نصراله پاک‌نیت، رئیس مرکز فناوری اطلاعات و امنیت فضای مجازی پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) در گفت‌و‌گو با خبرنگار آنا، از الزامات و فرآیند‌های جدید ثبت پایان‌نامه‌ها، رساله‌ها و پروپوزال در ایرانداک خبر داد و اظهار کرد: دانشجویان تحصیلات تکمیلی از مرحله انتخاب موضوع تا دفاع نهایی، باید از سامانه‌های چهارگانه «گنج»، «جهت»، «پیشینه پژوهش» و «همانندجو» استفاده کنند.
سامانه «گنج»؛ نقطه شروع پژوهش
پاک‌نیت با اشاره به سامانه «گنج» به عنوان نخستین ایستگاه پژوهش، گفت: دانشجویان تحصیلات تکمیلی از زمان شروع فعالیت در زمینه پایان‌نامه می‌توانند با جست‌و‌جو در پایگاه «گنج»، پایان‌نامه‌ها و رساله‌های پیشین را در حوزه فعالیت خود ببینند و با موضوعات پایان‌نامه‌ها و رساله‌های دفاع‌شده، به‌ویژه پیشینه کاری اساتید و نوع موضوعات قابل انتخاب، آشنا شوند.
پایگاه «جهت»؛ پلی بین پژوهش‌های گذشته و آینده
وی در ادامه به پایگاه «جهت» اشاره و بیان کرد: این پایگاه، یکی از سامانه‌های توسعه‌یافته در ایرانداک است که با استفاده از هوش مصنوعی، «پیشنهاد‌های پژوهش» را از پایان‌نامه‌ها و رساله‌های خاتمه‌یافته استخراج می‌کند. این پیشنهاد‌ها شامل مسائل حل‌نشده‌ای است که پژوهشگر به عنوان موضوعی برای بررسی در پژوهش‌های آتی به آن اشاره کرده است. این سامانه در انتخاب موضوع، پلی بین پژوهش‌های پیشین و آتی به دانشجویان است.
بررسی اصالت موضوع و پروپوزال با سامانه‌های «پیشینه پژوهش» و «همانندجو»
عضو هیأت علمی ایرانداک افزود: پس از انتخاب موضوع، دانشجویان می‌توانند از سامانه «پیشینه پژوهش» برای اطمینان از تکراری نبودن موضوع استفاده کنند. همچنین، آنها می‌توانند پروپوزال خود را قبل از ارسال به دانشگاه، در سامانه «همانندجو» بررسی کنند تا از اصالت آن اطمینان حاصل شود. در صورت تأیید، آنها پروپوزال خود را برای تصویب نهایی به دانشگاه محل تحصیل ارائه می‌دهند.
ثبت پروپوزال و دسترسی به منابع علمی غنی
پاک‌نیت با بیان اینکه خدمات پیش‌گفته اختیاری است، اضافه کرد: از این مرحله به بعد، دانشجویان موظف به انجام فرآیند‌ها هستند. پس از تصویب پروپوزال در دانشگاه، دانشجویان باید آن را در «سامانه ثبت ایرانداک» بارگذاری کنند. این ثبت، برای پیشگیری از انجام پژوهش‌های موازی در کشور ضروری است.
وی در ادامه به حمایت ایرانداک از پژوهشگران در مرحله انجام تحقیق اشاره کرد و افزود: پس از تصویب پروپوزال، ایرانداک از طریق پایگاه‌های اطلاعاتی متنوعی، چون «گنج» (متشکل از پروپوزال‌ها، پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها)، «دوآجی» (مقالات و نشریات دسترسی آزاد ایرانی)، «فهرستگان» (دروازه اطلاعاتی منابع علمی کتابخانه‌های سراسر کشور) و «ساد» (پایگاه کتاب‌های علمی و دانشگاهی)، دسترسی جامعی به منابع علمی معتبر را در اختیار جامعه پژوهشی قرار می‌دهد تا پژوهش با کیفیت بالاتری انجام شود.
سامانه «همانندجو»؛ شرط لازم برای دفاع
رئیس مرکز فناوری اطلاعات ایرانداک، بخش اصلی گفت‌و‌گو را به سامانه «همانندجو» اختصاص داد و افزود: هنگام آمادگی برای دفاع، دانشجویان موظفند متن پایان‌نامه/رساله خود را در این سامانه بارگذاری کنند. سامانه «همانندجو» با پشتوانه بیش از یک میلیون متن کامل پایان‌نامه و رساله، حدود یک میلیون مقاله و شمار زیادی از دیگر انواع منابع و مدارک علمی، مشابهت‌های متن را بررسی و درصد آن را اعلام می‌کند. دانشجویان تنها پس از دریافت «گواهی همانندجویی» مجوز دفاع را دریافت می‌کنند.
صدور گواهی همانندجویی و ثبت نهایی پایان‌نامه/ رساله
وی افزود: گواهی همانندجویی، درصد مشابهت متن با متون پایگاه‌های داده ایرانداک را نشان می‌دهد. میزان درصد قابل قبول در دانشگاه‌های مختلف، متفاوت است و تشخیص اصالت متن با توجه به این درصد بر عهده دانشگاه است. پس از دفاع موفق، دانشجویان باید متن نهایی پایان‌نامه/رساله خود را در سامانه ثبت ایرانداک بارگذاری و کد رهگیری دریافت کنند. دانش‌آموختگی و دریافت «کد صحت مدارک تحصیلی» از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، منوط به این ثبت و ارائه گواهی همانندجویی است.
کد اخلاق پژوهش برای دانشجویان علوم پزشکی
پاک‌نیت در پایان با اشاره به یک الزام ویژه گفت: دریافت «کد اخلاق پژوهش» تقریباً تنها برای دانشجویان علوم پزشکی ضروری است و آزمایش‌های آنان نیازمند دریافت این تأییدیه است که از سال ۱۴۰۱ در سامانه ثبت ایرانداک لحاظ شده است.
انتهای پیام/