گروه اقتصادی: جهش متقاضیان در طرح جدید فروش ایران خودرو، نشانه‌ای از بازگشت تب تقاضا و ورود دوباره واسطه‌گران به بازار است. افزایش شکاف قیمتی میان کارخانه و بازار، انتظارات تورمی و حذف حساب وکالتی از مهم‌ترین دلایل این استقبال گسترده به شمار می‌روند. ثبت‌نام 4.5 میلیون نفر متقاضی تا این لحظه برای 73 هزار خودرو، شانس برنده‌شدن را بسیار پایین آورده است.
جدیدترین طرح فروش ایران‌خودرو که از یکشنبه هفته گذشته آغاز شد با توجه به تعداد متقاضیان این طرح، نشانه‌ای روشن از بازگشت تب تقاضا به بازار خودرو به شمار می‌رود. رشد خیره‌کننده بیش از ۸۱۵ درصدی ثبت‌نام‌کنندگان در مرحله جدید قرعه‌کشی نسبت به دوره قبلی، از احیای تقاضای سرمایه‌ای و ورود مجدد واسطه‌گران حکایت دارد؛ روندی که به گفته تحلیلگران ریشه در افزایش شکاف قیمتی کارخانه و بازار و افزایش انتظارات تورمی پس از تحولات اخیر اقتصادی و سیاسی دارد.
طبق اطلاعات منتشر شده از سوی ایران خودرو، تعداد متقاضیان محصولات عرضه شده در هشتمین دور فروش خودروساز بزرگ کشور در حالی به سه‌میلیون و ۸۰۰ هزار نفر برای ۷۳ هزار خودرو عرضه شده از سوی خودروساز تا ساعت ۱۳ روز جمعه رسید که در دور قبلی که در دومین ماه تابستان امسال انجام گرفت، تنها حدود ۴۱۵ هزار نفر در آن شرکت داشتند که نشان از افت شدید تقاضا برای خرید خودرو داشت.
به نظر می‌رسد درهای بخت‌آزمایی به روی شرکت‌کنندگان بار دیگر باز شده که یکی از دلایل اصلی آن همان‌طور که عنوان شد، افزایش مجدد اختلاف قیمتی از کارخانه تا بازار است. هر چند که از انتظار تورمی در این مسیر نیز نباید غافل ماند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که قیمت کارخانه‌ای خودرویی مانند «سورن پلاس بنزینی» فاصله قیمتی بیش از ۷۰ درصدی را با بازار تجربه می‌کند؛ امری که جذابیت سوداگرانه را بار دیگر به بازار خودروی ایران بازگردانده و تب معاملات سفته‌بازی را داغ کرده است. در این میان گروهی دی‌ماه ۱۴۰۱ را یادآوری می‌کنند که حدود ۹میلیون نفر برای خرید خودرو پیش‌قدم شدند بنابراین به نظر می‌رسد که اگر بازار خودرو باز هم برای واسطه‌گران و سرمایه‌های سرگردان ایجاد جذابیت کند، دیدن روزهایی همچون دی ماه ۱۴۰۱ بار دیگر دور از انتظار نیست.
همان‌طور که عنوان شد علت استقبال گسترده از خرید خودرو را می‌توان در پدیده انتظارات تورمی نیز جست‌وجو کرد. در شرایط تورم بالا و بی‌ثباتی اقتصادی، انتظارات تورمی نقش کلیدی در هدایت رفتار اقتصادی خانوارها و سرمایه‌گذاران ایفا می‌کند. در بازار خودروی ایران، این پدیده به شکل یک چرخه تشدیدشونده عمل می‌کند، به‌ویژه زمانی‌که سایه شوک‌های بزرگ خارجی، مانند بازگشت تحریم‌های شدید و سختگیرانه شورای امنیت سازمان ملل در پی فعال شدن مکانیسم ماشه بر سر آن سنگینی می‌کند.
در واقع در چنین شرایطی افراد ترجیح می‌دهند به جای آنکه پول خود را به صورت نقد نگهداری کنند، آن را به سمت خرید دارایی‌های بادوامی مثل خودرو هدایت کنند که به دلیل ماهیت فیزیکی و نگهداری ارزش خود، مشابه یک سپر محافظتی در برابر افت قدرت خرید عمل می‌کند. شوک‌های قیمتی چند روز اخیر در بازار خودروی ایران، انگیزه مضاعفی را برای خریداران ایجاد کرده که با تصور افزایش بیشتر قیمت خودرو در ماه‌های آینده دست به خرید خودرو بزنند حتی اگر نیازی به آن نداشته باشند. تشدید این وضعیت با وجود اختلاف فاحش بین قیمت‌های دستوری کارخانه و قیمت‌های واقعی بازار آزاد، جذابیت خرید از شرکت‌های خودروساز را به یک سود تضمین‌شده تبدیل می‌کند و فشار خرید را به اوج می‌رساند.
