به گزارش خبرگزاری بین‌المللی اهل‌بیت(ع) ـ ابنا ـ مراسم افتتاح «نمایشگاه دستاوردهای فناورانه علوم اسلامی» با هدف معرفی و رونمایی از آخرین پیشرفت‌های حوزه فناوری و علوم اسلامی، روز سه‌شنبه ۱۵ مهرماه ۱۴۰۴، در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور) در قم برگزار شد. این نمایشگاه که تا روز پنجشنبه (۱۷ مهرماه) و هم‌زمان با برگزاری نخستین همایش ملی علوم انسانی و اسلامی دیجیتال ادامه خواهد داشت، میزبان مراکز و مؤسسات فعال در این عرصه است.

به گزارش خبرنگار ابنا، حجت‌الاسلام‌ دکتر سید سعیدرضا عاملی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، حجت‌الاسلام‌ دکتر نجف لک‌زایی، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، و حجت‌الاسلام‌ دکتر محمدحسین بهرامی، رئیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، از جمله سخنرانان این مراسم بودند.

۳۶ سال سابقهٔ مرکز نور در ذیل مفهوم «علوم اسلامی دیجیتال»

حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر بهرامی، ریاست مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، ضمن خیر مقدم به حضار، برگزاری این رویداد را در حاشیه «اولین همایش ملی علوم انسانی و اسلامی دیجیتال» اعلام کرد. وی به تشریح پیشینهٔ این حوزه پرداخت و بیان داشت که مفهوم «علوم انسانی محاسباتی یا رایانشی» از حدود سال ۱۹۶۰ میلادی در غرب شکل گرفت و تا حدود سال ۲۰۰۵ میلادی، اصطلاح فراگیر «علوم انسانی دیجیتال» جایگزین واژه‌های پیشین شد و استفاده از فناوری را به همهٔ رشته‌های علوم انسانی توسعه داد.

دکتر بهرامی تأکید کرد که فعالیت ۳۶ سالهٔ مرکز نور، ذیل همین مفهوم کلان «علوم انسانی دیجیتال» یا به‌صورت اخص، «علوم اسلامی دیجیتال» می‌گنجد. وی هدف از برگزاری این همایش و نمایشگاه را «تولید گفتمان»، در دسترس قرار دادن آن و «جلب توجه محافل علمی به این موضوع» دانست که می‌تواند پیشران تحول در علوم انسانی و علوم اسلامی باشد. وی همچنین خاطرنشان کرد که مأموریت اصلی مرکز، اولاً حوزهٔ علوم اسلامی دیجیتال و ثانیاً علوم انسانی مرتبط با علوم اسلامی است.

قدرت در عصر جدید، قدرت داده‌ای است

در ادامه حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر سید سعیدرضا عاملی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، ضمن قدردانی از مرکز نور، فعالیت این مرکز را یک «افتخارآفرینی در تاریخ انقلاب اسلامی» دانست. وی اشاره کرد که ۳۷ سال پیش، تدبیر رهبر معظم انقلاب در زمینهٔ رقومی‌شدن منابع اسلامی صورت گرفت و حوزه در این مسیر پیشتاز بود و دانشگاه توفیق این آغاز را نداشت.

دکتر عاملی، فناوری را بخشی از رازگشایی از ظرفیت‌های هستی توصیف کرد و تأکید کرد که امروز، موازنهٔ قدرت در دنیا با «قدرت داده‌ای» رقم می‌خورد؛ یعنی کسی که دادهٔ بیشتر در اختیار دارد و قدرت پردازشگری تجمیع داده‌های متناقض را دارا است.

