به گزارش خبرگزاری آنا، سی و دومین نشست شورای مرکزی دانشگاه آزاد اسلامی که با حضور رؤسای استانی و واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی برگزار شد، نخستین گردهمایی رسمی پس از انتصاب رنجبر بود. وی سخنان خود را با درود به ارواح طیبه شهدا، از شهدای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس تا سرداران سرافراز، دانشمندان برجسته و به‌ویژه ۱۲۰ شهید دانشگاه آزاد اسلامی آغاز کرد و یاد و خاطره طهرانچی را گرامی داشت.
تداوم مسیر تحول، سیاست اصلی دانشگاه
رنجبر با اشاره به اینکه مسئولیت سرپرستی دانشگاه از ۲۳ خردادماه و پس از درگذشت طهرانچی به وی سپرده شده است، اظهار داشت: همان‌طور که رهبر معظم انقلاب فرمودند، هیچ کاری در کشور نباید متوقف شود. ما نیز در دانشگاه آزاد اسلامی این مسیر را ادامه دادیم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تأکید کرد: سیاست‌ها و استراتژی ما کاملاً روشن است. بنده ادامه‌دهنده راه شهید طهرانچی هستم. سند تحول و تعالی پنج‌ساله دانشگاه که با همت ایشان تدوین و تصویب شد، اکنون در سال چهارم اجرای خود قرار دارد و ما متعهد هستیم که تا پایان سال پنجم، تمام موازین و موارد آن را به دقت اجرا کنیم.
وی افزود: این مسیر، نتایج بسیار مثبت و برکات فراوانی برای دانشگاه به همراه داشته است و ما با افتخار آن را ادامه خواهیم داد. البته طبیعی است که در طول مسیر، اگر نیاز به اصلاحات یا بهبودهایی باشد، انجام خواهد شد، اما شاکله و جهت‌گیری اصلی، اجرای کامل همین سند است.
قدردانی از اعتماد هیئت امنا و ولایتی
رنجبر در بخش دیگری از سخنان خود از حسن ظن و اعتماد علی‌اکبر ولایتی، رئیس هیئت مؤسس و هیئت امنای دانشگاه، و همچنین تک‌تک اعضای هیئت امنا قدردانی کرد و گفت: از زمان پذیرش مسئولیت موقت، جلسات مستمر و متعددی، هفته‌ای سه الی چهار بار، با استاد فرهیخته جناب آقای ولایتی داشتیم و ایشان با دقت، ریز اقدامات دانشگاه را پیگیری می‌کردند. از اعتمادی که به بنده شد، صمیمانه سپاسگزارم.
وی همچنین با گرامیداشت یاد و خاطره بنیان‌گذاران و رؤسای پیشین دانشگاه، از مرحوم آیت‌الله هاشمی رفسنجانی تا طهرانچی، تأکید کرد که قدردانی از زحمات گذشتگان و حفظ حرمت‌ها، بخشی از صیانت از کیان دانشگاه است.
تحقق منویات رهبری، اولویت اصلی
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، رفع دغدغه‌های مقام معظم رهبری را اصلی‌ترین وظیفه خود و مجموعه دانشگاه دانست و تصریح کرد: فرمان صریح حضرت آقا برای دانشگاه آزاد اسلامی در سه محور اصلی خلاصه می‌شود: ۱- ارتقای علمی و فناوری، ۲- گسترش منطقی دانشگاه، و ۳- حفظ کیان و هویت دانشگاه.
وی ادامه داد: شهید طهرانچی با درک عمیق از این فرامین، یک تحول بسیار عمیق را در دانشگاه آغاز کردند که منجر به تدوین سند تحول شد. ما نیز موظفیم در جهت تحقق مرجعیت علمی، توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان و تقویت جنبه‌های فرهنگی، این مسیر را با قدرت ادامه دهیم.
