استان مازندران به علت برخورداری از آب و هوای مناسب و معتدل به «مهد عسل ایران» معروف است و بیش از ۷هزار کلنی زنبور عسل در این استان وجود دارد که سالانه بیش از ۷هزار تن عسل طبیعی را تولید و روانه بازارهای داخلی و خارجی می‌کنند.
طبیعت بکر، بوته‌ها و گونه‌های متنوع درختی و گیاهی سبب شده طعم عسل این استان متفاوت‌تر از دیگر مناطق باشد و در کام مشتریان شیرین‌تر شود، اما با وجود ظرفیت‌های فراوانی که در حوزه زنبورداری در این استان وجود دارد، تولیدکنندگان عسل همچنان با چالش‌های ریز و درشتی دست و پنجه نرم می‌کنند و در کنار مواردی نظیر افزایش قیمت مواد اولیه، داروها و کاهش کیفیت آن‌ها معتقد هستند به دلیل کم‌کاری در حوزه برندسازی بیشترین سود تولید عسل نصیب واسطه‌ها می‌شود.
همچنین عسل‌های تقلبی در بازار که متأسفانه متولی خاصی برای بررسی این موضوع وجود ندارد به یکی از چالش‌های جدی برای زنبورداران این استان تبدیل شده است .
نهاده‌های گران تولید
مدیرعامل اتحادیه زنبورداران استان مازندران نیز از نیش مشکلات مختلف بر زنبورداران استان پرده برداشته و با بیان اینکه طبق آخرین آمار سرشماری که هر ساله از مهر ماه شروع و تا دی ماه ادامه دارد، می‌گوید: بر مبنای آمار سال ۱۴۰۳ حدود ۷۵۰هزار کلنی زنبور در استان مازندران به تولید عسل مشغول هستند و ۷ هزار و ۵۰۰ زنبوردار مدیریت آن‌ها را بر عهده دارند و این افراد ۳هزار و ۵۰۰ نفر را نیز برای کمک در حوزه زنبورداری و تولید عسل به کار گرفته‌اند.
سید محی‌الدین میرمحمدی در ادامه گفت‌وگو با خبرنگار قدس به بزرگ‌ترین مشکل زنبورداران کشور اشاره کرده و می‌افزاید: زنبورداران همانند سایر حوزه‌های کشاورزی برای تولید محصول خود به نهاده‌هایی نیاز دارند که مهم‌ترین آن‌ها شکر است و از آنجا که شکر به عنوان یک کالای اساسی و استراتژیک شناخته می‌شود در برخی بازه‌های زمانی از جمله هفته‌های پایانی ماه اسفند که نیاز به آن در کشور افزایش پیدا می‌کند و از طرفی زنبورداران نیز نیاز مبرم به آن دارند با محدودیت‌هایی در تهیه آن مواجه می‌شوند.
سید محی الدین میرمحمدی مدیرعامل اتحادیه زنبورداران استان مازندران
وی با بیان اینکه از ابتدای سال ۱۴۰۳ ارزش افزوده شکر از یک درصد به ۱۰درصد افزایش پیدا کرده است، خاطرنشان می‌کند: طبق دستورالعملی نهاده‌های کشاورزی از ارزش افزوده معاف هستند اما با وجود اینکه شکر جزو مهم‌ترین نهاده‌های حوزه زنبورداری است این معافیت اعمال نشده و زنبورداران ۱۰درصد ارزش افزوده را به طور کامل پرداخت می‌کنند و اداره دارایی و مالیات نیز با وجود پیگیری‌های فراوان توجهی به این مسئله ندارد.
داروهای گران و بی‌کیفیت
میرمحمدی در ادامه بیان مسائل حوزه زنبورداری به افزایش قیمت داروها، کاهش کیفیت آن‌ها و افزایش مرگ و میر زنبورها اشاره کرده و می‌گوید: در دو سال اخیر به دلیل بیماری‌های مرموز و ناشناخته از جمله لارو میری که منشأ و ریشه آن همچنان ناشناخته بوده تلفات بالایی در زنبورها رخ داده که متأسفانه از سوی وزارت جهاد کشاورزی پیگیری اساسی درباره درمان این بیماری انجام نمی‌شود و در حد یک آزمایش و یک اطلاعیه موضوع را رها کرده‌اند که این موضوع نشأت گرفته از این است که از سوی نهادهای بالادستی به حوزه زنبورداری در کشور ما توجه اساسی صورت نمی‌گیرد. مدیرعامل اتحادیه زنبورداران استان مازندران گریزی به مشکل داروهای زنبور عسل زده و خاطرنشان می‌کند: علاوه بر اینکه قیمت این داروها افزایش زیادی داشته‌اند کیفیت آن‌ها بسیار کاهش داشته و می‌توان به صراحت گفت داروی باکیفیت در بازار وجود ندارد و داروهای قاچاق و به عبارت بهتر داروهایی که در داخل تولید و بسته‌بندی شده و به عنوان داروی خارجی و قاچاق به فروش می‌رسند بازار را اشباع کرده‌اند و متأسفانه هیچ گونه نظارتی بر آن‌ها از سوی سازمان‌های متولی وجود ندارد.
