲۰۲۳ به بعد، به مراتب افزایش یافته است که این امر نه‌تنها قابلیت اطمینان بلکه توانایی عملیاتی این موشک‌ها در شرایط جنگی واقعی را به اثبات رسانده است. تحولات اخیر در نسخه‌های هواسونگ-۱۱D و ۱۱C، نشان‌دهنده یک جهش فنی در افزایش ابعاد فیزیکی و توان باربری موشک است. این نسخه‌های بهبودیافته به‌طور قابل ملاحظه‌ای بزرگ‌تر بوده و قادر به حمل کلاهک‌های سنگین‌تر متعارف در محدوده ۲.۵ تا ۴.۵ تن یا کلاهک‌های هسته‌ای تاکتیکی هستند. این افزایش وزن و اندازه، لزوم ارتقاء زیرساخت پرتاب را به دنبال داشته است؛ به همین دلیل پلتفرم پرتابگر متحرک از نسخه اولیه هشت چرخ به یک شاسی قدرتمندتر ده‌چرخ منتقل شده است که هم وزن موشک بزرگ‌تر را تحمل کند و هم پایداری بیشتری را در حین شلیک فراهم آورد. نسخه جدید موشک هایپرسونیک هواسونگ-11Ma که از فناوری گلایدینگ بهره می‌برد نیز بر همین پلتفرم ده‌چرخ سوار شده است، پرواز گلایدکننده هواسونگ-۱۱Ma و عبور از لایه‌های دفاعی از نظر طراحی فنی سرگلایدکننده، اگرچه جزئیات عملکردی موشک هایپرسونیک هواسونگ-11Ma هنوز در هاله‌ای از ابهام است، اما کلاهک گلایدکننده آن به وضوح از معماری پرتاب و لغزش پیروی می‌کند. این کلاهک که ظاهری شبیه به طرح‌های گوه‌ای‌شکل قبلی کره شمالی دارد، تفاوت‌های مشخصی را در سطح آیرودینامیکی نشان می‌دهد؛ شامل باله‌های پشتی متفاوت و دو زائده طولی جانبی در نزدیکی دماغه که احتمالاً برای بهینه‌سازی کنترل جریان هوا و افزایش مانوردهی آیرودینامیک در سرعت‌های بالای ۵ ماخ تعبیه شده‌اند. بیشتر بخوانید موشک کروز هایپرسونیک جدید چین از هر سپری عبور می‌کند! رونمایی از قاتل تانک جدید کره شمالی؛ سلاحی که تانک‌های مدرن را از ۲۵ کیلومتری نابود می‌کند هوش مصنوعی در ارتش کره شمالی؛ پیونگ یانگ از سامانه پدافند هوایی کوتاه‌برد جدید خود رونمایی کرد عملکرد این گلایدر متکی بر جدا شدن از بوستر موشک در ارتفاع بالا و سرعت‌های هایپرسونیک است، جایی که بدون نیاز به پیشران داخلی، با زاویه پرواز پایین در لایه‌های متراکم‌تر جو زمین به سمت هدف می‌لغزد. همین ویژگی پرواز غیربالستیک و توانایی گلایدر برای انجام مانورهای غیرقابل پیش‌بینی در فاز نهایی است که موشک موشک هایپرسونیک هواسونگ-11Ma را عملاً برای سامانه‌های دفاعی فعلی، به هدفی بسیار دشوار و در برخی موارد غیرقابل رهگیری تبدیل می‌کند. نقش هواسونگ-۱۱Ma در واکنش به گسترش نظامی آمریکا دستیابی به قابلیت پرتاب و عملیاتی کردن موشک‌های هایپرسونیک با سرگلایدکننده یکی از چالش‌برانگیزترین پروژه‌های نظامی جهان محسوب می‌شود و بسیاری در مورد اینکه آیا کره شمالی به سطح عملیاتی کامل رسیده است، تردید دارند. همین درجه از دشواری فنی باعث شده است تا برخی گزارش‌ها احتمال کمک فنی و فناوری از سوی روسیه یا چین را مطرح سازند؛ چرا که هر دو کشور نه تنها سامانه‌های هایپرسونیک در خدمت دارند، بلکه پس از افزایش همکاری‌های نظامی کره شمالی با روسیه در زمینه جنگ اوکراین، بستر مناسبی برای همکاری‌های بیشتر فراهم شده است. توسعه موشک هایپرسونیک هواسونگ-11Ma واکنشی مستقیم و فنی به گسترش دفاع موشکی آمریکا و کره جنوبی در منطقه شرق آسیا است. در حالی که نسخه‌های قدیمی‌تر خانواده هواسونگ-۱۱ که به موشک‌های بالستیک قابل مانور نزدیک بودند، می‌توانستند در فاز پایانی پرواز اقدام به مانور محدود افزایش ناگهانی ارتفاع کنند تا رهگیری آن‌ها توسط سامانه‌های دفاع موشکی برای لحظه‌ای مختل شود، فناوری HGV یک جهش بزرگ محسوب می‌شود. این سرگلایدکننده