به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا) در همدان، مجید فروتن عصر سه‌شنبه در نشست هم‌اندیشی برگزاری هفته کتاب در همدان با اشاره به ظرفیت‌های فرهنگی و پیشینه تاریخی این استان در حوزه کتاب و ادبیات اظهار کرد: تبدیل همدان به پایتخت کتاب کشور در سال‌های اخیر بارها مطرح شده اما شهرهای دیگر به این عنوان دست یافتند.
وی افزود: در حوزه روایتگری فرهنگی که نقش کلیدی در تثبیت جایگاه شهرها در فضای ملی دارد نیز همدان عملکرد منسجمی نداشته است.
معاون فرهنگی و رسانه‌ای اداره‌کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان همدان در ادامه با اشاره به اقدامات فرهنگی صورت گرفته گفت: ارسال ۲۹۸ اثر برای داوری جایزه قلم هگمتانه به تهران، برگزاری جشنواره شعر کودک امام رضا (ع)، کارگاه‌های حوزه کودک، برنامه‌های نقد و بررسی کتاب و شادپیمایی‌های فرهنگی در مناطق روستایی از جمله برنامه‌های آتی این معاونت است.
فروتن در بخش دیگری از سخنان خود خاطرنشان کرد: آمار مطالعه به کمتر از یک ساعت در هفته رسیده که این زنگ خطری جدی برای حوزه فرهنگ کتابخوانی است.
وی گفت: اگر همدان می‌خواهد در عرصه ملی تأثیرگذار باشد، باید به شکل واقعی وارد میدان شود و با جلب مشارکت بخش خصوصی، تشکل‌های فرهنگی، نهادهای آموزشی و رسانه‌ها از ظرفیت موجود به درستی بهره ببرد.
فروتن تاکید کرد: برای تبدیل همدان به پایتخت کتاب باید مسیر تحول از دل مردم، مدارس، کانون‌ها و نهادهای فرهنگی شکل بگیرد و شرط اول این مسیر همدلی و هم‌افزایی است.
کتابخوانی باید از خانه آغاز شود
میری، محقق و پژوهشگر فرهنگی همدان نیز تاکید کرد: فرهنگ کتابخوانی باید از خانواده و خانه آغاز شود و کتاب یکی از کالاهای مهم سبد خانوار باشد، اما متأسفانه درصد کمی از خانواده‌ها به این موضوع توجه دارند.
وی افزود: همه نهادها باید در این زمینه فعال شوند چراکه سرمای فرهنگی در همدان رسوخ کرده و انجمن‌ها نیز نقش تاثیرگذاری ندارند.
وی همچنین با اشاره به پیشینه درخشان همدان در حوزه کتاب گفت: متأسفانه وضعیت فعلی با آن پیشینه تاریخی همخوانی ندارد و پدران و مادران اهل مطالعه نیستند.
میری به نقش فضای مجازی اشاره کرد و افزود: عالم مجازی امروز به‌عنوان یک اقیانوس اطلاعاتی بیشترین ضربه را به فرهنگ مطالعه وارد کرده و اعتیاد به این فضا گریبان همه را گرفته است و باید پیش از هر اقدامی آسیب‌شناسی دقیق انجام شود تا عوامل بازدارنده کتابخوانی مشخص شود.
ضعف حرفه‌ای در کتابخانه‌ها و کمبود کارشناسان متخصص
میری با اشاره به سابقه تأسیس کتابخانه‌های عمومی در همدان در سال‌های ۱۳۴۶ و ۱۳۵۰ گفت: در گذشته کتاب‌ها متناسب با سن افراد معرفی می‌شد و استقبال خوبی وجود داشت اما امروز نه کتابدار متخصص و کارشناس داریم و نه روابط عمومی توانمند، به طوری که کتاب و کتابخانه زیاد داریم ولی فعالیت‌ها حرفه‌ای نیست.
