به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، احسان ثقفی روز دوشنبه در نشست خبری اظهار داشت: سازندگان تجهیزات داخلی در سال‌های اخیر نقش بی بدیلی در حفظ و ارتقای صنعت نفت و پتروشیمی کشور داشته اند و به عنوان ستون‌های پنهان اقتصاد نفت ایران عمل کرده‌اند.
وی با تاکید بر اینکه در شرایط سخت تحریم و فشارهای اقتصادی، این صنعت ضامن تداوم تولید و اشتغال در کشور بوده است، افزود: در اوایل دهه 60 خورشیدی آنچه در داخل ساخته می‌شد کمتر از ۱۰ درصد نیاز صنعت نفت بود؛ آن هم اغلب اقلام عام و بخش کوچکی از تجهیزات ثابت بیشتر تجهیزات اصلی از خارج وارد می‌شد.
ثقفی اظهار داشت: در آن دوره، وابستگی به واردات در تمام پروژه‌ها یک واقعیت بود و همین وابستگی، اقتصاد صنعتی کشور را در برابر فشارها و محدودیت‌ها شکننده می‌کرد. اما روند تغییر از اواخر دهه ۸۰ و اوایل دهه ۹۰ شتاب گرفت؛ آمارها نشان می‌دهد که تا حدود سال ۱۳۹۰ سهم تولید داخل به ۴۰ درصد تنوع تجهیزات مورد نیاز صنایع نفت و گاز و پتروشیمی رسید، در حالی که امروز این رقم به ۸۵ درصد رسیده است.
تحریم، ضربه‌ای سنگین اما محرک خوداتکایی
رئیس هیأت مدیره استصنا با بیان این نکته که تحریم‌ها آثار منفی جدی بر اقتصاد داشته‌اند، گفت: درست است که فشارهای ناشی از تحریم باعث سختی‌های فراوان شد، اما واقعیت این است که همین شرایط، نگاه‌ها را به سمت سازندگان داخلی معطوف کرد. اگر امروز نفت تولید می‌کنیم و درآمد نفتی داریم، بخش مهمی از آن را مدیون تجهیزسازان داخلی هستیم.
ثقفی ادامه داد: در سال‌هایی که تحریم‌ها جدی و گسترده بودند، تجهیزات لازم برای حفظ و نگهداری تاسیسات موجود، نه پروژه‌های جدید، باید تامین می‌شد. این نیاز را همکاران و هم‌وطنان ما در حوزه ساخت تجهیزات برآورده کردند.
وی با اشاره به اهمیت رقابت برابر خاطر نشان کرد: با واردات مخالف نیستم اما رقابت باید منصفانه باشد. هر جا تولید داخل می‌تواند رونق اقتصادی ایجاد کند و اشتغال بسازد، ارجحیت باید با تولید داخلی باشد.
وی اضافه کرد: صنعت تجهیزات امروز آماده است تا برای شرایط خاص، حتی به توان ۱۰۰ درصدی در تامین تجهیزات مورد نیاز کشور برسد، به شرط حمایت و برنامه‌ریزی اصولی. هدف فعلی نیز دستیابی به سطح ۹۵ درصدی طی پنج سال آینده است.
رسانه‌ها؛ صدای صنعتگر ایرانی باشند
ثقفی در بخش دیگری از سخنان خود، رسانه‌ها را به حمایت خبری از تولیدکنندگان داخلی فراخواند و افزود: شما با انعکاس صحیح اخبار می‌توانید حامی سازندگان و تولیدکنندگان باشید. اشتغال پایدار فقط با اشتغال مولد تحقق پیدا می‌کند. هر جا تولید جدی و اصولی حمایت شده، دستاوردش به همه مردم رسیده است.
وی بر مسئولیت اجتماعی همه بخش‌ها تاکید کرد و یادآور شد: مردم ما شایسته زندگی بهترند و باید دست به دست هم بدهیم تا این مسیر تداوم یابد.
ثقفی با اشاره به بدعهدی تروئیکای اروپایی و فعال سازی مکانسیم ماشه تاکید کرد: نباید فراموش کنیم که اگر امروز صنعت نفت نفس می‌کشد، بخشی از آن به خاطر زحمات تجهیزسازان داخلی است.
رئیس هیات مدیره استصنا ابراز امیدواری کرد که با گشایش‌های بین‌المللی، انتخاب میان تولید داخل یا خرید خارجی به تصمیم مصرف‌کننده سپرده شود، اما یادآور شد که هرگز نباید سهم و نقش سازنده ایرانی در حفظ اقتصاد کشور نادیده گرفته شود.
رئیس هیأت مدیره انجمن سازندگان تجهیزات صنعت نفت ایران، با ورود به مباحث فنی و اقتصادی حوزه تبادل ارز، صادرات تجهیزات، مکانیزم ماشه و وضعیت نمایشگاه‌های تخصصی، تصویر دقیقی از شرایط پیچیده صنعت تجهیزات کشور در سال‌های اخیر ارائه داد.
ثقفی به ساختار مبهم تبادل ارز اشاره کرد و گفت: وضعیت تبادل ارز شفاف نیست؛ نه در عدد و رقم، نه در اطلاع‌رسانی مقصد و مسیر. تجهیزات ما تا سقف ۹۵ درصد در داخل ساخته می‌شود اما مسیر عرضه گاه عجیب است؛ محصول ایرانی به کشور ثالث می‌رود و با برند دیگر به ایران باز می‌گردد.
