عباس ابوالفتحیان، عضو هیئت‌مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنعت چاپ و بسته‌بندی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، درباره مواد اولیه صنعت چاپ بیان کرد: مبحث مواد اولیه بسیار گسترده است و طیف وسیعی از کالاها را شامل می‌شود. بسته به نوع روش چاپ، مواد مصرفی در هر کارگاه متفاوت است؛ ازجمله اقلام اصلی می‌توان به کاغذ، سلفون، مرکب، چسب و مواد شیمیایی اشاره کرد. بخشی از این کالاها در داخل کشور به‌طور مستمر تولید می‌شود اما میزان تولید داخلی کمتر از نیاز واحدهای صنعتی است و بخش قابل توجهی همچنان باید وارد شود.
وی با اشاره به دلایل ناکافی بودن میزان تولید داخلی با نیاز داخل، گفت: متأسفانه به دلیل سیاست‌گذاری‌های نادرست در حوزه دستمزد نیروی انسانی، افزایش تورم و نوسان نرخ ارز، هزینه تولید در داخل افزایش پیدا می‌کند. در نتیجه در برخی موارد قیمت کالای ایرانی حتی از مشابه خارجی بیشتر می‌شود و تولیدکننده داخلی صرفه اقتصادی خود را از دست می‌دهد؛ البته کارخانه‌هایی که بخش تحقیق و توسعه فعالی دارند، سعی می‌کنند کیفیت محصولات را ارتقا دهند و در میدان رقابت باقی بمانند.
عضو هیئت‌مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنعت چاپ و بسته‌بندی ایران درباره توان رقابتی تولیدکنندگان داخلی با تولیدکنندگان خارجی ادامه داد: تولیدکنندگان داخلی برای ساخت محصول باکیفیت مناسب، نیازمند مواد اولیه مرغوب هستند. اگر این مواد به‌موقع و باکیفیت تأمین نشود، توان رقابتی آن‌ها کاهش می‌یابد. درحال حاضر سیاست‌گذاری‌های نادرست وارداتی، این فرایند را دشوار کرده است.
ابوالفتحیان، درباره مهم‌ترین مشکلات واردات مواد اولیه و تجهیزات بیان کرد: تخصیص ارز و ثبت سفارش، دو چالش بزرگ است. طولانی شدن روند تخصیص ارز موجب می‌شود، اعتبار پروفورما به پایان برسد یا قیمت کالا در مبدا افزایش یابد؛ بنابراین واردکنندگان ناچار به خرید از منابع نامعتبر و کالاهای بدون تضمین کیفیت می‌شوند.
به گفته وی، در برخی موارد ارز در اختیار افراد غیرمتخصص قرار می‌گیرد که تنها به جنبه تجاری توجه دارند و صرفاً کالاهای پُرمصرف یا پُرسود را وارد می‌کنند. حتی دیده شده برخی واردکنندگان برای سود بیشتر، اجناس نامرغوب را به‌عنوان کالای درجه یک عرضه می‌کنند. این وضعیت موجب کمبود اقلام خاص و ضروری می‌شود؛ برای مثال اگر قطعه‌ای از ماشین چاپ خراب شود، یافتن آن در بازار دشوار است و سفارش واردات آن ممکن است ماه‌ها زمان ببرد.
عضو هیئت‌مدیره اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنعت چاپ و بسته‌بندی ایران درباره راهکارها و سیاست‌گذاری‌های ضروری برای بهبود وضعیت تامین مواد اولیه، اظهار کرد: باید به این نکته نیز اشاره کرد که بسیاری از مواد مورد نیاز صنعت چاپ در داخل کشور دارای مزیت نسبی نیستند؛ بنابراین، نمی‌توان بدون وجود مزیت نسبی، تولید انبوه برخی کالاها را انجام داد. در عوض، می‌توان با سیاست‌گذاری مناسب، تولید کالاهایی را که ارزش افزوده زیادی دارند در اولویت قرار داد و از منابع موجود مانند منابع زیرزمینی، برای تأمین نیازهای ضروری صنعت چاپ ازجمله مرکب، کاغذ و برخی مواد شیمیایی استفاده کرد.
وی افزود: این مواد را می‌توان با استفاده از درآمدهای حاصل از تولید و صادرات کالاهای دارای مزیت نسبی وارد کرد؛ چراکه در برخی موارد، تولید داخلی نه‌تنها سودمند نیست؛ بلکه زیان آن بیش از منفعتش خواهد بود. ترخیص کالا از گمرک هم با مشکلاتی همراه است. ایرادات ارزیاب‌ها، درخواست مجوزهای متعدد و بروکراسی اداری موجب تأخیر در ترخیص و تحمیل هزینه‌های اضافی می‌شود اما این مشکلات در شرایط کنونی، یعنی پس از جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، ابعاد تازه‌ای به خود گرفته است.
ابوالفتحیان، درباره تاثیرگذاری نوسانات نرخ ارز بر بازار مواد اولیه و تجهیزات، بیان کرد: افزایش نرخ ارز به‌طور مستقیم قیمت کالاهای وارداتی را افزایش می‌دهد؛ علاوه‌براین چون بسیاری از مواد اولیه تولیدات داخلی هم وابسته به واردات است، این افزایش قیمت به‌طور غیرمستقیم بر کالاهای داخلی نیز اثر می‌گذارد. در نتیجه هزینه تمام‌شده محصولات چاپی افزایش پیدا می‌کند و در برخی موارد تولیدکنندگان بسته‌بندی، به سمت جایگزینی مواد پلیمری می‌روند.
وی به برخی ظرفیت‌های اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنعت چاپ و بسته‌بندی ایران برای بهبود وضعیت مواد اولیه اشاره و بیان کرد: وظیفه اصلی اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنعت چاپ و بسته‌بندی ایران، تأمین مستقیم مواد اولیه نیست اما در زمینه اطلاع‌رسانی و پیگیری مشکلات نقش فعالی داریم. تاکنون اطلاعیه‌های متعددی درباره تغییرات مقررات بانک مرکزی، گمرک و وزارت صمت به چاپخانه‌ها ارسال کرده‌ایم؛ همچنین پیگیری‌هایی برای ضرورت تخصیص ارز و در نظر گرفتن اولویت در این زمینه انجام شده است. اتحادیه می‌تواند به تسهیل فرآیند تأمین کمک کند؛ هرچند مسئولیت اصلی آن بر عهده نهادهای دیگر است.
∎