به گزارش گروه اروپا و آمریکای ایرنا، در بخش نخست این گزارش درباره مناقشه پکن و واشنگتن بر سر شبکه اجتماعی «تیک‌تاک»، روشن شد که رویارویی آمریکا با این پلتفرم بیش از آنکه ناشی از دغدغه‌های واقعی امنیت ملی باشد، در عمل به تلاشی برای حفظ انحصار رسانه‌ای ایالات متحده برمی‌گردد. آمریکا که طی سال‌ها از شبکه‌های اجتماعی بومی همچون «فیس‌بوک» و «یوتیوب» برای اعمال قدرت نرم و مدیریت افکار عمومی استفاده کرده، اکنون ظهور یک رقیب چینی با میلیون‌ها کاربر جوان را تهدیدی راهبردی برای سیطره اطلاعاتی خود می‌داند.
قسمت اول همچنین نشان داد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهوری آمریکا، از سرنوشت «تیک‌تاک» بیشتر به‌عنوان یک ابزار فشار سیاسی و اقتصادی بهره برده است؛ از تعویق‌های پیاپی در اجرای ممنوعیت این شبکه اجتماعی گرفته تا مذاکرات پیچیده با شرکت‌های فناوری آمریکایی مانند «اوراکل» و «آمازون». این کشمکش در نهایت به نقطه‌ای رسید که ایالات متحده و چین ناگزیر شدند در سطح بالای دیپلماتیک وارد گفت‌وگو شوند و چارچوب توافقی اولیه شکل بگیرد.
چنان‌که در پایان بخش نخست این گزارش با استناد به تحلیلی از هفته‌نامه «نیویورکر» اشاره شد، مذاکرات تجاری میان واشنگتن و پکن وارد مرحله حساسی شد و اسکات بسنت وزیر خزانه‌داری ایالات متحده در تاریخ ۱۵ سپتامبر (۲۴ شهریور) اعلام کرد که آمریکا و چین بر سر «یک چارچوب توافق» به نتیجه رسیده‌اند که قرار است ترامپ و شی جین‌پینگ رئیسان جمهوری دو کشور آن را در گفت‌وگوی تلفنی روز جمعه ۲۸ شهریور تایید کنند. در ادامه این روند، مقام‌های آمریکایی در اظهارات خود تلاش کردند ابعاد نگرانی‌ها درباره «تیک‌تاک» را بازتعریف کنند.
در همین ارتباط هفته‌نامه «نیویورکر» گزارش داد: بسنت در آن زمان همچنین نگرانی‌ها درباره استفاده تبلیغاتی چین از تیک‌تاک را کم‌اهمیت جلوه داد و گفت نسخه چینی اپلیکیشن بیشتر آموزشی است، در حالی‌که نسخه آمریکایی بیشتر جنبه سرگرمی دارد. این اظهارات با انتقاد برخی تحلیلگران مواجه شد. وزیر خزانه‌داری آمریکا در گفت‌وگو با «رویترز» و «بلومبرگ» گفت: «آنها به ویژگی‌های چینی این برنامه علاقه‌مندند، چیزی که فکر می‌کنند قدرت نرم است. ما به ویژگی‌های چینی اهمیتی نمی‌دهیم. ما به امنیت ملی اهمیت می‌دهیم.» او ادامه داد که نسخه چینی تیک‌تاک «بیشتر بر آموزش متمرکز است، در حالی‌که در ایالات متحده، تیک‌تاک بیشتر جنبه سرگرمی دارد. بیل بیشاپ، نویسنده و تحلیلگر، در خبرنامه خود موسوم به «ساینوسیزم» نوشت: موضوع نگران‌کننده این است که بسنت انقدر اطلاعات نادرست دارد که چنین چیزی را باور می‌کند.
الگوریتم چینی تیک‌تاک در نسخه آمریکایی حفظ می‌شود؟
طبق گزارش این هفته‌نامه آمریکایی، چارچوب مورد توافق به معنای تاسیس یک شرکت جدید است؛ شرکتی که در آن «بایت‌دنس» (ByteDance: برنامه رسانه اجتماعی آمریکایی برای ایجاد ویدیو و اشتراک‌گذاری آن) سهمی کمتر از ۲۰ درصد خواهد داشت و بقیه سهام به شرکت‌های آمریکایی مانند «اوراکل»، «سیلور لیک» و «اندرسن هوروویتز» واگذار می‌شود. به نظر می‌رسد که الگوریتم نیز تا حدی بدون تغییبر باقی بماند. یک سرمایه‌گذار آسیایی بایت‌دنس به روزنامه «فایننشال‌تایمز» گفت که نسخه آمریکایی جدید تیک‌تاک همچنان «از بخشی از الگوریتم چینی استفاده خواهد کرد، اما در ایالات متحده و با داده‌های کاربران آمریکایی آموزش داده می‌شود.» این سرمایه‌گذار گفت که شرط اساسی پکن، «یک قرارداد مجوز بهره‌برداری» است.
فایننشال‌تایمز به نقل از یک مشاور آمریکایی گزارش داد که «با وجود همه این‌ها، چین الگوریتم را حفظ می‌کند.» لازم به ذکر است که چین در بیانیه عمومی خود پس از تماس ترامپ با شی در تاریخ ۲۸ شهریور بسیار محتاطانه‌تر عمل کرد و تنها اعلام کرد که دولت پکن «خوشحال خواهد شد که مذاکرات تجاری سازنده‌ای را ببیند که مطابق با قوانین بازار باشد و به راه‌حلی منجر شود که با قوانین و مقررات چین مطابقت داشته باشد و منافع هر دو طرف را در نظر بگیرد.»
