شناسهٔ خبر: 75212180 - سرویس فرهنگی
نسخه قابل چاپ منبع: قدس آنلاین | لینک خبر

زندگی‌نامه عالمان شیعه هندوستان، عالم شیعی هند که محور مراجعه و توجه تمام مذاهب بود

آیت‌الله سید علی جواد (۱۲۷۴–۱۳۳۹ ه‍ ق)، امام جمعه و عالم دینی بنارس، با تلاش‌های خستگی‌ناپذیر خود مردم را با تعالیم اسلام و اخلاق آشنا کرد و خدمات علمی، اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای ارائه داد.

صاحب‌خبر -

آیت‌الله سید علی جواد در سال ۱۲۷۴ ه‍ ق (۱۸۸۵ م) در زنگی‌پور، بخش غازی‌پور به دنیا آمد. پدر بزرگوار ایشان، سید محمد طاهر، در شهر بنارس زندگی می‌کرد؛ به همین دلیل، ایشان نیز همراه پدر به بنارس آمد و به همین سبب به «بنارسی» مشهور گردید، در حالی که وطن اصلی ایشان زنگی‌پور می‌باشد.

ایشان در سن ده سالگی از سایه پدری محروم شد و تربیت و پرورش او بر عهده جد مادری قرار گرفت.

تحصیلات ابتدایی خود را از مولانا امداد علی بنارسی و مولانا رضا حسین نونهروی فرا گرفت و پس از آن به لکهنو رفت و وارد مدرسه ایمانیه شد. این مدرسه در سال ۱۲۸۹ ه‍ ق با تلاش علامه کنتوری و ابوصاحب تأسیس شده بود. در آن زمان، مولانا سید علی حیدر مجتهد، مدرس عالی این مدرسه بود. ایشان از مدرسه حقوق دریافت نمی‌کرد و تنها هزینه رفت‌وآمد خود را دریافت می‌نمود.

آیت‌الله سید علی جواد علاوه بر مولانا حیدر علی مجتهد، از محضر بزرگان دیگری چون مولانا ابوالحسن ابوصاحب، آیت‌الله سید حسن و تاج‌العلماء علی محمد نیز بهره برد و به درجه اجتهاد نائل آمد. همچنین، با توجه به صلاحیت علمی ایشان، آیت‌الله زین‌العابدین نیز اجازه اجتهاد به وی داده بود.

آیت الله علی جواد مردم بنارس را به گونه‌ای با اسلام و اخلاق اسلامی آشنا نمود که نمونه‌ای بی‌نظیر بود. ایشان با سرشت پاک و موعظه‌های صمیمانه خود، بیداری اسلامی را در میان مردم ایجاد کرد، آن‌ها را با تعالیم اسلام آشنا نمود و عزت نفس و دینداری را در آنان تقویت کرد. با ایجاد دوستی و برادری میان مسلمانان و هندوها، درس انسان‌دوستی و اخلاق را به همه ارائه داد. در مجالس سخنرانی ایشان، تمام مذاهب شرکت می‌کردند و سخنان علامه چنان زیبا و حکمت‌آموز بود که حتی پس از گذشت ساعت‌ها کسی احساس خستگی نمی‌کرد. سخنرانی‌های ایشان فاقد مطالب بیهوده و اختلاف‌آفرین بود و به گونه‌ای دلنشین ارائه می‌شد که هر شنونده‌ای را مجذوب خود می‌کرد. خداوند در بیان ایشان چنان تأثیر و آهنگی نهاده بود که افراد از شهرهای دور و نزدیک و به مناسبت‌های مختلف، مانند عید غدیر، عید میلاد النبی، ۱۳ رجب، ۲۸ صفر و ... برای شنیدن سخنرانی‌های ایشان به بنارس می‌آمدند.

