به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، قانون «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» که در سال ۱۴۰۰ به تصویب رسید، یکی از مهم‌ترین سیاست‌های جمعیتی جمهوری اسلامی ایران در سال‌های اخیر به شمار می‌آید. این قانون با هدف افزایش نرخ باروری، کاهش سقط جنین‌های غیر قانونی و حمایت از فرزندآوری تدوین شد. یکی از بخش‌های حساس و پرچالش آن، محدودیت‌های جدیدی است که درباره سقط قانونی جنین وضع کرده است.
مادران تا پیش از چهارماهگی بارداری و در صورت تشخیص پزشکان و تأیید پزشکی قانونی، در مواردی مانند بیماری‌های شدید و قطعی جنین یا خطر جانی برای مادر، می‌توانند اقدام به سقط درمانی کنند. اما برخی افراد باورهای غلطی دارند و تصور می‌کنند، با اجرای قانون جوانی جمعیت دامنه مجوزها محدود شده است.
وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در پاسخ به اخباری که روزهای گذشته درخصوص افزایش تولد نوزادان با اختلالات کروموزومی منتشر شده بود، بیانیه‌ای صادر کرد: طی روزهای اخیر مطالبی خلاف واقع به نقل از رئیس مرکز جوانی جمعیت، سلامت خانواده و مدارس وزارت بهداشت، در برخی رسانه‌های داخلی و خارجی منتشر شده که مغایر با مفاد قانونی و رویکرد رسمی نظام سلامت کشور است.
در مورد جنین مبتلا به سندروم داون نیز، امکان سقط تنها در صورت طی مراحل قانونی و احراز شرایط ماده ۵۶ وجود دارد. سه شرط اصلی عبارتند از درخواست و رضایت مادر، تشخیص قطعی سندروم داون بر اساس دستورالعمل‌های وزارت بهداشت، احراز وجود حرج غیرقابل تحمل برای مادر توسط قاضی در کمیسیون قانونی سقط. همچنین معاونت بهداشت تأکید کرده است که تمامی تصمیمات مرتبط با سقط جنین، با رعایت کامل موازین شرعی، قانونی و مصالح خانواده و جامعه اتخاذ می‌شود و اخبار منتشر شده اخیر درباره تغییر در این روند، فاقد صحت است.
پس از تکذیب وزارت بهداشت قوه قضاییه اعلام کرد: ادعای افزایش تولد نوزادان با اختلال کروموزومی و کاهش مراجعه برای غربالگری پس از اجرای قانون جوانی جمعیت و تکذیب وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به عنوان مرجع تخصصی را فاقد پشتوانهٔ عینی و مصداق نشر اکاذیب دانست.
دستگاه قضا تاکید کرد: انتشار این گزارش خلاف واقع، زمینه‌ساز بهره‌برداری رسانه‌های معاند شد و بلافاصله دادستانی تهران با تشکیل پرونده علیه مدیر مسئول و عوامل تولید کننده گزارش کذب، اقدام به اعلام جرم کرد.
شخیص پیش از تولد بیماری‌های کروموزومی در ایران
داریوش فرهود، پدر علم ژنتیک در گفت‌وگو با خبرنگار آنا در پاسخ به سؤالی در خصوص وضعیت تشخیص سندروم داون در ایران گفت: تشخیص پیش از تولد موضوع تازه‌ای نیست. حدود ۵۰ سال پیش فهمیدیم که بعضی بیماری‌ها را می‌شود با آمنیوسنتز که یکی از رایج‌ترین روش‌های تهاجمی تشخیص پیش از تولد در سه‌ماهٔ دوم بارداری است، تشخیص داد. اتفاقاً اولین بیماری هم که به این شکل تشخیص داده شد، سندروم داون بود.
وی افزود: ما برای تشخیص پیش از تولد دو دسته بیماری را در نظر می‌گیریم؛ یکی بیماری‌های کروموزومی مثل سندروم داون و دوم بیماری‌های ژنی که خیلی پیچیده‌تر و پرهزینه‌ترند.
