به گزارش خبرنگار مهر، عباسعلی کارشناس، دبیر انجمن صنفی صندوق‌ها و نهادهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر کشور، در نشست خبری امروز در محل صندوق نوآوری و شکوفایی با اشاره به گزارش سالانه این انجمن درباره تأمین مالی اکوسیستم نوآوری و فناوری گفت: این گزارش در حاشیه نخستین رویداد جایزه ملی تأمین مالی فناوری و نوآوری ایران (INTIFA) در روز ۲۱ مهرماه ارائه خواهد شد.
تاریخچه و اعضای انجمن
کارشناس یادآور شد: از حدود ۲۰ سال پیش نهادهای مالی تخصصی در کشور برای حمایت از زیست‌بوم نوآوری، فناوری و شرکت‌های دانش‌بنیان شکل گرفتند. مهم‌ترین این نهادها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر (ونچر کپیتال) و صندوق‌های پژوهش و فناوری هستند.
وی افزود: این نهادها از سال ۱۳۹۱ گرد هم آمده و انجمن صنفی خود را تشکیل داده‌اند که امروز ۱۶۴ عضو فعال دارد. سرمایه ثبت‌شده اعضا بیش از ۱۷ هزار میلیارد تومان است، اما دارایی واقعی آن‌ها به دلیل املاک و سهام بسیار فراتر از این رقم برآورد می‌شود.
گزارش جامع پنج بخشی
دبیر انجمن توضیح داد: گزارش سال جاری که برای دهمین سال متوالی منتشر می‌شود، در پنج بخش اصلی «سرمایه‌گذاری»، «تسهیلات»، «ضمانت‌نامه»، «ارزش‌گذاری» و «تأمین مالی جمعی» ارائه شده است. این بخش‌ها خدمات متنوع نهادهای مالی تخصصی به شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان را نشان می‌دهد.
رشد ۵۰۵ درصدی سرمایه‌گذاری در اکوسیستم فناوری در ۱۴۰۳
کارشناس با تأکید بر اهمیت داده‌های گزارش برای سیاستگذاران گفت: مجموع قراردادهای سرمایه‌گذاری اعضا در سال ۱۴۰۳ به ۱۶۹ هزار میلیارد تومان رسید که ۱۱ هزار و ۴۳۶ میلیارد تومان آن سرمایه‌گذاری مستقیم در شرکت‌های دانش‌بنیان بوده است. همچنین ۳۴۸۲ میلیارد تومان به پروژه‌ها بدون تملک سهام اختصاص یافته و هزار میلیارد تومان نیز سرمایه‌گذاری غیرمستقیم انجام شده است.
وی اضافه کرد: این میزان سرمایه‌گذاری نسبت به سال قبل ۵۰۵ درصد رشد داشته است.
نقش بخش خصوصی و افزایش تسهیلات
کارشناس ادامه داد: ۸۰ درصد مالکیت اعضای انجمن در اختیار بخش خصوصی است. در حوزه تسهیلات نیز اعضا در سال ۱۴۰۳، ۸۳۷۶ میلیارد تومان به شرکت‌های فناور پرداخت کرده‌اند که رشد ۴۳ درصدی نسبت به سال قبل دارد. ۸۲ درصد این تسهیلات با ضمانت چک یا سفته و ۷۴ درصد آن به صورت تسهیلات جاری بوده است.
توانمندی در اعطای ضمانت‌نامه
وی اشاره کرد: صندوق‌های پژوهش و فناوری با استناد به قوانین جهش دانش‌بنیان و برنامه سوم توسعه، مجوز صدور ضمانت‌نامه برای شرکت‌های دانش‌بنیان را دریافت کرده‌اند که این امر به تقویت حمایت مالی از شرکت‌های فناور کمک کرده است.
رشد ۲۲۰ درصدی صدور ضمانت‌نامه‌ها توسط صندوق‌های پژوهش و فناوری
دبیر انجمن صنفی صندوق‌ها و نهادهای سرمایه‌گذاری خطرپذیر کشور اعلام کرد: بر اساس مصوبات قانونی و آیین‌نامه تضمین معاملات دولتی، صندوق‌های پژوهش و فناوری در سال‌های اخیر نقش مؤثری در صدور ضمانت‌نامه‌ها ایفا کرده‌اند و این روند با رشد قابل توجهی همراه بوده است.
