به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در رشت، علی دهباشی در این مراسم گفت: تمامی نویسندگان این مجموعه از این منطقه بودند که به این نیاز مهم فرهنگی پاسخ مثبت دادند، چندین بار به توقف رسیدند اما دوباره بلند شدند و کار را ادامه دادند تا بالاخره نتیجه زحماتی که کشیدند با این دانشنامه به ثمر نشست.
دهباشی ادامه داد: یکی از مسائلی که بررسی کردیم همین موضوع سقوط دولت مصدق بود، در بررسی‌های انجام شده، متوجه شدیم که علت این موضوع فقر فرهنگی است و اگر از نظر فرهنگی کاری انجام می‌گرفت، آن اتفاق نمی‌افتاد.
دهباشی راز ماندگاری ایران را نوع نگاه به فرهنگ و نگاه به مردم ایران دانست و افزود: این مملکت با ابزار نظامی نمانده بلکه به خاطر توانمندی‌های مردمی است که در اقصی نقاط کشور داریم.
وی ادامه داد: دانشنامه فرهنگ و تمدن گیلان با راهنمایی و هدایت هادی میرزا نژاد و همسرش و گروه نویسندگانی که برای این دانشنامه تلاش کردندبه نتیجه رسیده است.
دهباشی گفت: شاید اکنون متوجه نشویم که چه کار بزرگی انجام شده چرا که باید تعداد این کتاب‌ها از حتی مردم ایران هم بیشتر باشد اما نسل‌های آینده ارزش این کار را بیشتر خواهند دانست.
سردبیر بخارا، یکی از نخستین حرکت‌های مدنی را حمایت از این فرآورده‌های فرهنگی ( دانشنامه تمدن و فرهنگ گیلان) دانست که به این شکل متعالی خودش را نشان می دهد.
دهباشی ادامه داد: این کار را با این وسعتی که انجام شده تبریک می‌گویم و وظیفه همه ایرانیان می‌دانم تا از این مجموعه حمایت کنیم . این مجموعه اکنون آماده است که در هر خانه‌ای وجود داشته باشد.
وی با تاکید بر ضرورت آشنایی نسل جدید با موضوعات دانشنامه گیلان تصریح کرد: امیدوارم که این کار ادامه پیدا کند چرا که نسل‌های بعد ارزش کار شما را بیشتر خواهند دانست.
همچنین فرامرز طالبی عضو شورای پژوهشی دانشنامه فرهنگ و تمدن گیلان نیز در این مراسم گفت: ما سه نفر به طور خیلی تصادفی شروع کردیم به یک کار، زمان زیادی طول کشید که چه کاری باید انجام دهیم و به این نتیجه رسیدیم که یک مجموعه منتشر کنیم.
وی اظهار کرد: مجموعه سازی در کشور ما سابقه طولانی دارد ولی به طور مشخص چند سازمان بودند که قبل از انقلاب و بعد از انقلاب این کار را به صورت علمی شروع کردند و بتدریج این داستان مجموعه سازی ادامه پیدا کرد.
طالبی ادامه داد: آن‌چیزی که حس کردیم که به آن نیاز داریم یک مجموعه گیلان شناسی بود که باید تعریف می‌شد؛ بر اساس همین طرح، ۱۲۰ عنوان کتاب تعریف کردیم که بسیاری از آنها زیررده‌های عنوان اصلی هستند و حس می‌کردیم که توانایی انجام این کار را داریم ما کم کم آموختیم و جلو آمدیم و کم کم خودمان را شناختیم و ظرفیت‌هایمان را پیدا کردیم .
عضو شورای نظارت بر دانشنامه تصریح کرد: ما هیچگاه برای نظارت و کارهایی که انجام دادیم ، هیچ پولی دریافت نکردیم متاسفانه این کار ادامه پیدا نکرد ولی باز ما سعی می‌کردیم برای هر کتاب یک طرح بنویسیم این طرح را با پژوهشگر در میان می‌گذاشتیم و اگر به یک نقطه مشترک می‌رسیدیم کار را شروع می کردیم؛ کسب این تجربیات کار بسیار مهمی است در هیچ جای ایران دانشنامه‌ای به این شکل منتشر نشده است و خوشحالیم که توانستیم این کار را انجام دهیم .
طالبی خاطرنشان کرد: این راه ادامه خواهد یافت چه من باشم و چه نباشم.
همچنین فرشته تالش انسان دوست، پژوهشگر در این نشست با قدردانی از علی دهباشی برگزار کننده این مراسم گفت: آقای دهباشی سلطان بی تاج و تخت بخاراست که به نظرم می‌رسد که تاج آقای دهباشی، کارهای فرهنگی ماندگارشان برای ایران و تختشان دل‌های اهالی فرهنگ در ایران فرهنگی است.
وی ادامه داد: از همه بزرگواران برای این کار سپاسگزارم، دانشنامه بستر و فرصتی برای پژوهشگران جوان داد که بیایند تلاش کنند.
این پژوهشگر با بیان اینکه جوانان تلاش‌های ارزشمندی را انجام دادند و در کنار دیگران تجربه کسب کردند، اضافه کرد: یک ظرفیت سازی برای پژوهشگری در استان گیلان ایجاد شد.
مسعود پور هادی نیز با ارسال پیامی ویدیویی گفت: دانشنامه فرهنگ و تمدن گیلان پژوهشی جامع در شناخت مستندسازی و گسترش میراث فرهنگی و تمدنی گیلان است.
