*در نشست اضطراری عربی - اسلامی در قطر و پس از حمله رژیم صهیونیستی به این کشور، کشورهای شرکت‌کننده بر لزوم اقدام عملی مقابل اسرائیل تاکید کردند. این اقدامات عملی چه می‌تواند باشد؟
اقدامات عملی شامل تمامی جوانبی است که برای آرامش و ثبات در منطقه ضروری هستند و می‌توانند جلوی تجاوزات رژیم صهیونیستی را بگیرند. این اقدامات می‌تواند شامل اقدامات سیاسی، اقتصادی، دفاعی و امنیتی باشد. متأسفانه برخی از کشورهای عربی و اسلامی هنوز تنها به حرف و بیانیه اکتفا می‌کنند و این امر باعث جسارت بیشتر دشمن می‌شود.
*چگونه باید جلوی جسارت‌های رژیم صهیونیستی را گرفت؟
اگر منطقه بخواهد امن و باثبات باشد، نیازمند وحدت عملی است نه صرفاً وحدت کلامی. وحدت عملی می‌تواند شامل قطع ارتباط با رژیم صهیونیستی و کشورهایی باشد که با رژیم صهیونیستی ارتباط دارند، قطع همکاری‌های اقتصادی، توقف فروش نفت و انرژی به این کشور و هماهنگی در مجامع بین‌المللی باشد.
وقتی کشورهای اسلامی احساس کنند صدایی متحد و همدل دارند، دشمن ناچار است بیش از گذشته نسبت به هر حمله‌ای حساب کند. البته اقدامات دفاعی مشترک نیز لازم است، اما متأسفانه این اقدامات تاکنون در حد حرف و بیانیه روی کاغذ باقی مانده است. کشورهای منطقه باید اقدامات جدی و عملی را به مرحله اجرا برسانند، زیرا تهدیدات امنیتی جدی هستند.
*رئیس‌جمهور مصر در این نشست ایده «دفاع جمعی» یا همان ناتوی عربی را مطرح کرد. با توجه به تهدیدات جدید اسرائیل، تحقق این ایده تا چه حد محتمل است؟
موفقیت و استقلال واقعی امنیتی در منطقه بستگی مستقیم به اراده جمعی کشورهای آن دارد. در این منطقه، کشورهایی با توانمندی‌های نظامی و سیاسی قابل توجه وجود دارند؛ از جمله ترکیه، مصر، ایران و عربستان سعودی.
با این حال، ملاحظات سیاسی و وابستگی‌های برخی کشورها به آمریکا، مانع دستیابی کامل به استقلال و خوداتکایی امنیتی می‌شود. در صورتی که این محدودیت‌ها از میان برداشته شود و کشورهای منطقه به این درک برسند که امنیت یک مسئله جمعی و همکاری‌محور است و مسئولیت آن باید توسط خود کشورهای منطقه پذیرفته شود، نه از طریق دخالت بیگانگان، می‌توان گام‌های مؤثری در راستای تقویت امنیت منطقه و جهان اسلام برداشت. چنین رویکردی می‌تواند نقش مهمی در مهار تهدیدات رژیم صهیونیستی ایفا کند.
*به نظر شما کشورهای منطقه توان مهار رژیم صهیونیستی را دارند؟
کشورهای منطقه دارای ظرفیت‌های نظامی قابل توجهی هستند: مصر دارای ارتشی قدرتمند است، ترکیه ارتشی توانمند دارد، ایران توان نظامی بالایی دارد و عربستان سعودی نیز منابع قابل توجهی برای تأمین امنیت در اختیار دارد.
ذخایر تسلیحاتی موجود باید در راستای دفاع و مواجهه با تهدیدات واقعی به کار گرفته شود، نه صرفاً نگهداری بی‌هدف. اگر اراده و تصمیم جمعی شکل بگیرد، توانمندی‌های منطقه می‌تواند به‌طور مؤثر علیه جسارت‌ها و تهدیدات رژیم صهیونیستی به کار گرفته شود؛ در غیر این صورت، روند جسارت‌ها و تهدیدات این رژیم روز به روز افزایش خواهد یافت.
*ایران در نشست قطر حضور داشته و بر مقابله با اسرائیل توسط کشورهای اسلامی تأکید کرد. با توجه به شرایط کنونی تا چه حد امکان گسترش همکاری‌های نظامی و امنیتی میان ایران و کشورهای عربی-اسلامی وجود دارد؟
اگر وابستگی‌هایی که برخی کشورها دارند مورد بازبینی و ارزیابی قرار گیرد، تحقق این امر امکان‌پذیر خواهد بود. مهم‌ترین مشکل جهان اسلام این است که برخی کشورها دچار وابستگی کامل و عمیق نسبت به قدرت‌هایی مانند آمریکا شده‌اند که گاهی موجب سلب اراده و توان تصمیم‌گیری مستقل آن‌ها می‌شود. در صورتی که این وابستگی‌ها رها شده و کشورها متحد و یکپارچه شوند، دستیابی به امنیت منطقه‌ای کاملاً عملی خواهد بود.
*نقش ایران را چطور ارزیابی می کنید؟
جمهوری اسلامی ایران همواره بر این موضوع تأکید ویژه داشته و آماده است تا هرگونه همکاری لازم در این زمینه را فراهم کند. هم‌اکنون بهترین فرصت فراهم شده تا کشورهای منطقه در یک نشست جمعی به این نتیجه برسند که امنیت منطقه باید توسط خود کشورهای منطقه تأمین شود. این ایده می‌تواند در چارچوب نشست شورای همکاری کشورهای خلیج فارس، به همراه ایران و عراق، که در حاشیه اجلاس سازمان ملل برگزار می‌شود، بیش از پیش تقویت شود.
*آیا تصور می‌کنید حمله اسرائیل به قطر باعث تغییر در نظم امنیتی خلیج فارس و همکاری کشورهای منطقه با آمریکا شود؟
در کوتاه‌مدت احتمال تغییر زیاد نیست، اما در درازمدت این اقدام باعث خواهد شد که کشورهای منطقه در تجدید نظری نسبت به اینکه آمریکا قادر به تأمین منافع و امنیت آنان است، فرو روند. پایگاه العدید بزرگترین پایگاه آمریکا در قطر نه تنها مانع حمله نشد، بلکه گفته می‌شود همکاری‌هایی با نیروهای صهیونیستی داشت. این واقعیت نشان می‌دهد که پایگاه‌ها برای حفظ منافع آمریکا ایجاد شده‌اند و نه برای تأمین امنیت کشورهای منطقه. این تجربه می‌تواند کشورهای منطقه را به بازنگری در روابط با آمریکا وادار کند.
*بزرگترین نیاز امروز منطقه را چه می دانید؟
بزرگترین نیاز امروز منطقه، وحدت و همدلی است. اکنون تمامی کشورهای منطقه در معرض تهدید رژیم صهیونیستی هستند؛ از ترکیه و ایران گرفته تا عراق، سوریه و لبنان، و اگر جلوی اقدامات خصمانه رژیم صهیونیستی گرفته نشود و این رژیم با یک پاسخ عملی مواجه نگردد، هیچ بعید نیست که سایر کشورهای منطقه نیز با پیامدهای زیان‌بار و تهدیدآمیز این رژیم مواجه شوند.
گفتگو: مهتاب بهرامی آسترکی
∎