ضرورت تشخیص بیماری‌های کروموزومی
وی در توضیح ضرورت تشخیص بیماری‌های کروموزومی بیان کرد: احتمال ابتلای نوزاد به بیماری‌های کروموزومی با افزایش سن مادر بیشتر می‌شود. مثلاً وقتی مادر ۲۰ ساله باشد، احتمال ابتلا حدود یک در ۱۸۰۰ است، اما اگر مادر ۴۰ تا ۴۵ ساله باشد، این احتمال به یک در ۳۰ تا یک در ۴۰ می‌رسد. با توجه به اینکه سن ازدواج و بارداری در حال حاضر بالاتر رفته و مثل گذشته دختران در ۱۴ یا ۱۵ سالگی ازدواج نمی‌کنند، این موضوع یکی از مشکلات مهم کشور است.
فرصت تشخیص و امکان سقط قانونی
فرهود درباره محدودیت زمانی تشخیص گفت: کسانی که ابتلای نوزاد خود به سندروم داون را تا اواسط هفته هجدهم بارداری، یعنی قبل از هفته نوزدهم، تشخیص داده شود، پزشکی قانونی اجازه سقط می‌دهد، اما اگر وارد هفته ۱۹ شود، دیگر اجازه داده نمی‌شود. یعنی تا حدود سه ماهگی فرصت داریم.
روند غربالگری در بارداری
وی درباره روند غربالگری توضیح داد: دو بار غربالگری انجام می‌شود؛ یکی در هفته یازدهم و یکی در هفته پانزدهم. این غربالگری راهنمای خوبی است اما تشخیص نهایی نیست. اگر سن مادر بالا باشد یا سابقه خانوادگی وجود داشته باشد و نتیجه غربالگری مشکل نشان بدهد، حتماً باید آمنیوسنتز انجام شود. آمنیوسنتز
یکی از رایج‌ترین روش‌های تهاجمی تشخیص پیش از تولد در سه‌ماهٔ دوم بارداری است. آمنیوسنتز برای همه مادران باردار توصیه نمی‌شود بلکه تنها در مادرانی انجام می‌گیرد که سن آنان بالای ۳۵ سال باشد یا در بررسی غربالگری سندرم داون یا شیوه‌های دیگر غربالگری در زمره بارداری‌های پر خطر طبقه‌بندی شده باشند.
وی در ادامه درخصوص اینکه آیا این اجازه سقط درمای به مادران بارداری که ابتلای نوزاد به سندروم داون تایید شده، داده می‌شود، افزود :بله. اجازه داده می‌شود. شاید بعضی جاها کمی کندی داشته باشند یا دست به دست کنند، اما در نهایت نمی‌توانند اجازه ندهند.
خطرات پزشکی و اجتماعی سقط
فرهود درباره پیامدهای سقط جنین نوزادان سندروم داون گفت :از نظر پزشکی خطری ندارد، ولی از نظر اجتماعی اگر انجام نشود، خانواده از هم می‌پاشد. پدر، مادر، خواهر، برادر، همه آسیب می‌بینند. توان کاری پدر نصف می‌شود. اگر نجار باشد یا کارمند دولت، کیفیت و کمیت کارش پایین می‌آید. مادر هم فرسوده می‌شود. پدربزرگ، مادربزرگ، عمه، خاله، دایی، همه آسیب می‌بینند. حتی خواهر و برادر کودک سندروم داون در آینده برای ازدواج مشکل پیدا می‌کنند. کسی که می‌آید خواستگاری می‌گوید این خانواده فرزند مبتلا دارد و قبول نمی‌کند.
افزایش تعداد کودکان مبتلا به اختلالات کروموزومی؟
وی درباره گزارش‌ها مبنی بر افزایش دو و نیم برابری کودکان مبتلا گفت : من آماری ندارم و مرجع وزارت بهداشت است، آنچه می‌دانم این است که مواردی که به پزشکی قانونی معرفی می‌کنیم، عملاً اجازه سقط داده می‌شود. شاید در شهرستان‌ها کمی خانواده‌ها را اذیت کنند یا انقدر معطل کنند اما تایید اجازه این سقط قطعی است.
مراجعه خانواده‌ها برای غربالگری
فرهود درباره اثر محدودیت‌ها روی مراجعه خانواده‌ها گفت: ما شرعاً و قانوناً مجازیم در صورت تشخیص سندروم داون تا قبل از هفته هجدهم بارداری سقط انجام بدهیم. این مسئله هم برای سلامت خانواده است و هم برای جامعه. اگر راه قانونی بسته شود، خانواده‌ها به راه غیرقانونی می‌روند و آسیب‌ها بیشتر می‌شود.
انتهای پیام/