رنجبر برای تأکید بر موفقیت‌آمیز بودن مسیر فعلی، به برخی از دستاوردهای اخیر دانشگاه اشاره کرد و گفت: شما عزیزان که در کف میدان هستید، بهتر از من از نتایج این تحول آگاهید. کسب شش مدال طلا و شش دیپلم افتخار در المپیاد پزشکی کشور و همچنین انتخاب یکی از اعضای هیئت علمی واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان برنده جایزه مصطفی (ص)، که به نوبل جهان اسلام شهرت دارد، تنها بخشی از ثمرات این مسیر است.
وی در پایان بار دیگر تأکید کرد که سیاست کلان دانشگاه، اجرای دقیق سند تحول و تعالی است و از همه مدیران و مسئولان واحدها خواست تا با تمام توان در این راستا حرکت کنند.
از مرجعیت علمی جهان تا تقلیدگرایی؛ باید به جایگاه اصلی خود بازگردیم
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، در بخش دیگری از سخنان خود در سی و دومین نشست شورای مرکزی، به تبیین تاریخچه مرجعیت علمی ایران پرداخت و با تأکید بر پیشینه درخشان کشور در تولید علم، دوران قاجار و پهلوی را سرآغاز افول این جایگاه و غلتیدن در ورطه تقلیدگرایی محض از غرب دانست.
ایران؛ سرچشمه دانش برای شرق و غرب
رنجبر با اشاره به اینکه ایران چه در دوران پیش از اسلام و چه پس از آن، دارای مرجعیت علمی جهانی بوده است، اظهار داشت: گزارش‌های تاریخی نشان می‌دهد که متفکران و فیلسوفان یونانی از سرچشمه‌های دانش ایرانی بهره‌مند بوده‌اند و جهان‌بینی مغرب‌زمین وامدار اندیشه ایرانی است. در حوزه‌هایی چون پزشکی، معماری، تعلیم و تربیت و ستاره‌شناسی، ما پیشگام بودیم.
وی افزود: تأسیس نخستین دانشکده‌ها در ایران و انتقال علوم پزشکی، نجوم و فلسفه به غرب، و همچنین بنیان‌گذاری مراکز علمی بزرگی چون دانشگاه جندی‌شاپور، گواه این مرجعیت تاریخی است.
اوج‌گیری تمدن اسلامی-ایرانی و الگو شدن برای اروپا
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با بیان اینکه این سنت علم‌پروری پس از اسلام نیز با قدرت ادامه یافت، گفت: با بهره‌گیری از منابع فرهنگی ایران باستان، دانشگاه‌های بزرگی چون بیت‌الحکمه، بیهقیه و سعیدیه تأسیس شدند و ایران همچنان مرجع علمی جهان باقی ماند. این حرکت در سده پنجم هجری با همت خواجه نظام‌الملک طوسی و تأسیس دانشگاه‌های نظامیه در اصفهان، نیشابور و بغداد به اوج خود رسید.
رنجبر نکته‌ای قابل تأمل را یادآور شد: تأسیس این دانشگاه‌ها توجه اروپا را به خود جلب کرد، به طوری که دانشگاه‌های معتبری چون بولونیا، پاریس و آکسفورد با تقلید از سیستم نظامیه‌های ایران شکل گرفتند و این یک افتخار بزرگ تاریخی برای ماست.
دوران افول؛ از حمله مغول تا تقلیدگرایی قاجار و پهلوی
وی حمله مغول در قرن هفتم هجری را نقطه عطفی در تضعیف جایگاه علمی ایران دانست اما تأکید کرد که در دوره‌هایی مانند ایلخانی و به‌ویژه صفویه، تلاش‌هایی برای احیای هویت ملی و علمی صورت گرفت. وی با استناد به نوشته‌های ولایتی، دوره صفوی را دوران زنده‌شدن هویت ایرانی و پایه‌گذاری آثار بلندمدت فرهنگی و علمی توصیف کرد.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با لحنی انتقادی، دوره منحوس قاجار را سرآغاز سقوط ایران در دام تقلیدگرایی خواند و تصریح کرد: در این دوره، به بهانه نوآوری، چراغ سبزی به غرب نشان داده شد و اعزام دانشجو و تأسیس مدارسی چون دارالفنون، نه برای مرجعیت‌سازی، که صرفاً با هدف تقلید از علوم غربی صورت گرفت و سابقه درخشان علمی کشور نادیده گرفته شد.