مشکل ملی کتابخوانی و ضرورت توزیع فرهنگی
رئیس خانه شعر و ادب همدان نیز مشکل کتابخوانی را یک چالش کشوری دانست و گفت: در گذشته همدان ناشر مستقل نداشت، اما امروز هم کتاب‌های استان در سطح کشور توزیع نمی‌شوند و باید تبادل فرهنگی بیشتری ایجاد شود.
بهرام ترکمان افزود: مشکلات اقتصادی ناشران و حذف حق تالیف از عوامل کاهش انگیزه در تولید کتاب است.
ترکمان پیشنهاد کرد: در هفته کتاب، کتاب‌های چاپ شده طی دو سال اخیر همراه با حضور نویسندگان و شاعران به نمایش گذاشته شود و مسابقات و جوایزی برگزار شود.
وی تاکید کرد: نباید هر کتابی به ویژه کتاب شعر بدون نظارت چاپ شود و دولت باید یارانه ویژه‌ای برای حوزه کتاب در نظر بگیرد.
نقش نهادها و مدارس در ترویج کتابخوانی
احمدی فعال فرهنگی نیز بر ضرورت مشارکت چند نهاد موثر در برگزاری برنامه‌ها تاکید کرد و انعقاد تفاهم‌نامه با آموزش و پرورش برای تشویق دانش‌آموزان ابتدایی به کتابخوانی را پیشنهاد داد.
وی افزود: دعوت از نویسندگان و الگوسازی برای مسئولان و حمایت بخش خصوصی می‌تواند به فرهنگ کتابخوانی همدان کمک کند.
لزوم تخصیص بودجه فرهنگی و حمایت از ناشران
رئیس اتحادیه چاپخانه‌داران همدان نیز با اشاره به فضای مجازی به عنوان یک پدیده اجتناب‌ناپذیر گفت: برای دیده شدن کتاب در سبد خانواده‌ها باید همه دستگاه‌ها بودجه فرهنگی خود را به کتاب اختصاص دهند، اما در حال حاضر چنین اتفاقی نمی افتد.
خضریان پیشنهاد کرد: سالانه یک‌بار گردهمایی دست‌اندرکاران کتاب برگزار شود تا همه در یک فضای تخصصی گردهم آیند.
خضریان همچنین پیشنهاد دیدار با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی برای پیگیری مطالبات ناشران استان را مطرح کرد و گفت: حمایت بیشتر از ناشران استان برای ارتقاء جایگاه همدان ضروری است.
وی افزود: برگزاری مستمر جلسات حوزه کتاب و رصد مستمر وضعیت بسیار کمک‌کننده خواهد بود.
ادبیات کودک و نوجوان ظرفیت مغفول همدان
مروج کتاب و فعال فرهنگی نیز در این نشست با اشاره به وضعیت ادبیات کودک و نوجوان همدان گفت: زیرساخت‌های ادبیات کودک و نوجوان پایه فرهنگ کتابخوانی است، اما کتابخانه‌های مدارس خاک می‌خورند و مدارس باید ملزم به انتشار و معرفی کتاب شوند.
زرنشان گفت: شاعران کودک و نوجوان زیادی در استان داریم که جوایز کشوری کسب کرده‌اند اما از این ظرفیت غافل شده‌ایم.
لزوم برگزاری برنامه‌های فرهنگی خلاقانه برای برند شدن هفته کتاب
یک فعال فرهنگی و رسانه‌ای نیز تاکید کرد: هفته کتاب باید به یک برند فرهنگی تبدیل شود.
راحله مشتاق همچنین پیشنهاد داد: «شب‌های کتاب» همراه با اجرای موسیقی، داستان‌خوانی، نمایش و گفت‌وگو برگزار و از تجربیات موفق کشورهای دیگر مثل توزیع شاهنامه بین خانواده‌ها در تاجیکستان برای هفته کتاب استفاده شود.
وی گفت: اداره‌کل فرهنگ و ارشاد می‌تواند با جلب مشارکت بخش خصوصی در قالب مسئولیت اجتماعی، زمینه حمایت از برنامه‌های ترویجی کتابخوانی، برگزاری رویدادهای فرهنگی و حمایت از نشر کتاب را فراهم کند.
∎