ترندهای روزانه نوعی دماسنج فضای عمومی شبکههای اجتماعی محسوب میشوند. از یک طرف برای روزنامهنگاران، پژوهشگران رسانه و تولیدکنندگان محتوا، ترندها میتوانند بهعنوان منبعی برای شناسایی سوژههای تازه و پیگیری دغدغههای افکار عمومی عمل کنند. از طرف دیگر برای کاربران عادی هم این امکان را فراهم میآورند که بدانند جامعه آنلاین در ۲۴ ساعت گذشته بیشتر روی چه موضوعاتی متمرکز بوده است؛ خواه این موضوعات اجتماعی و فرهنگی باشند یا سیاسی، اقتصادی و حتی سرگرمی.
البته باید توجه داشت که ترندها همیشه بهطور کامل بازتابدهنده واقعیت نیستند؛ گاهی پویشهای سازمانیافته یا الگوریتمهای پلتفرمها میتوانند موضوعی را بهطور مصنوعی برجسته کنند. ازاینرو تحلیل ترندها نیازمند نگاهی انتقادی و بررسی چندجانبه است.
گروه دادهکاوی ایرنا با استفاده از سامانه پایشگر شبکههای اجتماعی، به استخراج ترندهای داغ ۲۴ ساعت گذشته در بسترهای مختلف توئیتر، تلگرام و اینستاگرام و همچنین پلتفرمهای داخلی ایتا و روبیکا پرداخت. در پایان نیز، ترندهای گوگل با استفاده از ابزار «گوگل ترندز» جمعآوری و در جدول زیر ارائه شده است:
لیست خلاصه شده ترندها
آبشده نقدی: توجه به سرمایه گذاری روی طلا.
ایران قوی: هشتگی برای بیان حس وطندوستی.
ایران: هشتگ متداول برای نشاندادن عشق به میهن.
خادمان امین: تقدیر از نیروی انتظامی.
علاج در وطن: وایرال شدن آهنگ محسن چاوشی با درونمایه میهنپرستی.
آهنگ جدید شادمهر: استقبال گسترده از آهنگ جدید این خواننده.
خلاصه بازی سویا مقابل بارسلونا: از موضوعات پربازدید ورزشی.
خاطرهنگاری ابتلا به سرطان و به اشتراکگذاری تجربیات شخصی.
دستهبندی کلی موضوعات داغ
موضوعات ملی و میهنی: این دسته از ترندها بسیار پررنگ هستند و شامل هشتگهایی مانند #ایران_قوی (برای تقویت حس وطندوستی)، #ایران و #خادمان_امین (برای تقدیر از نیروی انتظامی) میشوند.
مسائل اقتصادی: موضوعاتی مانند #آبشده_نقدی که به قیمت و سرمایهگذاری طلا اشاره دارد و همچنین بحث مقایسه قیمتها با سال ۹۷ برای نشان دادن اثرات تورم.
محتوای هنری و سرگرمی: انتشار آهنگ جدید شادمهر عقیلی و آهنگ "علاج" محسن چاوشی که به طور گسترده (وایرال) شده و با موضوع میهنپرستی مرتبط است.
خاطرهنویسی شخصی: اشتراکگذاری تجربیات شخصی مانند "خاطرهنگری ابتلا به سرطان".
حوادث ورزشی: خلاصه بازی سویا مقابل بارسلونا.
مناسک اعتقادی: انتشار تصاویری از برپایی موکب شباب در جوار مرقد سید حسن نصرالله.
تحلیل نهایی: بر اساس دادههای ارائهشده، میتوان تحلیل کرد که فضای ترندهای شبکههای اجتماعی در ایران بهطور همزمان در حال بازتولید گفتمان رسمی ملیگرایی و تقویت روحیه جمعی از طریق محتوای احساسی (مانند آهنگهای میهنپرستانه محسن چاوشی و شادمهر عقیلی) و تقدیر از نهادهای امنیتی (مانند هشتگ #خادمان_امین) است، اما در کنار آن، زمزمههای اعتراض اقتصادی بهصورت غیرمستقیم و از طریق مقایسه قیمتها با سال ۹۷ خود را نشان میدهد. این دوگانگی، تصویری از یک فضای پیچیده را ترسیم میکند که در آن، رسانههای حاکم میکوشند با تسلط بر فضای مجازی و ارائه محتوای همسو، افکار عمومی را حول محور وحدت ملی مدیریت کنند، در حالی که شکاف معیشتی و نارضایتی اقتصادی همچنان به عنوان یک موضوع زیرپوستی خودنمایی میکند.