رنجبر این روند را در دوره منحوس پهلوی شدیدتر توصیف کرد و گفت: نظام آموزشی در هر دو دوره پهلوی، کاملاً تقلیدی بود. اگرچه دانشکده‌ها و صنایعی راه‌اندازی شد، اما هیچ‌یک از این اقدامات، مرجعیت‌ساز نبود. ایران به کشوری تبدیل شده بود که دانشگاه‌هایش صرفاً در مقطع لیسانس دانشجو می‌پذیرفتند و خبری از تحصیلات تکمیلی و تولید علم در سطح جهانی نبود.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، در بخش دیگری سخنان خود در سی و دومین نشست شورای مرکزی، نقشه راه دانشگاه برای دستیابی به مرجعیت علمی را ترسیم کرد و خواهان یک گذار راهبردی از کمیت‌محوری در انتشار مقالات به سمت تولید فکر و نظریه شد.
وی با اشاره به اینکه واژه مرجعیت علمی برای اولین بار به صورت جدی در بیانات مقام معظم رهبری در سال ۱۳۸۴ احیا شد، دو هدف اصلی این کلان‌پروژه را حضور در جمع سرآمدان علم و فناوری جهان و حل مسائل کنونی و آینده کشور دانست.
رنجبر با تأکید بر اینکه رستاخیز علمی در کشور آغاز شده اما نیازمند یک انقلاب علمی است، به یکی از چالش‌های اصلی نظام پژوهشی کشور اشاره کرد و گفت: بسیاری از همکاران ما صدها مقاله علمی منتشر کرده‌اند که بسیار ارزشمند است. اما اکنون زمان آن رسیده که گامی فراتر برداریم. اعتقاد دارم کیفیت از دالان کمیت عبور می‌کند. از استادی که ۵۰۰ مقاله دارد، انتظار می‌رود که دیگر به سمت تولید نظریه حرکت کند. حتی اگر دو یا سه سال یک مقاله منتشر کند، اما آن مقاله حاوی یک نظریه جدید باشد.
وی با اذعان به نگرانی‌های موجود در میان سیاست‌گذاران مبنی بر افت رتبه‌های بین‌المللی در صورت کاهش تعداد مقالات، تصریح کرد: نباید از این موضوع بترسیم. اگر روزی برسد که تعداد مقالات ما کمتر شود، اما در مقابل، نظریه‌های علمی متعددی در علوم انسانی، مهندسی و علوم پایه توسط دانشمندان ایرانی تولید شود، آن روز ما به جایگاه واقعی خود رسیده‌ایم.
سرپرست دانشگاه آزاد اسلامی، اقدامات تحولی شهید طهرانچی را بسترساز این حرکت دانست و به تشریح برخی از این اصلاحات پرداخت و گفت: 1. تحول در ساختار: ادغام معاونت‌های آموزش و پژوهش و ایجاد معاونت‌های موضوعی (علوم مهندسی، علوم انسانی، علوم پزشکی و مهارتی-تربیتی) برای تمرکز تخصصی. 2. استقلال در بازنگری سرفصل‌ها: کسب مجوز از وزارت علوم برای بازنگری مستقل سرفصل‌های درسی، که یک اتفاق مبارک و فرصتی بزرگ برای دانشگاه است. 3. تقویت فرهنگ انقلابی: تأکید بر گسترش معنویت و اخلاق و تقویت دفاتر نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در تمام واحدها به عنوان بستر تحقق گسترش فضای انقلابی مورد تأکید رهبری.