وی در اشاره به اهمیت قدرت در عصر کنونی، فرمایش رهبر معظم انقلاب را یادآور شد که «تنها راهی که برای مقابله با دشمن وجود دارد، قدرت است و ما باید قوی شویم». ایشان بیان داشتند که امروز «جنگ شناختی، جنگ نرم و جنگ ایدئولوژیک» بسیار فراگیر است و این تسلط‌ها در عرصهٔ مصرف داده‌ای می‌تواند تغییر در نسل‌ها را رقم بزند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی بر ضرورت توسعهٔ فعالیت‌های مرکز نور تأکید کرد و افزود:

• «مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی باید از متن به چندرسانه‌ای شدن منتقل شود».
• داده‌های رقومی در اختیار مرکز نور، موضوع «تبدیل شدن» است و باید بتواند از یک متن تبدیل به یک واقعیت مجازی یا یک روایت داستانی تبدیل شود.
• ایشان هشدار دادند که «فناوری برای فناوری، یک خطر است» و با اشاره به «تکانگی فناورانه» (Technological Singularity) و «خودآگاهی فناوری» (Consciousness)، تأخّر ایران در زیرساخت‌های هوش مصنوعی (مانند کمبود مراکز داده بزرگ) را یک چالش جدی دانست.

دکتر عاملی در پایان، سه مسیر مورد تأکید رهبر معظم انقلاب دربارهٔ اهل بیت (علیهم‌السلام) را بازگو کرد: ۱. انعکاس معنویت و دعا به جهان. ۲. متناسب‌سازی فرهنگ اهل بیت با شرایط روز زندگی مردم (مانند حقوق حیوانات و طبیعت). ۳. حرکت همهٔ اهل بیت به دنبال حکمرانی و حکومت. وی تأکید کرد که فرهنگ اهل بیت باید بتواند تبدیل به یک امر چندوجهی و چندرسانه‌ای شود تا به زندگی بهتر انسان در عصر دیجیتال کمک کند.

علوم اسلامی دیجیتال، شرط «خروج از حاشیه» و «ورود به متن»

در بخش پایانی مراسم، حجت‌الاسلام‌والمسلمین دکتر نجف لک‌زایی، رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، با رویکردی راهبردی به اهمیت این اقدام پرداخت و عنوان بحث خود را «تلاش برای خروج از حاشیه و ورود به متن» بیان کرد و انقلاب اسلامی را نقطهٔ اوج این تلاش دانست.

دکتر لک‌زایی با استناد به نظریهٔ نظام جهانی والرشتاین، که جریان ثروت، قدرت و اندیشه را از حاشیه به مرکز می‌داند، اظهار داشت مکتبی در رویارویی‌های جهانی برنده می‌شود که قوی‌تر باشد و در چهار ویژگی عمده شاخص باشد: عادلانه بودن، فرابخشی بودن، اعتبار بیشتر و در دسترس بودن.

وی در تبیین ضرورت در دسترس بودن، تأکید کرد که مکتبی که می‌خواهد وارد متن شود، نمی‌تواند محتوا و پیام‌هایش را با «صنعت چاپ» به جهانیان برساند. ایشان افزود: «ورود ما به حوزهٔ علوم انسانی دیجیتال، علوم اسلامی دیجیتال و علوم رقومی به‌طور کلی، یکی از شرایط و الزامات خروج از حاشیه و ورود به متن است».

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با انتقاد از تأخّر و عقب‌ماندگی در این زمینه، تصریح کرد که ما از طریق علوم انسانی است که می‌توانیم مکتب انقلاب اسلامی و مکتب اهل بیت (علیهم‌السلام) را با همان ویژگی‌های فرابخشی و عادلانه به جهانیان و به زبان‌های مختلف ارائه کنیم.

دکتر لک‌زایی در پایان، بر لزوم سیاست‌گذاری راهبردی و هم‌افزایی نهادها در قم تأکید کرد و خواستار آن شد که همگان از «تبلیغ دین» به «اقامهٔ دین» که هدف اصلی انقلاب اسلامی بود، روی بیاورند. وی خاطرنشان کرد که این موضوع (علوم اسلامی دیجیتال) باید در یک گسترهٔ بین‌المللی مورد توجه قرار گیرد و به زبان‌های مختلف دنیا ارائه شود.

..............................

پایان پیام/