وی افزود: دانشنامه نگاری از مهم‌ترین ابزارهای حفظ هویت و تنوع فرهنگی در جوامع معاصر است که هر منطقه با زبان و سنت‌ها و هنرهای خود بخشی از پازل بزرگ تمدن ایرانی را می‌سازد.
پورهادی اضافه کرد: تدوین دانشنامه‌های منطقه‌ای به معنای توجه به صداهای گوناگون این سرزمین است، صداهایی که در کنار هم هویت مشترک ما را شکل می‌دهند.
وی گفت: دانشنامه فرهنگ و تمدن گیلان در این مسیر پلی است میان پژوهش‌های مستند و حافظه فرهنگی مردم و هدف آن بازخوانی گذشته، تبیین حال و تقویت خود آگاهی فرهنگی برای گیلان است.
پور هادی تصریح کرد: گیلان از دیرباز، یکی از کهن ترین و پویا ترین مناطق فرهنگی ایران و بستری برای شکوفایی اندیشه، هنر و زندگی جمعی بوده است.
وی گفت: این دانشنامه مجموعه‌ای گسترده از مدخل‌ها و مقالات تحلیلی است که هریک به طور نظام مند به یکی از ابعاد فرهنگ ، تمدن یا زندگی مردم گیلان می پردازد.
پور هادی ادامه داد: از سال ۸۵ تا ۱۴۰۰ در قالب ۸۰ عنوان کتاب مستقل تحت مدیریت و نظارت شورای پژوهشی سه نفره متشکل از فرامرز طالبی ، مسعود پور هادی و هادی میرزا نژاد موحد منتشر شده است.
وی موضوعات این دانشنامه را تاریخ و باستان شناسی گیلان، زبان ادب و ادبیات بومی، آیین ها و باورها ، هنرها و صنایع دستی، دین و عرفان، چهره‌های علمی و فرهنگی و جغرافیا و زیست بوم عنوان کرد.
پورهادی گفت: هر عنوان از دانشنامه بر پایه منابع معتبر یا پژوهش‌های میدانی نوشته شده است؛ متن‌ها پس از نگارش توسط پژوهشگران متخصص بررسی، داوری و ویرایش شده‌اند.
وی افزود: فرایند علمی دانشنامه با هدف ایجاد مرجع ماندگار و معتبر در حوزه مطالعات منطقه ایران طراحی شده است.
جعفر شجاع کیهانی نیز در این مراسم گفت: دانشنامه فرهنگ و تمدن گیلان تلاشی است برای بازنمایی هویت گیلانی در چشم انداز گسترده فرهنگ ایرانی این دانشنامه می‌کوشد تا تصویری زنده و مستند از پیوند میان تاریخ، زبان ، هنر و زندگی مردمان این خطه ارائه دهد.
وی ادامه داد: از خلال این دانشنامه می توان فهمید که چگونه دانش بومی، خلاقیت هنری و تجربه زیستن در محیط، باهم فرهنگی ماندگار را پدید آورده‌اند.
وی گفت: با این دانشنامه می‌توان های استان را شناخت و ما می‌توانیم در آینده دانشنامه کلی را داشته باشیم.
شجاع کیهانی افزود: دانشنامه نگاری اساس انقلاب فرهنگی است، منظورم آن انقلاب فرهنگی که باعث عصر روشنگری در اروپا بود، است.
وی ادامه داد: عصر روشنگری عصری بود که از سده هفدهم تا پایان هجدهم پس از قرون وسطی رخ می‌دهد و دانش و علم تکنیک تفکر اخلاق از بنیاد کلیسا جدا می‌شود.
شجاع کیهانی گفت: این موضوع زمینه خوبی را برای عصر روشنگری فراهم کرده که مهم‌ترین محصولش تالیف دائره المعارف بود، یعنی دانشنامه وقتی ایجاد می‌شود که زمینه‌های فکری و روشنگری ایجاد شود.
این نویسنده و پژوهشگر ادامه داد: دانشنامه ملی وقتی به صورت بومی نوشته می‌شود که دانشنامه‌های بومی سرانجام بگیرد چرا که دانشنامه‌های کلی که در سطح پایتخت نوشته می‌شود اهم مباحث است.
محرم رضایتی یکی دیگر از نویسندگان نیز گفت : دانشنامه نویسی شرایطی می خواهد و بستر انجام تحقیقات باید در زمینه‌های مختلف فراهم شده باشد.
وی با بیان اینکه اولین دانشنامه نویسی در گیلان انجام‌شده است، ادامه داد:برخی از کتاب‌های که در این مجموعه چاپ شده کتاب‌های پژوهشی خیلی خوبی است که شاید بتوان اسمش را پژوهشنامه فرهنگ و تمدن گیلان گذاشت.
رضایتی تاکید کرد: مطالعه دانشنامه فرهنگ و تمدن گیلان فرصتی است برای بازشناسی میراث نیاکان ، درک ارزش‌های بومی و دریافت دوباره پیوند بین انسان و محیط است.
همچنین طاهر طاهری نویسنده گفت: کاری که انجام شد، بیشتر ثمره زحمات آقای طالبی، آقای میرزا نژاد،آقای پورهادی و خانم پیروزی بود و ما سهم بسیار کوچکی را در این کار داشتیم.
وی افزود: این اقدام فرصتی برای ما بود که در خدمت این عزیزان باشیم و جوانان و علاقه‌مندان با گوشه‌ای از فرهنگ گیلان که به فراموشی سپرده شده است ، آشنا شوند.
∎