اگر چنین توافقی حاصل شود، ترامپ آن را پیروزی بزرگی در معامله‌گری می‌خواند، اما برای چین حفظ الگوریتم موفقیتی چشمگیر است. در واقع پس از سال‌ها نگرانی در آمریکا، نگرانی‌های مربوط به امنیت ملی نسبت به تیک‌تاک عمدتاً بی‌پاسخ خواهد ماند.
در عوض، تاثیر فوری این توافق، تقویت یک گروه رسانه‌ای نوظهور تحت نظارت خانواده «الیسون» خواهد بود که روابطی بسیار دوستانه با ترامپ دارند. لری الیسون مدیرعامل شرکت «اوراکل» که در تابستان سال جاری برای مدتی جای ایلان ماسک را به‌عنوان ثروتمندترین فرد جهان گرفت، از حامیان دیرینه ترامپ به شمار می‌رود.
میلیاردر متحد ترامپ و پسرش یک امپراتوری رسانه‌ای بی‌سابقه می‌سازند
لری الیسون، ۸۱ ساله، دومین فرد ثروتمند جهان و بنیان‌گذار و مدیرعامل شرکت فناوری «اوراکل» است که به گزارش روزنامه «واشنگتن پست»، قرار است سهامی در نسخه آمریکایی جداشده تیک‌تاک داشته باشد. دیوید الیسون ۴۲ ساله، پسر لری، نیز به تازگی شرکت تولیدی هالیوودی خود یعنی «اسکای‌دنس» را با شرکت «پارامونت» ادغام کرد و کنترل «سی‌بی‌اس» و دیگر مجموعه‌های تلویزیونی و سینمایی آن را به دست آورد. پس از آنکه «کمیسیون ارتباطات فدرال» (F.C.C) این ادغام را تایید کرد، ترامپ به‌طور علنی ادعا کرد که شرکت رسانه‌ای دیوید الیسون موافقت کرده است که ۲۰ میلیون دلار تبلیغات رایگان در اختیار رئیس‌جمهوری آمریکا قرار دهد.
«لری الیسون» در کاخ سفید به همراه «دونالد ترامپ» در ژانویه ۲۰۲۵ (بهمن ۱۴۰۴)
پارامونت از آن زمان، رئیس و مدیرعامل سابق موسسه محافظه‌کار «هادسن» را به عنوان آمبودزمان (Ombudsman: یا دادآوَر به فرد یا دفتری غیرجانبدار گفته می‌شود که وظیفه دارد به عنوان نماینده عموم مردم، موارد نقض حقوق افراد توسط دولت یا نهادها و شرکت‌های مختلف را بررسی و بازرسی کند) شبکه آمریکایی «سی‌بی‌اس نیوز» منصوب کرده است و گفته می‌شود که دیوید الیسون در آستانه امضای توافقی است تا بری وایس، از بنیان‌گذاران «دی فری پرس» و منتقد سرسخت رسانه‌های جریان اصلی، را به عنوان سردبیر یا رئیس مشترک این شبکه منصوب کند. همچنین گزارش شده است که دیوید در حال تدارک پیشنهاد خرید برای شرکت «برادران وارنر دیسکاوری»، مالک «اچ‌بی‌او» و «سی‌ان‌ان» است.
خانواده الیسون در حال گسترش نفوذ خود در رسانه‌های آمریکایی هستند. در عرض چند هفته، الیسون‌ها می‌توانند مالک یک استودیو فیلمسازی، چندین پخش‌کننده تلویزیونی، دو شبکه خبری باشند و سهم قابل‌توجهی در تیک‌تاک، رو به رشدترین پلتفرم رسانه اجتماعی جهان، داشته باشند.
در همین حال، «واشنگتن پست» در گزارشی با تاکید بر اینکه «میلیاردر متحد ترامپ و پسرش در حال ساخت امپراتوری رسانه‌ای بی‌سابقه هستند»، نوشت: دارایی‌های لری و دیوید الیسون شامل فیلم‌ها، شبکه‌های تلویزیونی، سی‌بی‌اس و به زودی سهام تیک‌تاک می‌شود؛ سرمایه‌گذاری‌هایی که تغییرات اساسی ایجاد می‌کند و از نفوذ گسترده‌ای برخوردار است.
سال گذشته میلادی، هنگامی که ممنوعیت تیک‌تاک در کنگره تصویب شد، یکی از معدود مخالفان، سناتور ادوارد مارکی دموکرات ایالت ماساچوست بود که اظهار داشت نگرانی‌های مربوط به امنیت ملی درباره تیک‌تاک اغراق‌آمیز بوده و کل صنعت فناوری، نه فقط بخش‌هایی که متعلق به شرکت‌های چینی است، باید تحت نظارت و بررسی دقیق‌تری قرار گیرد.
این سناتور آمریکایی گفت: «تیک‌تاک تهدید جدی برای حریم خصوصی و سلامت روان جوانان ما محسوب می‌شود، اما این مشکل منحصر به تیک‌تاک نیست و به طور قطع ممنوعیت آن را توجیه نمی‌کند. شرکت‌های آمریکایی هم همین کار را می‌کنند.»
پرونده تیک‌تاک نشان داد که موضوع امنیت ملی بیش از آنکه دغدغه اصلی سیاستمداران آمریکایی باشد، به ابزاری برای بازتوزیع قدرت در عرصه رسانه‌ای داخلی تبدیل شده است. در این میان، خانواده الیسون توانسته‌اند با حمایت ترامپ جایگاهی بی‌سابقه به دست آورند؛ جایگاهی که آینده توازن رسانه‌ای در آمریکا را با پرسش‌های جدی مواجه می‌کند.