در این میان نباید از حذف شرط و شروط ثبت‌نام متقاضیان برای خودرودار شدن مردم غافل ماند. یکی از دلایلی که در قالب محرک اصلی برای استقبال از خرید خودرو کارخانه‌ای به ایفای نقش پرداخته، حذف الزام افتتاح حساب وکالتی و بلوکه کردن وجه از سوی خودروساز است که پیش‌تر به‌عنوان یک مانع جدی در مسیر خرید خودرو ظاهر می‌شد و حالا با رفع آن در کنار دو دلیل عمده مطرح‌شده، تعداد متقاضیان برای خرید خودرو کارخانه‌ای بار دیگر میلیونی شده است.
از افت تا رشد تقاضا برای خرید خودرو
طرح فروش خودرو از ابتدای امسال با افت تقاضا کلید خورد. اگر به آمارهای منتشر شده رجوع کنیم، در آخرین طرح فروش شرکت ایران خودرو در سال ۱۴۰۳ که مربوط به بهمن ماه است، ۹۱۱ هزار نفر ثبت‌نام کردند اما در نخستین طرح امسال که در فروردین ماه انجام گرفت، تعداد متقاضیان با افت چهار درصدی به ۸۷۰ هزار نفر رسید. تعداد متقاضیان در طرح‌های بعدی نیز با کاهش قابل‌توجهی همراه بود. تعداد شرکت‌کنندگان در ششمین طرح خودرویی که مربوط به تیرماه است، به حدود ۵۲۰ هزار نفر رسید اما اوج کاهش تقاضا به هفتمین دوره فروش این شرکت برمی‌گردد که تعداد این افراد به رقم عجیب حدود ۴۱۵ هزار نفر کاهش یافت که خبر از افت بیش از ۲۰ درصدی تقاضا نسبت به ششمین دوره داشت.
البته در حالی شاهد افت تعداد متقاضیان خودرو از ابتدای سال جاری هستیم که دی ماه 1401 تعداد 9میلیون و 200 هزار نفر برای خرید خودرو ثبت‌نام کردند، هرچند این رقم تعداد متقاضیان کل برای ایران خودرو و سایپا است اما بیشتر تقاضا مربوط به ایران‌خودرویی‌ها می‌شود.
∎
جدیدترین طرح فروش ایران‌خودرو که از یکشنبه هفته گذشته آغاز شد با توجه به تعداد متقاضیان این طرح، نشانه‌ای روشن از بازگشت تب تقاضا به بازار خودرو به شمار می‌رود. رشد خیره‌کننده بیش از ۸۱۵ درصدی ثبت‌نام‌کنندگان در مرحله جدید قرعه‌کشی نسبت به دوره قبلی، از احیای تقاضای سرمایه‌ای و ورود مجدد واسطه‌گران حکایت دارد؛ روندی که به گفته تحلیلگران ریشه در افزایش شکاف قیمتی کارخانه و بازار و افزایش انتظارات تورمی پس از تحولات اخیر اقتصادی و سیاسی دارد.
طبق اطلاعات منتشر شده از سوی ایران خودرو، تعداد متقاضیان محصولات عرضه شده در هشتمین دور فروش خودروساز بزرگ کشور در حالی به سه‌میلیون و ۸۰۰ هزار نفر برای ۷۳ هزار خودرو عرضه شده از سوی خودروساز تا ساعت ۱۳ روز جمعه رسید که در دور قبلی که در دومین ماه تابستان امسال انجام گرفت، تنها حدود ۴۱۵ هزار نفر در آن شرکت داشتند که نشان از افت شدید تقاضا برای خرید خودرو داشت.
به نظر می‌رسد درهای بخت‌آزمایی به روی شرکت‌کنندگان بار دیگر باز شده که یکی از دلایل اصلی آن همان‌طور که عنوان شد، افزایش مجدد اختلاف قیمتی از کارخانه تا بازار است. هر چند که از انتظار تورمی در این مسیر نیز نباید غافل ماند. بررسی‌ها نشان می‌دهد که قیمت کارخانه‌ای خودرویی مانند «سورن پلاس بنزینی» فاصله قیمتی بیش از ۷۰ درصدی را با بازار تجربه می‌کند؛ امری که جذابیت سوداگرانه را بار دیگر به بازار خودروی ایران بازگردانده و تب معاملات سفته‌بازی را داغ کرده است. در این میان گروهی دی‌ماه ۱۴۰۱ را یادآوری می‌کنند که حدود ۹میلیون نفر برای خرید خودرو پیش‌قدم شدند بنابراین به نظر می‌رسد که اگر بازار خودرو باز هم برای واسطه‌گران و سرمایه‌های سرگردان ایجاد جذابیت کند، دیدن روزهایی همچون دی ماه ۱۴۰۱ بار دیگر دور از انتظار نیست.
