
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، سید مهران محمدی، مدرس دانشگاه و دبیر کمیته پژوهشی حقوق شهری مرکز مطالعات در یاداشتی نوشت:دفاع ۱۲ روزه اخیر و ایستادگی غرورآفرین ملت ایران در برابر تجاوز رژیم صهیونیستی، آزمونی برای زیرساختهای نظامی و دفاعی کشور بود. اما اکنون که غبار نبرد فرو نشسته و حودد ۳ ماه از آن گذشته است، آزمونی حیاتیتر در مدیریت کلانشهرها آغاز شده است: آزمون مدیریت پیامدهای انسانی تهاجم.در این میان، رویکرد شهرداری تهران، فرصتی مغتنم برای تحلیل پارادایم نوین «مدیریت بحران انسانمحور» فراهم کرده است؛ رویکردی که نشان میدهد بازسازی یک شهر، فراتر از ترمیم کالبد و زیرساختهای آن است و تبلوری عینی از آیه شریفه «و لقد کرمنا بنی آدم...» (آیه ۷۰ سوره اسراء) است.
این پارادایم که ریشه در مفاهیم جامعهشناختی نیز دارد، نگاه به بحران را از سطح لجستیکی صرف به سطوح انسانی و اجتماعی ارتقاء میدهد. نکته قابل توجه این است که این رویکرد در پایتخت، صرفاً مبتنی بر شهود مدیریتی نیست. مرکز مطالعات و برنامهریزی شهر تهران به عنوان بازوی علمی شهرداری، مأموریت یافت تا ابعاد گوناگون حادثه را ارزیابی کرده و راهکارهایی تدوین کند که در آن «حفظ و ارتقاء کرامت شهروندی» یکی از اصول محوری باشد.
این استراتژی جامع را میتوان در چند حوزه کلیدی تحلیل کرد:
نخست، گذار از «جبران خسارت» به «بازسازی کرامتمحور». رویکرد سنتی بر ارزیابی مادی خسارت متمرکز است، اما شهرداری تهران نشان داد که بازسازی روح شهر در اولویت قرار دارد. کمپین شهری «خانواده ایران» و بازدیدهای حضوری شهردار از خانوادههای معظم شهدا، یک بیانیه قدرتمند اجتماعی است که سوگ خصوصی را به یک همبستگی عمومی تبدیل کرده و پیام همدلی و تکریم را از بالاترین سطح مدیریتی ارسال میکند.
دوم، حرکت از «اسکان اضطراری» به «سرپناه باکرامت» و توانمندسازی عملی. رویکرد سنتی ما را به سمت ردیفهای بیروح چادر سوق میدهد. اما رویکرد انسانمحور میپرسد: آیا این سرپناهها حریم خصوصی و امنیت روانی خانوادهها را تأمین میکنند؟ پاسخ عملی شهرداری به این پرسش، در اقدام سریع برای اسکان خانوادههای آسیبدیده در هتلها تبلور یافت. این انتخاب، فراتر از تأمین یک سقف، به معنای حفظ فوری کرامت انسانی در همان ساعات اولیه پس از بحران بود. در کنار این اقدام، تسهیلگری بلندمدتتری مانند ایجاد «مسیر سبز اداری» برای تسریع در صدور مجوزهای بازسازی، قدرت «عاملیت» را به شهروندان بازمیگرداند.