رنجبر مدل پژوهشی طراحی‌شده در سند تحول را این‌گونه تشریح کرد و گفت: پژوهش‌های آماتوری: حمایت از پایان‌نامه‌ها و رساله‌ها که مسئولیت آن بر عهده معاونت‌های موضوعی است. وی در این بخش تأکید کرد: مبالغی که برای پایان‌نامه‌ها مصوب می‌شود، باید حتماً به دانشجویان پرداخت گردد. پژوهش‌های محصول‌محور: حمایت از تحقیقاتی که منجر به تولید محصول می‌شوند، با محوریت معاونت فناوری و نوآوری و پشتیبانی صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه. پژوهش در مرزهای دانش: احیای پژوهشگاه مرکزی دانشگاه برای حمایت ویژه از تحقیقات فوق‌پیشرفته و حرکت در لبه‌های دانش.
وی با اشاره به رویکرد حل مسئله و پایدارسازی اقتصادی، از عملکرد موفق تیم مالی دانشگاه در مدیریت چالش‌ها تقدیر کرد و گفت این ثبات، پشتوانه‌ای برای حرکت‌های بزرگ علمی است.
رنجبر در پایان تأکید کرد که هدف نهایی، دستیابی به رهبری علم جهانی است؛ اما رهبری‌ای که برخلاف قدرت‌های فعلی، به حیات طیبه و خدمت به بشریت بینجامد، نه به کشتار زنان و کودکان و ترور دانشمندان. وی گفت: ما باید به علم و فناوری مسلح شویم تا از آن برای تعالی انسان استفاده کنیم، نه برای تخریب.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، در ادامه به تشریح اهداف و برنامه‌های راهبردی این دانشگاه برای دستیابی به مرجعیت علمی و تحقق سند دانشگاه اسلامی پرداخت. وی با اشاره به اینکه دانشگاه در مسیر تحول قرار گرفته است، اعلام کرد که سیاست‌های جدید با هدف ایجاد یک خیزش علمی جدید و تبدیل دانشگاه آزاد به یک دانشگاه سرآمد، پاسخگو، پرورشگر قوه عاقله و توسعه‌دهنده فضای انقلابی تدوین شده است.
اهداف کلان بر اساس سند راهبردی دانشگاه
رنجبر با اشاره به سند راهبردی دانشگاه که مبتنی بر فرمان رهبر معظم انقلاب است، مأموریت‌های اصلی دانشگاه را برشمرد و گفت: تربیت متخصصین متعهد، ماهر، خلاق و کارآفرین، تولید و انتقال علم و فناوری در خدمت نیازهای جامعه اسلامی، و مدیریت کارآمد و اثربخش از جمله اهداف اصلی ماست.
وی با نقل قول از چهره‌های برجسته‌ای همچون عارف و قالیباف که دانشگاه آزاد اسلامی را به دلیل استقلال مالی و اختیارات مدیریتی، بهترین دانشگاه کشور خوانده‌اند، تأکید کرد: اینکه می‌گوییم دانشگاه سرآمد و پاسخگو، شعار نیست؛ می‌خواهیم بشویم و می‌شویم. برای رسیدن به این هدف، به یک فعالیت منسجم و شبکه‌ای نیازمندیم که خوشبختانه زیرساخت آن در دانشگاه آزاد اسلامی وجود دارد.
راهکارهای خیزش علمی: کیفیت به جای کمیت و دانشکده‌های موضوعی
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی، راهکارهای عملی برای دستیابی به جهش علمی را این‌گونه بیان کرد: تمرکز باید از بروکراسی مالی و سندرسی به موفقیت پژوهشی تغییر کند. همچنین باید موانع برای رقابت آزاد شرکت‌ها و سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در پژوهش‌ها برداشته شود.
رنجبر با اشاره به گفتگوی اخیر خود با ولایتی، بر اهمیت اعطای اختیارات به رؤسای استانی تأکید کرد و گفت: ایشان از اینکه به مدیران اختیار داده‌ایم اظهار خوشحالی کردند و تأکید داشتند که رؤسای توانمند و قدرتمند برای استان‌ها منصوب شوند و مورد حمایت قرار گیرند.