جواد العلماء در مدرسه ایمانیه، که یکی از قدیمی‌ترین مدارس دینی شبه‌قاره می‌باشد، به عنوان دومین مدیر ارشد فعالیت داشت. این مدرسه توسط یکی از زمین‌داران و ملاکین معروف بنارس به نام مولوی خورشید علی خان و به سفارش قاضی‌القضات سید بنده علی ساخته شده بود. جامعه جوادیه، که به نام علامه نامگذاری شده است، توسط فرزند برومند ایشان، جناب علامه سید محمد سجاد، در تاریخ ۲ سپتامبر ۱۹۲۸م تأسیس گردید. ماهنامه الجواد نیز به یاد ایشان توسط جامعه جوادیه چاپ و نشر می‌شود. این ماهنامه اولین بار در زمان علامه رضی زنگی‌پوری انتشار یافته بود.

در دوران طلایی مدیریت وی ، مدرسه از نظر علمی و معنوی بسیار پیشرفت کرد و همه جا سخن از تدریس و تعلیم ایشان بود. طلاب بسیاری تحت نظر ایشان آموزش یافتند. جناب علامه دارای استعدادهای خدادادی فراوان و قلمی روان و بی‌نظیر بود. نوشته‌های فراوانی از ایشان در موضوعات مختلف موجود بود، اما متأسفانه بسیاری از آن‌ها از بین رفته است. با این حال، هنوز برخی از دست‌نوشته‌های ایشان موجود است. علاوه بر این، برای ارتقای سطح علمی مردم، کتابخانه‌ای به نام «جعفریه» تأسیس نمود و به عنوان امام جمعه بنارس خدمات فراوانی ارائه کرد.

ایشان در کنار تعلیم و تربیت مسلمانان، به وضعیت معیشتی آنان نیز توجه داشت و برای بهبود وضعیت اقتصادی مردم، دو اداره به نام‌های «فلاح الاخوان» و «تهذیب الاخلاق» تأسیس نمود که در آن‌ها به فعالیت‌های اقتصادی و مالی مسلمانان توجه می‌شد تا از طریق برنامه‌ریزی مناسب، وضعیت اقتصادی بهتری حاصل شود. این دو اداره نقش بسزایی در بهبود معیشت مردم ایفا کردند.

این عالم پرتلاش کارهای فراوان و فراتر از حد معمول برای مردم انجام دادند و به همین دلیل تا امروز مردم از ایشان به نیکی یاد می‌کنند. به همت ایشان، در محله‌ها و خانه‌های مردم مجالس مذهبی برگزار می‌شد و به تدریج آن‌چنان رونق گرفت که تمام روزهای سال این مراسم ادامه داشت و هیچ روزی نبود که ذکر اهل بیت (ع) برگزار نشود. افرادی که توانایی پذیرایی از شرکت‌کنندگان را نداشتند، خود علامه هزینه و مخارج پذیرایی را تأمین می‌کرد. همچنین، انجمن عزاداری «نصیرالمؤمنین» را تأسیس نمود که می‌توان آن را قدیمی‌ترین انجمن عزاداری بنارس دانست.

ایشان فعالیت‌های فراوانی انجام دادند که از جمله می‌توان اصلاح جامعه، تدریس و سخنرانی‌های حکمت‌آمیز را نام برد. خداوند به ایشان دو پسر عطا نمود؛ یکی سید محمد سجاد، که در زمان حیات علامه به عنوان پیشنماز و مدرس منصوب شده بود، و دیگری سید محمد مرتضی، که شش ماه قبل از وفات علامه درگذشت.

در نهایت، این عالم ربانی در ۱۳ ربیع‌الاول ۱۳۳۹ ه‍ ق در شهر بنارس دعوت حق را لبیک گفت و با غم و اندوه فراوان مردم، در «حسینیه صدر» شهر بنارس به خاک سپرده شد.