همان‌طور که عنوان شد علت استقبال گسترده از خرید خودرو را می‌توان در پدیده انتظارات تورمی نیز جست‌وجو کرد. در شرایط تورم بالا و بی‌ثباتی اقتصادی، انتظارات تورمی نقش کلیدی در هدایت رفتار اقتصادی خانوارها و سرمایه‌گذاران ایفا می‌کند. در بازار خودروی ایران، این پدیده به شکل یک چرخه تشدیدشونده عمل می‌کند، به‌ویژه زمانی‌که سایه شوک‌های بزرگ خارجی، مانند بازگشت تحریم‌های شدید و سختگیرانه شورای امنیت سازمان ملل در پی فعال شدن مکانیسم ماشه بر سر آن سنگینی می‌کند.
در واقع در چنین شرایطی افراد ترجیح می‌دهند به جای آنکه پول خود را به صورت نقد نگهداری کنند، آن را به سمت خرید دارایی‌های بادوامی مثل خودرو هدایت کنند که به دلیل ماهیت فیزیکی و نگهداری ارزش خود، مشابه یک سپر محافظتی در برابر افت قدرت خرید عمل می‌کند. شوک‌های قیمتی چند روز اخیر در بازار خودروی ایران، انگیزه مضاعفی را برای خریداران ایجاد کرده که با تصور افزایش بیشتر قیمت خودرو در ماه‌های آینده دست به خرید خودرو بزنند حتی اگر نیازی به آن نداشته باشند. تشدید این وضعیت با وجود اختلاف فاحش بین قیمت‌های دستوری کارخانه و قیمت‌های واقعی بازار آزاد، جذابیت خرید از شرکت‌های خودروساز را به یک سود تضمین‌شده تبدیل می‌کند و فشار خرید را به اوج می‌رساند.
در این میان نباید از حذف شرط و شروط ثبت‌نام متقاضیان برای خودرودار شدن مردم غافل ماند. یکی از دلایلی که در قالب محرک اصلی برای استقبال از خرید خودرو کارخانه‌ای به ایفای نقش پرداخته، حذف الزام افتتاح حساب وکالتی و بلوکه کردن وجه از سوی خودروساز است که پیش‌تر به‌عنوان یک مانع جدی در مسیر خرید خودرو ظاهر می‌شد و حالا با رفع آن در کنار دو دلیل عمده مطرح‌شده، تعداد متقاضیان برای خرید خودرو کارخانه‌ای بار دیگر میلیونی شده است.
از افت تا رشد تقاضا برای خرید خودرو
طرح فروش خودرو از ابتدای امسال با افت تقاضا کلید خورد. اگر به آمارهای منتشر شده رجوع کنیم، در آخرین طرح فروش شرکت ایران خودرو در سال ۱۴۰۳ که مربوط به بهمن ماه است، ۹۱۱ هزار نفر ثبت‌نام کردند اما در نخستین طرح امسال که در فروردین ماه انجام گرفت، تعداد متقاضیان با افت چهار درصدی به ۸۷۰ هزار نفر رسید. تعداد متقاضیان در طرح‌های بعدی نیز با کاهش قابل‌توجهی همراه بود. تعداد شرکت‌کنندگان در ششمین طرح خودرویی که مربوط به تیرماه است، به حدود ۵۲۰ هزار نفر رسید اما اوج کاهش تقاضا به هفتمین دوره فروش این شرکت برمی‌گردد که تعداد این افراد به رقم عجیب حدود ۴۱۵ هزار نفر کاهش یافت که خبر از افت بیش از ۲۰ درصدی تقاضا نسبت به ششمین دوره داشت.
البته در حالی شاهد افت تعداد متقاضیان خودرو از ابتدای سال جاری هستیم که دی ماه 1401 تعداد 9میلیون و 200 هزار نفر برای خرید خودرو ثبت‌نام کردند، هرچند این رقم تعداد متقاضیان کل برای ایران خودرو و سایپا است اما بیشتر تقاضا مربوط به ایران‌خودرویی‌ها می‌شود.