قادر است در طول فاز لغزش، مسیرهای غیرقابل پیش‌بینی و چندبعدی را در ارتفاع پایین‌تر از مسیرهای بالستیک سنتی دنبال کند، که این ویژگی به طور خاص برای نفوذ به شبکه‌های دفاع لایه‌ای طراحی شده با سامانه‌هایی مانند THAAD و پاتریوت بسیار مؤثر است. قابلیت پرتاب این موشک از پلتفرم متحرک زمینی ده‌چرخ که پیش‌تر برای مدل‌های بزرگ‌تر ۱۱D و ۱۱C نیز تأیید شده بود، یک مزیت عملیاتی حیاتی برای بقا در میدان نبرد فراهم می‌آورد. این جابه‌جایی زمینی و توانایی «شلیک و گریز» به شدت شناسایی محل پرتاب موشک و برنامه‌ریزی برای حمله پیش‌دستانه دشمن را دشوار می‌سازد. کیم جونگ اون رهبر کره شمالی در مراسم افتتاح نمایشگاه دراین‌باره توضیح داد: «با تشدید حضور نظامی آمریکا در منطقه کره، منافع راهبردی ما افزایش یافته و به همین خاطر دارایی‌های ویژه خود را به‌سوی اهداف کلیدی در این منطقه تخصیص داده‌ایم. آیا قلمرو کره جنوبی می‌تواند منطقه امنی تلقی شود؟ قضاوت با آن‌هاست.» جهش نسلی پیونگ‌یانگ پس از بازخورد جنگ اوکراین بر اساس گزارش‌های آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا، یکی از مهم‌ترین عوامل تسریع‌کننده در توسعه و ارتقای موشک‌های خانواده هواسونگ-۱۱ کره شمالی، استفاده عملیاتی روسیه از این سامانه‌ها در درگیری‌های اوکراین بوده است. طبق اسناد افشاشده، عملکرد این موشک‌ها در فازهای اولیه استقرار در صحنه نبرد چندان مطلوب نبوده است؛ با این حال، تعامل فنی نزدیک میان مسکو و پیونگ‌یانگ امکان یک چرخه بازخورد عملیاتی را فراهم آورده که منجر به اعمال اصلاحات در سامانه‌های هدایت، ناوبری و کنترل موشک شده است. گزارش‌ها حاکی از آن است که بهبودهای اعمال‌شده، دقت برخورد و توان مانورپذیری در فاز میانی را به طور چشمگیری افزایش داده است. این ارتقاء موشک را قادر می‌سازد تا حرکتی «غیربالستیک» داشته باشد و به‌جای پیروی از مسیرهای قابل پیش‌بینی، تغییر جهت‌های ناگهانی را در میانه پرواز اعمال کند. این قابلیت، که ویژگی بارز موشک‌های بالستیک قابل مانور مانند KN-23 و اسکندر-M روسی است، دفاع موشکی را به چالش کشیده است. طبق گزارش فایننشال تایمز، این بهبود فنی در سامانه‌های موشکی دریافتی از کره شمالی، تابستان گذشته به روسیه کمک کرد تا حملات موفقی را علیه چهار مرکز حساس تولید پهپاد در عمق خاک اوکراین انجام دهد. همچنین بخوانید کره شمالی از چه موشک‌هایی استفاده می‌کند؟ چرا قدیمی‌ترین جت جنگنده جهان هنوز توسط کره شمالی استفاده می‌شود؟ موشک ترسناک هایپرسونیک جدید روسیه با سرعت ۱۰ ماخ بر سر دشمنان فرود می‌آید با توجه به همه این موارد، سامانه‌های پاتریوت آمریکایی، تنها ابزارهای دفاعی مؤثر و کارآمد در زرادخانه اوکراین برای مقابله با موشک‌های بالستیک محسوب می‌شوند. با این حال، پاتریوت اصولاً برای مقابله در فاز نهایی یا ترمینال پرواز طراحی شده است. رونمایی رسمی از هواسونگ-۱۱Ma/۱۱E، که بر اساس اصول فنی گلایدر هایپرسونیک طراحی شده است، نشان‌دهنده یک جهش نسلی است. کره شمالی با بهره‌گیری از تجربه عملیاتی و فنی کسب شده در بهینه‌سازی MaRVهای نسل قبلی در اوکراین، اکنون با سرعت و جدیت بیشتری برای ورود به باشگاه معدود قدرت‌های جهانی مجهز به فناوری‌های هایپرسونیک تلاش می‌کند. تحلیل‌گران نظامی انتظار دارند که پیونگ‌یانگ، در راستای الگوهای پیشین خود در معرفی سامانه‌های جدید، به زودی آزمایش‌های عمومی پرتاب این موشک هایپرسونیک را آغاز کند تا ضمن اعتبارسنجی ادعاهای خود، معادلات منطقه شرق آسیا را تغییر دهد.∎​