ماخذ: نجوم الهدایة، تحقیق و تألیف: مولانا سید غافر رضوی فلک چهولسی و مولانا سید رضی زیدی پهندیروی، ج۶، ص۷۸؛ دانشنامه اسلام، اینترنشنال نور میکروفیلم دهلی ۲۰۲۲ م.

ارائه دھندہ: دانشنامه اسلام، مرکز بین المللی میکروفیلم نور دھلی

آیت‌الله سید علی جواد در سال ۱۲۷۴ ه‍ ق (۱۸۸۵ م) در زنگی‌پور، بخش غازی‌پور به دنیا آمد. پدر بزرگوار ایشان، سید محمد طاهر، در شهر بنارس زندگی می‌کرد؛ به همین دلیل، ایشان نیز همراه پدر به بنارس آمد و به همین سبب به «بنارسی» مشهور گردید، در حالی که وطن اصلی ایشان زنگی‌پور می‌باشد.

ایشان در سن ده سالگی از سایه پدری محروم شد و تربیت و پرورش او بر عهده جد مادری قرار گرفت.

تحصیلات ابتدایی خود را از مولانا امداد علی بنارسی و مولانا رضا حسین نونهروی فرا گرفت و پس از آن به لکهنو رفت و وارد مدرسه ایمانیه شد. این مدرسه در سال ۱۲۸۹ ه‍ ق با تلاش علامه کنتوری و ابوصاحب تأسیس شده بود. در آن زمان، مولانا سید علی حیدر مجتهد، مدرس عالی این مدرسه بود. ایشان از مدرسه حقوق دریافت نمی‌کرد و تنها هزینه رفت‌وآمد خود را دریافت می‌نمود.

آیت‌الله سید علی جواد علاوه بر مولانا حیدر علی مجتهد، از محضر بزرگان دیگری چون مولانا ابوالحسن ابوصاحب، آیت‌الله سید حسن و تاج‌العلماء علی محمد نیز بهره برد و به درجه اجتهاد نائل آمد. همچنین، با توجه به صلاحیت علمی ایشان، آیت‌الله زین‌العابدین نیز اجازه اجتهاد به وی داده بود.

آیت الله علی جواد مردم بنارس را به گونه‌ای با اسلام و اخلاق اسلامی آشنا نمود که نمونه‌ای بی‌نظیر بود. ایشان با سرشت پاک و موعظه‌های صمیمانه خود، بیداری اسلامی را در میان مردم ایجاد کرد، آن‌ها را با تعالیم اسلام آشنا نمود و عزت نفس و دینداری را در آنان تقویت کرد. با ایجاد دوستی و برادری میان مسلمانان و هندوها، درس انسان‌دوستی و اخلاق را به همه ارائه داد. در مجالس سخنرانی ایشان، تمام مذاهب شرکت می‌کردند و سخنان علامه چنان زیبا و حکمت‌آموز بود که حتی پس از گذشت ساعت‌ها کسی احساس خستگی نمی‌کرد. سخنرانی‌های ایشان فاقد مطالب بیهوده و اختلاف‌آفرین بود و به گونه‌ای دلنشین ارائه می‌شد که هر شنونده‌ای را مجذوب خود می‌کرد. خداوند در بیان ایشان چنان تأثیر و آهنگی نهاده بود که افراد از شهرهای دور و نزدیک و به مناسبت‌های مختلف، مانند عید غدیر، عید میلاد النبی، ۱۳ رجب، ۲۸ صفر و ... برای شنیدن سخنرانی‌های ایشان به بنارس می‌آمدند.

جواد العلماء در مدرسه ایمانیه، که یکی از قدیمی‌ترین مدارس دینی شبه‌قاره می‌باشد، به عنوان دومین مدیر ارشد فعالیت داشت. این مدرسه توسط یکی از زمین‌داران و ملاکین معروف بنارس به نام مولوی خورشید علی خان و به سفارش قاضی‌القضات سید بنده علی ساخته شده بود. جامعه جوادیه، که به نام علامه نامگذاری شده است، توسط فرزند برومند ایشان، جناب علامه سید محمد سجاد، در تاریخ ۲ سپتامبر ۱۹۲۸م تأسیس گردید. ماهنامه الجواد نیز به یاد ایشان توسط جامعه جوادیه چاپ و نشر می‌شود. این ماهنامه اولین بار در زمان علامه رضی زنگی‌پوری انتشار یافته بود.