وی ضمن اصلاح یک تصور اشتباه، توضیح داد: ما جلوی دانشکده‌های موضوعی را نگرفته‌ایم، بلکه ساختار آن را اصلاح کردیم. دانشکده‌های سنتی که حاوی گروه‌های آموزشی هستند، حذف نمی‌شوند. دانشکده‌های موضوعی به عنوان یک "عرصه" برای فعالیت عملی دانشجویان از سال دوم به بعد عمل خواهند کرد تا دانشجو در کنار تحصیل، به صورت فعال وارد عرصه کار شود.
یکی دیگر از سیاست‌های کلیدی، افزایش کیفیت مقالات به جای کمیت است. رنجبر اذعان داشت: این سیاست را با احتیاط پیش می‌بریم، اما همان‌طور که در ارزیابی سرآمدان علمی دیدیم، افرادی با تعداد مقالات کمتر اما با کیفیت بسیار بالا، جایگاه برتری داشتند.
رئیس دانشگاه آزاد از برنامه‌ای راهبردی برای تجهیز آزمایشگاه‌ها خبر داد و گفت: شهید طهرانی‌مقدم تأکید داشتند که در هر استان، دو الی سه آزمایشگاه پیشرو و پیشرفته شناسایی و با تزریق تجهیزات مدرن، به قطب علمی تبدیل شوند. ما این مسیر را ادامه خواهیم داد و از هر استان می‌خواهیم آزمایشگاه‌های منتخب خود را برای این سرمایه‌گذاری معرفی کنند.
رنجبر بر لزوم توجه ویژه به فناوری‌های دیجیتال، به خصوص هوش مصنوعی، در تمام فرآیندهای دانشگاه تأکید کرد. وی در خصوص فعالیت‌های بین‌المللی اظهار داشت: هدف ما ارتقای جایگاه بین‌المللی و الهام‌بخشی است، نه لزوماً توسعه فیزیکی واحدها در خارج از کشور. ما می‌توانیم با استفاده از ظرفیت‌های آموزش مجازی، بسیار مؤثرتر عمل کنیم.
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی در پایان از همه مدیران و اعضای هیئت علمی خواست تا با همکاری و هم‌افزایی، دانشگاه را در مسیر دستیابی به اهداف متعالی خود یاری کنند.
وی در ادامه تشریح برنامه‌های راهبردی این دانشگاه، از مجموعه‌ای از راهکارهای عملی برای تحقق خیزش علمی جدید پرده برداشت. وی با اشاره به حمایت ولایتی از سیاست اعطای اختیار به مدیران، این رویکرد را سنگ بنای تحولات آینده دانست.
یکی از مهم‌ترین محورهای سخنان رنجبر، برنامه راهبردی برای سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های پژوهشی بود. وی با اشاره به ایده شهید طهرانی‌مقدم، اعلام کرد: ایشان به من گفتند در هر استان، دو الی سه آزمایشگاه پیشرو و پیشرفته را شناسایی کن و با تزریق تجهیزات مدرن، آن‌ها را حمایت کن. ما این مسیر را با جدیت دنبال می‌کنیم و از رؤسای محترم استان‌ها می‌خواهیم آزمایشگاه‌های منتخب خود را معرفی کنند. ممکن است یک آزمایشگاه برای پیشرو شدن به ۴۰ میلیارد تومان تجهیزات نیاز داشته باشد که ما این سرمایه‌گذاری را انجام خواهیم داد.
ورود به عصر دیجیتال: آزمایشگاه‌های مجازی و هوش مصنوعی
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی بر لزوم جهش به سمت فناوری‌های نوین تأکید کرد و گفت: از همه رؤسای واحدها و استان‌ها می‌خواهم موضوع **آزمایشگاه‌های مجازی** را جدی بگیرند. این محیط‌های شبیه‌سازی شده به ما اجازه می‌دهند آزمایش‌های پیچیده و گران‌قیمت را با هزینه کمتر، امنیت بیشتر و دسترسی گسترده برای همه دانشجویان فراهم کنیم. همچنین هوش مصنوعی باید در تمام فرآیندهای ما نقش محوری ایفا کند.