وی با اشاره به نمونه‌هایی افزود: برخی فناوری‌ها و کارخانه‌ها توسط همکاران ایرانی در کشورهای ثالث حتی کشورهای صاحب تکنولوژی، ساخته شده‌اند و محصولات‌شان در همان کشورها عرضه می‌شود. همچنین بخشی از تجهیزات به‌طور مستقیم به کشورهایی مانند ونزوئلا صادر شده و حتی در پروژه‌های های‌تک توربین‌ها و تجهیزات کرایوژنیک نیز ورود داشته‌ایم.
رئیس هیات مدیره استصنا نسبت به تاثیر مکانیزم ماشه هشدار داد و افزود: این تحریم‌ها به‌مراتب جدی‌تر از دوران قبل از برجام اعمال خواهد شد؛ مشکلات حمل‌ونقل، تلمین مواد اولیه و بروکراسی بانکی شدیدتر می‌شود اما ما مرد روزهای سخت هستیم.
وی تاکید کرد: تنها با «روانکاری» عملکرد دولت و حمایت اصولی از سازندگان داخلی می‌توان از این مرحله عبور کرد، هرچند فشارها ملموس‌تر از گذشته خواهد بود.
ثقفی در پاسخ به پرسش درباره فروش کالاهای خارجی به‌عنوان محصول داخلی، اذعان داشت: نمی‌توان انکار کرد که مواردی محدود وجود دارد، مثل واردات بخشی از قطعه از چین، اما این در همه دنیا طبیعی است. آنچه زشت و غیرقابل پذیرش است، فروش کالای خارجی با برند ایرانی کامل است که اگر مستند اعلام شود، عضویت متخلف در انجمن لغو خواهد شد.
وی از کارفرمایان خواست تجهیزات غیر استاندارد را نخرند و تاکید کرد: سخت‌گیری باید منطقی باشد تحمیل سخت‌گیری نابجا به سازنده داخلی نتیجه‌ای جز ضربه به تولید ندارد.
بروکراسی اداری و تبعیض در مناقصات
به گفته ثقفی، یکی از چالش‌های سازندگان داخلی در رقابت با خارجی‌ها، شرایط ناعادلانه مناقصات است؛ برای شرکت در یک مناقصه بین‌المللی از ایرانی ضمانت‌نامه ارزی می‌خواهند؛ تامین این ضمانت دشوار است، در حالی که شرکت خارجی با حمایت دولتش به‌راحتی وارد چنین مناقصاتی می‌شود.
وی خواستار بازنگری در قوانین مناقصات و ایجاد شرایط برابر شد و تاکید کرد: توان رقابت داریم، اما باید بروکراسی سنگین برداشته شود.
رئیس هیات مدیره استصنا ناترازی انرژی را ناشی از «ناترازی مدیریت» دانست که ریشه در سال‌های گذشته دارد و گفت: قطع برق و گاز صنایع، تعطیلی چندروزه کارخانه‌ها و تحمیل هزینه خرید ژنراتور، سرمایه‌گذاری و گردش مالی را مختل کرده است.
وی توصیه کرد: عملکرد دولت‌ها مانند سیستم آموزشی سه‌مرحله‌ای در طول سال ارزیابی شود تا مشکلات پیش از انباشت، اصلاح شوند.
وی به موضوع نمایشگاه ساخت داخل مطرح اشاره کرد و گفت: با مکانیزم ماشه، برگزاری پربار نمایشگاه صنعت نفت، گاز و پتروشیمی کیش امسال ضرورت دارد؛ هم برای روحیه صنعتگران، هم برای معرفی توانمندی‌ها.
وی افزود: انجمن استصنا از ابتدای راه‌اندازی این رویداد در سال ۱۳۹۸ عضو شورای سیاست‌گذاری بوده و امسال با وجود مشکلات، ۷۰ درصد ظرفیت نمایشگاه چهار ماه پیش از برگزاری تکمیل شده است.
ثقفی اقتصاد غیرنفتی و توسعه صادرات را راهبرد اساسی دانست و یادآورشد: حضور در رویدادهای خارجی ضروری است، باید هیات‌های تجاری اعزام و شرکت‌کنندگان ایرانی فعالانه در نمایشگاه‌های بین‌المللی حاضر شوند، هرچند راندمان برخی انتخاب‌ها پایین بوده است.
وی حجم فعلی بازار تجهیزات صنعت نفت را حدود ۱.۵ میلیارد دلار برآورد کرد، اما مشکل بزرگ را عدم دسترسی کافی شرکت‌های کوچک و متوسط به تسهیلات بانکی دانست.
ثقفی اظهار داشت: همیشه روزهای سخت را گذرانده‌ایم و امید زنده است. اگرچه مکانیزم ماشه و محدودیت‌های همسایگان از ترکیه تا سوریه فشار می‌آورد، اتحاد و همدلی صنعتگران می‌تواند ما را سربلند کند.
وی یادآور شد: مطالبه‌گری سازندگان در زمینه قراردادهای نیمه‌تمام و بدهی‌ها ادامه دارد و دیپلماسی اقتصادی قوی‌تر می‌تواند مسیر همکاری‌های بین‌المللی را هموار کند.