یک هشدار و یک ضرورت راهبردی

حجت‌الاسلام والمسلمین اکبر راشدی‌نیا، دبیر علمی همایش و رئیس پژوهشکدۀ علوم اسلامی و انسانی دیجیتال امروز شنبه 12مهرماه در گفت وگو با اصحاب رسانه با اعلام این خبر اظهارکرد: همان‌طور که ابزارهای نوین، طب و نجوم را متحول کردند، علوم اسلامی و انسانی نیز نیازمند بهره‌گیری از فناوری‌های جدید هست. اگر این حوزه از فناوری فاصله بگیرد، دچار همان سرنوشتی خواهد شد که طب سنتی گرفتار آن شد.
رئیس پژوهشکده علوم اسلامی و انسانی دیجیتال نور ادامه داد: مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی( نور) این ضرورت را به‌خوبی درک کرد و در سال ۱۴۰۳ با مجوز شورای عالی حوزه‌های علمیه، پژوهشکده علوم اسلامی و انسانی دیجیتال را با هدف شکل گیری پژوهش‌های میان‌رشته‌ای و تربیت متخصصانی که هم متون اسلامی و هم با فناوری های نوین آشنا باشند، تأسیس کرد.
استاد حوزه ودانشگاه بیان کرد: در غرب بیش از پنجاه سال است که علوم انسانی دیجیتال و بیش از یک دهه است که علوم اسلامی دیجیتال پیگیری می‌شود، لذا اگر ما به‌ موقع حرکت نکنیم، مجبور خواهیم شد مصرف‌کننده دستاوردهای غرب با نگاه خاص خودشان باشیم.
حجت‌الاسلام والمسلمین راشدی نیا با اشاره به هدف از برگزاری این همایش افزود: هدف از برگزاری این همایش، ایجاد انگیزه و آغاز یک حرکت ملی و اسلامی در حوزه مطالعات دیجیتال است تا مراکز علمی کشور در این عرصه هماهنگ و هم‌افزا شوند.

اجماع ملی حوزه و دانشگاه برای تحولی دیجیتال
دبیر علمی همایش ملی علوم اسلامی انسانی دیجیتال به نهادهای مشارکت کننده اشاره کرد و گفت: بیش از پنجاه نهاد علمی و دانشگاهی در این همایش مشارکت دارند که از جمله می توان به؛ مرکز مدیریت حوزه‌های علمیه، دانشگاه های تهران، علامه طباطبایی، امیرکبیر، فردوسی مشهد، شیراز، اصفهان و تبریز، همچنین مراکزی چون پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، پژوهشگاه حوزه و دانشگاه، دارالحدیث، پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، مرکز مدیریت حوزه علمیه خواهران ، جامعه الزهرا(س)، دانشگاه آزاد اسلامی و ... اشاره کرد.
معاون پژوهشی مرکز نور با بیان اینکه تاکنون 11 پیش نشست برگزار شده است، اظهار داشت: تاکنون 11 پیش‌ نشست همایش در دانشگاه تهران، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشگاه تبریز، دانشگاه رضوی، دانشگاه قم برگزار شده است و 250 مقاله دریافت شده که از آنها 81 مقاله بعد از داوری و ارزیابی تأیید شده است.

مرکز نور، پیشران یک حرکت ملی
حجت‌الاسلام والمسلمین راشدی نیا اضافه کرد: با توجه به اهتمام شورای علمی و اجرایی همایش مبنی بر برگزاری آن در نیمه دوم سال و بررسی ایام نیمه دوم نتیجه بر آن شد که با توجه به تقارن با ماه رمضان، امتحانات دانشگاه‌ها و تعطیلات تابستان، بهترین زمان، مهرماه تشخیص داده شد. بنابراین، نخستین همایش ملی علوم اسلامی و انسانی دیجیتال در روز پنجشنبه ۱۷ مهرماه ۱۴۰۴ از ساعت 8:30 صبح با حضور و سخنرانی حجت‌الاسلام والمسلمین استاد احمد واعظی، رئیس دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم و حجت‌الاسلام والمسلمین دکتر عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و جناب آقای دکتر سید محمد امین آقامیری، دبیر شورای عالی فضای مجازی در سالن همایش‌های دانشگاه معارف اسلامی واقع در شهر قم، بلوار جمهوری اسلامی برگزار خواهد شد.
نقش مرکز نور در برگزاری همایش
استاد حوزه و دانشگاه در بخش دیگری از سخنان خود به نقش مرکز نور در برگزاری این همایش اشاره کرد و گفت: مرکز نور از آغاز تأسیس، پیشگام پژوهش‌های فناورانه بوده است. در ابتدا تمرکز بر تسهیل دسترسی به منابع اسلامی بود، اما امروز با توسعه هوش مصنوعی و پردازش زبان طبیعی، امکان تحلیل‌های عمیق‌تر فراهم شده است.
وی افزود: به همین دلیل، از مرکز نور انتظار می‌رود که همچنان پیشران این عرصه باشد و مسیر توسعه علوم اسلامی و انسانی دیجیتال را رهبری کند.

ترسیم نقشه راه آینده؛ از نظریه تا عمل

حجت‌الاسلام والمسلمین راشدی نیا به محورهای همایش اشاره کرد و گفت: این همایش در چهار محور اصلی؛ «مبانی نظری علوم اسلامی و انسانی دیجیتال»، «آثار و نتایج نظری و عملی این علوم»، «هوش مصنوعی و علوم اسلامی و انسانی دیجیتال» و «پژوهش‌های مروری در این حوزه» در مردادماه 1404 فراخوان مقاله داده است.
وی افزود: در کنار همایش، نمایشگاهی نیز برگزار خواهد شد تا مراکز علمی دستاوردهای خود را در معرض دید عموم قرار دهند.
دبیر علمی همایش اظهار کرد: امید ما این است که این همایش نقطه آغازی برای شکل‌گیری جریان جدی در حوزه علوم اسلامی و انسانی دیجیتال باشد و ایران بتواند نه تنها عقب‌ماندگی‌ها را جبران کند، بلکه به پیشگام این عرصه در جهان اسلام تبدیل شود.

پایانی بر مصرف‌گرایی؛ آغازی بر جریان‌سازی

این همایش را می‌توان نقطه عطفی در تاریخ معاصر پژوهش‌های اسلامی دانست؛ پاسخی هوشمندانه به یک دغدغه کلیدی: چگونه می‌توان در عصر سلطه فناوری، از یک مصرف‌کننده صرف به یک تولیدکننده فعال و جریان‌ساز در حوزه معارف دینی تبدیل شد؟ برگزاری این رویداد در قم، پایتخت معنوی ایران و با اجماع کم‌نظیر مراکز علمی، نشان از اراده‌ای جدی برای پایه‌گذاری یک اکوسیستم بومی در علوم انسانی دیجیتال و آغاز مسیری پرامید برای پیشگامی در این عرصه دارد.