به گزارش خبرگزاری ایمنا، جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان یکی از رویدادهای مهم فرهنگی کشور است که هر سال فرصتی فراهم می‌کند تا آثار سینمایی متنوعی با محوریت مخاطبان کم‌سن‌وسال به نمایش درآید و این جشنواره نه‌تنها عرصه‌ای برای نمایش فیلم‌های کودک، بلکه بستری برای شناخت بهتر دنیای ذهنی و عاطفی نسل جدید محسوب می‌شود. حضور پررنگ کودکان و نوجوانان در این رویداد، نشان از رشد آگاهی فرهنگی در میان خانواده‌ها و اهمیت روزافزون تعامل میان سینما و نسل نو دارد.
تحولات اجتماعی و فرهنگی سال‌های اخیر، دنیای کودکان امروز را به‌طور چشمگیری از نسل‌های گذشته متمایز کرده است؛ کودکان امروز با ابزارهای رسانه‌ای پیشرفته و محتوای گسترده جهانی روبه‌رو هستند و دیگر مخاطبانی منفعل به شمار نمی‌آیند، آنها تمایل دارند در فرایند تولید محتوا مشارکت داشته باشند، دیدگاه‌های خود را بیان کنند و با فیلم‌سازان و برنامه‌سازان وارد گفت‌وگو شوند، از همین رو، تولید آثار کودکانه مؤثر نیازمند شناخت عمیق از نیازها، زبان، تخیل و تجربه زیسته این نسل است.
سینمای کودک زمانی می‌تواند اثرگذار باشد که نه‌تنها برای کودک ساخته شود، بلکه با حضور و مشارکت خود او شکل گیرد و فیلم‌هایی که به‌صورت تک‌بعدی و از نگاه بزرگسالان ساخته می‌شوند، به طور معمول قادر به برقراری ارتباط احساسی با مخاطب کودک نیست و در مقابل، آثاری که از نگاه کودکانه، با درک تخیل، احساس و دغدغه‌های درونی آنها تولید می‌شوند، می‌توانند الهام‌بخش، آموزشی و امیدآفرین باشند. هدف نهایی سینمای کودک باید تقویت خلاقیت، مسئولیت‌پذیری و انگیزه در مواجهه با چالش‌های زندگی باشد.
یکی از عناصر کلیدی در تولید آثار کودک، خلق شخصیت‌های قهرمان و الگوهای مثبت است، شخصیت‌هایی که کودکان بتوانند با آنها هم‌ذات‌پنداری کنند، رفتارشان را الگو بگیرند و از مسیر رشد آنها الهام بگیرند که این فرایند نیازمند پژوهش، شناخت عمیق از تحولات ذهنی و روانی کودکان و حضور مستمر متخصصان در کنار فیلم‌سازان است و قهرمان‌های واقعی سینمای کودک آن‌هایی هستند که با جهان درونی مخاطب کوچک خود پیوندی صادقانه برقرار می‌کنند.
توجه به زیرساخت‌های فرهنگی و هنری، به‌ویژه در شهرهایی همچون اصفهان، نقش مهمی در پویایی جشنواره‌ها دارد و میزبانی مناسب، برنامه‌ریزی منسجم و فضای فرهنگی غنی، بستری فراهم می‌کند تا چنین رویدادهایی نه‌تنها به نمایش آثار سینمایی، بلکه به گفت‌وگویی میان نسل‌ها تبدیل شود؛ جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان فرصتی ارزشمند است تا جامعه هنری کشور به نیازهای واقعی نسل جوان توجه و مسیر رشد فرهنگی آینده را با مشارکت فعال آنان ترسیم کند.
در همین راستا و با توجه به نقش اثرگذار جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان در شناسایی استعدادهای نسل جدید، تقویت ارتباط میان سینما و مخاطبان کم‌سن‌وسال، ترویج نگاه خلاق در تولید آثار کودکانه و لزوم مشارکت فعال کودکان در فرایندهای فرهنگی، اهمیت آموزش، هم‌فکری و تعامل میان فیلم‌سازان و نوجوانان برای شکل‌گیری آینده‌ای روشن‌تر در سینمای کودک ایران، با ملیکا زارعی (خاله شادونه)، مجری برنامه‌های کودک، گفت‌وگویی داشتیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
ایمنا: ارزیابی شما از سی‌وهفتمین جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان اصفهان چیست؟
زارعی: در این دوره از جشنواره فرصت تماشای کامل فیلم‌های جشنواره را نداشتم، اما حضور پرشور کودکان و نوجوانان بسیار چشمگیر و قابل توجه بود و در تمام دوره‌های گذشته جشنواره، چنین شور و انگیزه‌ای در میان کودکان کمتر دیده می‌شد و احساس می‌کنم کودکان و نوجوانان در سال جاری علاقه زیادی به گفت‌وگو درباره موضوعات مرتبط با خود دارند.
ایمنا: چه تفاوتی میان نسل امروز کودکان با نسل‌های گذشته وجود دارد؟
زارعی: نسل امروز کودکان به صورت کامل متفاوت است، کودکان در گذشته، فقط تماشاگر خاموش بودند و انتخاب زیادی نیز نداشتند، اما امروز کودکان و نوجوانان تمایل دارند در مباحث مختلف تعامل کنند و نظر بدهند، به همین دلیل فیلم‌سازان و برنامه‌سازان باید این نیاز به مشارکت را جدی بگیرند و از فضاهای خشک فاصله بگیرند. تولیدکنندگان باید به سمت تولید آثاری بروند که از نظر تصویر، محتوا، رنگ و جلوه‌های ویژه مورد پسند کودکان باشد.
ایمنا: چگونه می‌توان در حوزه فیلم کودک و نوجوان تأثیرگذار بود؟
زارعی: بهترین راه برای اثرگذاری فیلم در حوزه کودک و نوجوان، استفاده از حضور و مشارکت خود کودکان و نوجوانان از ابتدا تا انتهای تولید و نمایش فیلم است؛ باید به دنیای ذهنی کودکان و نوجوانان نزدیک شد، احساسات آنها را درک کرد و جهان را از زاویه دید آنها دید و فیلمی که برای کودکان و نوجوان ساخته می‌شود، باید در پایان به آنها انگیزه و توانایی حل مسائل زندگی را بدهد. کودک وقتی از سینما بیرون می‌رود باید با احساس جدید خارج شود، احساس خوب توانستن.
برخی فیلم‌سازان از بیرون به دنیای کودک نگاه می‌کنند و به همین دلیل، ارتباط واقعی با مخاطب برقرار نمی‌شود، در بعضی آثار حتی در حق کودکان اجحاف می‌شود و نه‌تنها اثر مثبت ندارند، بلکه گاهی تأثیر منفی بر جای می‌گذارند؛ به همین دلیل شناخت احساسات و ویژگی‌های فردی کودکان برای تولید آثار مؤثر ضروری است.
ایمنا: متاسفانه در آثار داخلی کمتر به ایجاد و پرورش قهرمان توجه می‌شود با وجود این‌که ما قهرمانان افسانه‌ای و واقعی بسیاری داشته و داریم. به نظر شما تولیدکنندگان باید چطور می‌توانند در این زمینه نقش موثر داشته باشند؟
زارعی: ساخت شخصیت‌های قهرمان برای کودکان فرایندی زمان‌بر است و نیاز به تعامل مداوم با خود آنها دارد، وقتی شخصیت‌های ارزشمند به‌درستی معرفی شوند، می‌توانند به الگوهای فرهنگی تبدیل شوند و این موضوع به سلیقه و انتخاب ایده‌های برنامه‌سازان نیز بازمی‌گردد.
ایمنا: ارزیابی شما از میزبانی اصفهان در سی‌وهفتمین جشنواره فیلم‌های کودکان و نوجوانان چیست و در اصفهان زیبا جای خالی چه چیزی را احساس می‌کنید؟
زارعی: میزبانی اصفهان همیشه عالی و مثال‌زدنی بوده است و جشنواره سال جاری نسبت به سال‌های گذشته متنوع‌تر و منسجم‌تر برگزار شد و فرصتی فراهم کرد تا بیش از پیش به دنیای کودکان توجه کنیم.
هر بار که به اصفهان می‌آیم و زاینده‌رود خشک را می‌بینم، احساس غم می‌کنم و یاد روزهایی می‌افتم که این رود پرآب و زنده بود، خوشحالم که دخترم حداقل یک بار زاینده‌رود را زنده دید و امیدوارم دوباره این رود جاری شود و شادی را به مردم هدیه دهد.