اصلاحات ساختاری و مدل‌های نوین حکمرانی
رنجبر ضمن تشریح اصلاحات ساختاری، دو مدل نوین حکمرانی را برای افزایش کارآمدی معرفی کرد. وی با رفع یک ابهام توضیح داد: ما جلوی دانشکده‌های موضوعی را نگرفته‌ایم، بلکه ساختار آن را اصلاح کرده‌ایم. دانشکده‌های سنتی که محل گروه‌های آموزشی هستند، پابرجا خواهند بود. دانشکده‌های موضوعی به عنوان یک "عرصه" عمل می‌کنند تا دانشجوی ما از سال دوم وارد میدان عمل شود و تجربه کسب کند.
وی از معاون توسعه و مدیریت منابع خواست تا یک بستر نرم‌افزاری برای نوآوری باز ایجاد شود. در این بستر، چالش‌های دانشگاه به شرکت‌ها، استارتاپ‌ها و نخبگان خارج از دانشگاه عرضه می‌شود تا برای آن راه‌حل پیدا کنند. این مدل، پژوهش‌ها را به سمت حل مسائل واقعی سوق می‌دهد.
رنجبر با اشاره به ظرفیت عظیم جامعه گفت: نباید "علم شهروندی" را دست‌کم بگیریم. برای حل مسائل کلانی مثل آلودگی هوا، می‌توانیم مسئله را بین مردم عادی پخش کنیم. شاید از میان میلیون‌ها پیشنهاد، بتوان ۵۰ ایده درجه یک استخراج کرد که متخصصان ما آن‌ها را بپرورانند.
تسریع در جذب نخبگان و پرداخت مطالبات معوق
رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با تأکید بر لزوم حفظ سرمایه‌های انسانی، گفت: فرایند جذب اساتید باید سریع‌تر شود. نباید اجازه دهیم دانشمندان جوان ما به دلیل تأخیر در فرآیندها، کشور را ترک کنند. دانشگاه برای جذب اساتید جدید جا دارد و هیچ مشکلی در این زمینه نداریم.
وی در بخش دیگری از سخنان خود، دو خبر مهم مالی را اعلام کرد: به همت جاوید و تیم مالی، مبلغ مورد نیاز برای تسویه کامل سنوات معوق بازنشستگان تأمین شده و این بدهی تا پایان ماه جاری صفر خواهد شد. از رؤسای استان‌ها می‌خواهم نظارت کنند که این بودجه فقط برای همین منظور مصرف شود. مبلغ ۳۵۰ میلیارد تومان برای پرداخت حق‌التدریس‌های معوق تا پایان سال تحصیلی تخصیص یافته است.
تمرکززدایی و اعطای اختیار کامل به استان‌ها
رنجبر با اعلام آغاز فرآیند چابک‌سازی و حذف ساختارهای اضافی در سازمان مرکزی، بر سیاست قطعی تمرکززدایی تأکید کرد و گفت: ما به رؤسای استان‌ها اختیار کامل می‌دهیم. از این پس، خودشان رؤسای واحدهای تابعه را انتخاب کنند. برای جلوگیری از فشارهای بیرونی، شاخص‌های انتصاب را تدوین و ابلاغ می‌کنیم تا انتخاب‌ها در شورای انتصابات استانی و بر اساس شایستگی صورت گیرد و نقش سازمان مرکزی، نظارتی باشد.
وی در پایان گزارش مختصری از اقدامات دانشگاه در دوره اخیر، از جمله مدیریت موفق امتحانات پس از جنگ دوازده روزه، برگزاری بیش از ۴۳۰۰ جلسه دفاع دکتری، و حمایت لجستیکی از اعضای خانواده دانشگاه آزاد که در حوادث اخیر آسیب دیده بودند، ارائه کرد و از همراهی و تلاش همه مدیران، اساتید، کارکنان و دانشجویان تقدیر نمود.
انتهای پیام/