وی با اشاره به اینکه طبق آمارهای واقعی و میدانی رشد جمعیتی زنبور عسل در کل کشور سیر نزولی و منفی را طی می‌کند، می‌افزاید: این مسئله در آینده نه چندان دور آثار زیان‌بار خود را در حوزه‌های مختلف از جمله کشاورزی و مراتع نشان خواهد داد زیرا موضوع گرده‌افشانی زنبور عسل که توجه چندانی به آن نمی‌شود از تولید عسل و فراورده‌های آن مهم‌تر است به طوری که طبق گزارش سازمان فائو ارزش گرده‌افشانی زنبور عسل ۱۴۳برابر ارزش تولید عسل است.
عسل‌های زنبور ندیده
میرمحمدی با بیان اینکه در بازار سه نوع عسل طبیعی، تغذیه‌ای و تقلبی وجود دارد، ادامه می‌دهد: عسل طبیعی از این خاصیت برخوردار است که به عنوان جایگزین داروها استفاده شود و از این محل برای کشور ارزآوری داشته باشد و نیاز کشور به واردات دارو را کاهش دهد. عسل تغذیه‌ای نیز می‌تواند به عنوان صبحانه و با کیفیت بهتری نسبت به مربا استفاده شود اما عسل‌های تقلبی که در بازار مازندران به وفور دیده می‌شوند و برچسب ۱۰۰ درصد خالص و طبیعی نیز روی آن‌ها درج شده به عنوان یک معضل باید پیگیری اساسی و جدی شود زیرا استان مازندران به دلیل گردشگرپذیر بودن، محلی برای ورود عسل‌های تقلبی به ویژه عسل‌هایی که هیچ موقع زنبور ندیده و توسط انسان در آزمایشگاه‌ها ساخته می‌شود شده است و متأسفانه هیچ نهادی وظیفه نظارت بر آن‌ها را بر عهده نمی‌گیرد، به طوری که این مسئله اساسی که با تغذیه انسان‌ها در ارتباط است میان سازمان غذا و دارو، استاندارد، جهاد کشاورزی و دامپزشکی پاسکاری می‌شود و مرجعی که باید بر این موضوع نظارت داشته باشد همچنان گنگ و ناشناخته است و اراده‌ای نیز برای این موضوع وجود ندارد. مدیرعامل اتحادیه زنبورداران استان مازندران معتقد است: در حال حاضر تولید عسل صرفه اقتصادی برای تولیدکننده ندارد زیرا هزینه تمام شده تولید یک کیلو عسل با قیمت فروش آن همخوانی نداشته و زنبوردار که به طور میانگین یک کیلو عسل را به قیمت ۳۰۰هزار تومان به صورت عمده به فروش می‌رساند دقیقاً در نقطه سربه‌سر قرار دارد و حتی در برخی مواقع با زیان نیز مواجه می‌شود.
ضعف در حوزه برندسازی و فراوری
وی با بیان اینکه در حال حاضر ۱۷ تعاونی در حوزه زنبورداری در مازندران فعال هستند و یکی از نیازهای اساسی آن‌ها دستگاه‌های رطوبت‌گیر عسل است که در بسیاری از کشورهای دنیا وجود دارد و در صورت تخصیص تسهیلات و یا ارز دولتی می‌توان آن‌ها را وارد کرد، می‌گوید: مازندران سالانه ۷هزار و ۵۰۰ تن عسل تولید می‌کند که بیش از ۵۰درصد آن به صورت فله‌ای از استان خارج و به استان‌های زیادی از جمله تهران و اصفهان ارسال می‌شود. در حوزه صادرات خارجی نیز به صورت جزیره‌ای اقدام‌هایی صورت می‌گیرد که یکی از دلایل آن فقر در حوزه برندسازی و فراوری بوده که به تازگی در موضوع برندسازی کارهایی مطالعاتی و پژوهشی صورت گرفته است.
وی به مسئله بیمه محصولات کشاورزی و دامی نیز اشاره و خاطرنشان می‌کند: نگاه اقتصادی بر نگاه حمایتی در این زمینه چیره شده و کارشناس بیمه به علت‌های مختلف و بهانه‌های واهی به دنبال این است که از پرداخت خسارت شانه خالی کرده و خسارتی به زنبوردار پرداخت نشود به طوری که مثلاً در یک مورد که خرس سبب آسیب دیدن کندوهای زنبور عسل شده بود به دنبال اثبات رد پای خرس بود که واقعاً جای تأمل دارد.