در دوران طلایی مدیریت وی ، مدرسه از نظر علمی و معنوی بسیار پیشرفت کرد و همه جا سخن از تدریس و تعلیم ایشان بود. طلاب بسیاری تحت نظر ایشان آموزش یافتند. جناب علامه دارای استعدادهای خدادادی فراوان و قلمی روان و بی‌نظیر بود. نوشته‌های فراوانی از ایشان در موضوعات مختلف موجود بود، اما متأسفانه بسیاری از آن‌ها از بین رفته است. با این حال، هنوز برخی از دست‌نوشته‌های ایشان موجود است. علاوه بر این، برای ارتقای سطح علمی مردم، کتابخانه‌ای به نام «جعفریه» تأسیس نمود و به عنوان امام جمعه بنارس خدمات فراوانی ارائه کرد.

ایشان در کنار تعلیم و تربیت مسلمانان، به وضعیت معیشتی آنان نیز توجه داشت و برای بهبود وضعیت اقتصادی مردم، دو اداره به نام‌های «فلاح الاخوان» و «تهذیب الاخلاق» تأسیس نمود که در آن‌ها به فعالیت‌های اقتصادی و مالی مسلمانان توجه می‌شد تا از طریق برنامه‌ریزی مناسب، وضعیت اقتصادی بهتری حاصل شود. این دو اداره نقش بسزایی در بهبود معیشت مردم ایفا کردند.

این عالم پرتلاش کارهای فراوان و فراتر از حد معمول برای مردم انجام دادند و به همین دلیل تا امروز مردم از ایشان به نیکی یاد می‌کنند. به همت ایشان، در محله‌ها و خانه‌های مردم مجالس مذهبی برگزار می‌شد و به تدریج آن‌چنان رونق گرفت که تمام روزهای سال این مراسم ادامه داشت و هیچ روزی نبود که ذکر اهل بیت (ع) برگزار نشود. افرادی که توانایی پذیرایی از شرکت‌کنندگان را نداشتند، خود علامه هزینه و مخارج پذیرایی را تأمین می‌کرد. همچنین، انجمن عزاداری «نصیرالمؤمنین» را تأسیس نمود که می‌توان آن را قدیمی‌ترین انجمن عزاداری بنارس دانست.

ایشان فعالیت‌های فراوانی انجام دادند که از جمله می‌توان اصلاح جامعه، تدریس و سخنرانی‌های حکمت‌آمیز را نام برد. خداوند به ایشان دو پسر عطا نمود؛ یکی سید محمد سجاد، که در زمان حیات علامه به عنوان پیشنماز و مدرس منصوب شده بود، و دیگری سید محمد مرتضی، که شش ماه قبل از وفات علامه درگذشت.

در نهایت، این عالم ربانی در ۱۳ ربیع‌الاول ۱۳۳۹ ه‍ ق در شهر بنارس دعوت حق را لبیک گفت و با غم و اندوه فراوان مردم، در «حسینیه صدر» شهر بنارس به خاک سپرده شد.

ماخذ: نجوم الهدایة، تحقیق و تألیف: مولانا سید غافر رضوی فلک چهولسی و مولانا سید رضی زیدی پهندیروی، ج۶، ص۷۸؛ دانشنامه اسلام، اینترنشنال نور میکروفیلم دهلی ۲۰۲۲ م.

ارائه دھندہ: دانشنامه اسلام، مرکز بین المللی میکروفیلم نور دھلی

برچسب‌ها: