همشهری آنلاین- محمد سرابی: در هفته‌های گذشته آمارهایی از خدمات بهزیستی به ناشنوایان منتشر شده است. بیش از ۵ میلیون ایرانی دچار درجاتی از کم شنوایی هستند و نزدیک یک و نیم میلیون نفر ناشنوا تحت پوشش بهزیستی قرار دارند. آیا خدماتی که به این گروه از معلولان ارائه می‌شود، در جامعه هدف تاثیر گذار است؟
شناسایی از بدو تولد
ناشنوایی مادرزادی بخش بزرگی از این نوع معلولیت را تشکیل می‌دهد که باید به موقع شناسایی و درمان شود. بهزیستی اعلام کرده است که از سال ۱۳۸۴ غربالگری را انجام می‌دهد. فعالان حوزه ناشنوایان می‌گویند که به دلیل اجباری نبودن این کار، بخشی از کودکان وارد فرآیند درمان نمی‌شوند و در بزرگسالی دچار ناشنوایی کامل خواهند شد.
افروز صفاری‌فر مدیرکل پیشگیری از معلولیت‌ها و تلفیق اجتماعی سازمان بهزیستی، در این‌باره به همشهری می‌گوید: «غربالگری کودک که باید تا یک ماهگی انجام شود، اجباری نیست. البته ما تلاش کردیم که این امر را اجباری کنیم ولی تا حالا ممکن نشده است. تا کنون ۹۵ درصد نوزادان را زیرپوشش قرار دادیم و با توجه به اجباری نبودن طرح پوشش خوبی داشتیم.»
او تاکید می‌کند: «اگر والدین به هر دلیلی غربالگری یک ماهگی را انجام ندهند تا ۳ ماه و تا ۶ ماه هم می‌توانند مراجعه کنند. اگر از این کار هم خودداری کنند، ناشنوایی یا کم شنوایی کودک در مرحله دوم یعنی غربالگری که بین ۳ تا ۵ سال انجام می‌شود، شناسایی خواهد شد و روند درمان او شکل می‌گیرد»
میانگین سن شناسایی کم شنوایی کودکان که قبلا ۳ سالگی بود اکنون به یک سالگی رسیده است.
قصه های کاشت حلزون
روش درمان کودکان ناشنوا کاشت حلزون است که باید در سن زیر ۴ سال انجام شود اگرچه در سنین بالاتر هم قابل انجام است. مخارج این عمل جراحی مانند دیگر جراحی‌ها زیاد است و به ۵۰۰ میلیون تومان می‌رسد. این هزینه در توان همه مددجویان نیست.
بنا به طرح‌های حمایتی بهزیستی، جراحی کاشت حلزون قبل از ۴ سالگی برای مددجویان رایگان است و پروتزها هم از طریق هیات امنای ارزی تهیه می‌شود. اگر ناشنوایی کودکی دیر تشخصی داده شود با توجه به وضعیت مالی خانواده درباره تامین هزینه جراحی تصمیم‌گیری می‌شود. سال گذشته بیش از ۳ هزار نفر تحت جراحی کاشت حلزون قرار گرفتند.
داستان باتری
کم شنوایان نیازمند استفاده دائمی از سمعک هستند و این وسیله با باتری کار می‌کند. مصرف باتری سمعک زیاد است و باتری‌های آن در حلقه‌های ۶ عددی به فروش می‌رسند که هر کدام بسته به کیفیت محصول از چند روز تا یکی دو هفته کار می‌کنند. از طرف دیگر سمعک‌ها هم در معرض فرسودگی هستند و از آنجا که قابل تعمیر نیستند باید هر چند وقت یک‌بار تعویض شوند.
تعداد دقیق کسانی که از سمعک استفاده می‌کنند مشخص نیست. بسیاری از سالمندان به دلیل ضعف شنوایی نیازمند این وسیله هستند که آماری از آن‌ها وجود ندارد اما مددجویان نیازمند که زیرپوشش بهزیستی هستند به سمعک به عنوان یک وسیله مصرفی نیاز دارد. علی رمضانی، مترجم زبان اشاره و فعال حوزه تشکل‌های ناشنوایان به همشهری می‌گوید: «سمعک به کسی تعلق می‌گیرد که در ۵ سال گذشته سمعک دریافت نکرده باشد. برخی مددجویان هم بنا به بودجه بهزیستی استان و سطح معلولیت خود می‌توانند هر ماه یک حلقه باتری رایگان دریافت کنند. البته این باتری‌ها معمولا جوابگوی مصرف کامل سالانه نیست و مددجویان باید بقیه باتری‌های مورد نیاز را تهیه کنند.»
به گفته زهرا نوع‌پرست؛ مدیرکل دفتر توانبخشی آموزشی، حرفه‌ای و توانپزشکی سازمان بهزیستی، سمعک‌ها با ارز دولتی خریداری می‌شود و به نسبت میزان کم‌شنوایی هر ۳ تا ۵ سال سمعک جدید به مددجو داده می‌شود. در سال ۱۴۰۳ بیش از ۹۴ هزار کمک‌هزینه خرید سمعک و باتری به مددجویان بهزیستی داده شده است.
قیمت هر حلقه باتری سمعک ۱۰۰ تا ۲۰۰ هزار تومان است.
علی رمضانی
فعال تشکل‌های ناشنوایان
فقط جراحی کافی نیست، آموزش لازم است
گام اساسی و نیاز اصلی ناشنوایان وجود مترجم زبان ناشنوایان در ادارات و بیمارستان‌ها و مراکز عمومی دیگر است. نبود مترجم در این مراکز باعث شده است که ناشنوایان از دریافت خدمات محروم بمانند و در نتیجه قادر نیستند به تنهایی به آن‌ها مراجعه کنند. اگر دوره‌های آموزشی ابتدایی زبان اشاره برای کارمندان ادارات پر رفت و آمد برگزار شود بخش بزرگی از این مشکل کاهش پیدا می‌کند. با توجه به فناوری‌های تصویری جدید می‌توان از مترجم تصویری و آنلاین استفاده کرد.
موضوع دیگر درباره کاشت حلزون این است که برخی کودکان بعد از کاشت حلزون هم دچار مشکل باقی می‌مانند زیرا آموزش‌های شنیداری مخصوص و گفتار درمانی باید برای آن‌ها ارائه شود. متاسفانه آموزش استثنایی از کیفیت خوبی برخوردار نیست و بخشی از آن‌ها با وجود کاشت حلزون کم شنوا و وابسته به زبان اشاره باقی خواهند ماند.