وی افزود: در سال ۱۴۰۲ مجموعاً ۲۰ هزار میلیارد تومان ضمانت‌نامه از سوی صندوق‌های پژوهش و فناوری صادر شده و این رقم در سال ۱۴۰۳ با رشد چشمگیر ۲۲۰ درصدی به ۴۵ هزار و ۱۵۳ میلیارد تومان رسیده است.
ضمانت‌نامه‌ها بدون وثیقه ملکی؛ تنها با چک یا سفته
به گفته دبیر انجمن، ۹۰ درصد از این ضمانت‌نامه‌ها تنها با دریافت چک یا سفته صادر شده‌اند؛ به این معنا که شرکت‌های فناور و نوآور با ساده‌ترین نوع تضامین موفق به دریافت این خدمات مالی شده‌اند، که گامی مهم در تسهیل‌گری مالی برای فعالان حوزه نوآوری محسوب می‌شود.
وی همچنین خاطرنشان کرد: ۱۶ درصد از کل ضمانت‌نامه‌های صادرشده، از نوع تعهد پرداخت بوده‌اند که بیشترین سطح ریسک را برای صندوق‌ها به همراه دارد و در عمل، معادل ارائه تسهیلات مستقیم تلقی می‌شود.
اجرای ۱۵۵ پروژه ارزش‌گذاری با مجموع دارایی ۳۱ هزار میلیارد تومان
دبیر انجمن در ادامه به فعالیت‌های اعضا در حوزه ارزش‌گذاری شرکت‌های فناور اشاره کرد و گفت: در سال ۱۴۰۳ تعداد ۱۵۵ پروژه ارزش‌گذاری توسط اعضای انجمن انجام شده و مجموع ارزش دارایی‌ها و سهام ارزیابی‌شده در این پروژه‌ها به ۳۱ هزار و ۵۴۴ میلیارد تومان رسیده است.
جهش چهار برابری تأمین مالی جمعی توسط سکوها در سال ۱۴۰۳
کارشناس با اشاره به روند رو به رشد تأمین مالی جمعی گفت: از سال ۱۳۹۹ که این مدل مالی با مجوز رسمی فرابورس آغاز شد، تا امروز شاهد افزایش چشمگیر تعداد سکوهای فعال و حجم منابع جمع‌آوری‌شده بوده‌ایم. در سال ۱۴۰۳، تعداد ۴۳ سکوی تأمین مالی جمعی دارای مجوز فعالیت داشتند.
وی افزود: در سال گذشته، میزان منابع جذب‌شده از طریق این سکوها ۳۸۰۳ میلیارد تومان بود، اما این رقم در سال جاری با رشد نزدیک به ۴ برابر به ۱۲ هزار و ۸۵۸ میلیارد تومان رسید. حدود ۲۵ درصد از این منابع به طرح‌های شرکت‌های دانش‌بنیان اختصاص داشته است.
مشارکت ۱۳۵ هزار نفر در تأمین مالی جمعی
وی با اشاره به نقش مردم در تأمین مالی پروژه‌ها، اظهار کرد: ۱۳۵ هزار نفر در فرآیند تأمین مالی جمعی مشارکت داشته‌اند. به طور میانگین، هر طرح موفق به جذب حمایت حدود ۱۷۵ سرمایه‌گذار یا مشارکت‌کننده شده است.
جزئیات دقیق‌تر در گزارش ملی تأمین مالی نوآوری
کارشناس با تأکید بر اهمیت گزارش سالانه انجمن گفت: اطلاعات کامل‌تری از نسبت تضامین، ترکیب منابع مالی و سهم هر بخش از تأمین مالی در گزارش ملی «تأمین مالی نوآوری و فناوری کشور» منتشر خواهد شد. این گزارش در تاریخ ۲۱ مهرماه رونمایی می‌شود.
پیوست‌های تحلیلی برای سیاست‌گذاری دقیق‌تر
وی در پایان اظهار کرد: برای ارائه تصویری جامع‌تر، پیوست‌هایی به گزارش امسال افزوده شده است. این پیوست‌ها شامل عملکرد شتاب‌دهنده‌ها در جذب سرمایه، وضعیت فرابورس در پذیرش شرکت‌های دانش‌بنیان و انتشار اوراق، فعالیت‌های معاونت علمی در حوزه اعتبار مالیاتی و عملکرد صندوق نوآوری و شکوفایی در ارائه تسهیلات و ضمانت‌نامه‌ها است. این اطلاعات تکمیلی به تصمیم‌سازان کمک خواهد کرد تا سیاست‌های دقیق‌تری برای توسعه تأمین مالی در اکوسیستم نوآوری کشور اتخاذ کنند.