به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری دانشجو، حماس روز جمعه اعلام کرد که پس از «رایزنی‌های عمیق» با سطوح رهبری، گروه‌های فلسطینی و میانجی‌ها، با آزادی همه اسرای اسرائیلی در غزه موافقت کرده است.
این بیانیه تنها چند ساعت پس از آن منتشر شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، در حساب کاربری خود در شبکه TruthSocial هشدار داد:
«حماس باید گروگان‌ها را آزاد کند – همه‌شان، حتی اجساد کشته‌شدگان – همین حالا! باید تا یکشنبه شب، ساعت شش عصر به وقت واشنگتن، توافقی با حماس حاصل شود.»
این تحولات، پنج روز پس از اعلام «طرح ۲۰ ماده‌ای ترامپ برای غزه» همراه با نخست‌وزیر اسرائیل بنیامین نتانیاهو صورت می‌گیرد.
در بیانیه حماس آمده است:
«جنبش اعلام می‌دارد که با آزادی همه اسرای اسرائیلی – زنده و کشته‌شده – طبق فرمول تبادل ذکرشده در طرح پیشنهادی رئیس‌جمهور ترامپ موافقت کرده است، مشروط به فراهم بودن شرایط میدانی برای این تبادل.»
همچنین تأکید شده که:
«جنبش آمادگی دارد که فوراً از طریق میانجی‌ها وارد مذاکرات درباره جزئیات شود. همچنین بار دیگر اعلام می‌دارد که آماده است اداره نوار غزه را به یک نهاد فلسطینی متشکل از افراد مستقل (تکنوکرات) واگذار کند، مشروط به اجماع ملی فلسطینی و حمایت عربی و اسلامی.»
واکنش ترامپ: توقف فوری حملات هوایی
ترامپ نیز در واکنش به این بیانیه در TruthSocial نوشت:
«با توجه به بیانیه‌ای که حماس منتشر کرده، باور دارم آنها آماده صلحی پایدار هستند. اسرائیل باید فوراً بمباران غزه را متوقف کند تا بتوانیم گروگان‌ها را سریع و امن آزاد کنیم!»
«در حال حاضر، شرایط بسیار خطرناک است. گفت‌و‌گو‌هایی درباره جزئیات در جریان است. موضوع فقط غزه نیست، بلکه مسئله صلحی دیرپا در خاورمیانه است.»
طبق گزارش «باراک راوید»، خبرنگار کانال ۱۲ اسرائیل در واشنگتن، واکنش ترامپ نتانیاهو را غافلگیر کرده و او از این موضع رئیس‌جمهور آمریکا خبر نداشت.
مواردی برای مذاکره
حماس در بیانیه‌اش نگفته که با تمام مفاد طرح ۲۰ ماده‌ای موافق است. طی هفته گذشته، این جنبش بار‌ها اعلام کرده که درباره برخی بند‌ها نیاز به مذاکره بیشتر وجود دارد – مهم‌ترین آنها، «خلع سلاح نوار غزه» است.
«موسی ابومرزوق»، از رهبران حماس، به الجزیره گفته است که این گروه قبل از پایان اشغال اسرائیل، سلاح خود را زمین نخواهد گذاشت.
در بیانیه حماس آمده است:
«سایر موارد ذکرشده در طرح ترامپ درباره آینده غزه و حقوق مسلم ملت فلسطین، وابسته به موضعی ملی و جامع است که بر اساس قوانین و قطعنامه‌های بین‌المللی مربوطه شکل می‌گیرد و در چارچوبی ملی مورد بررسی قرار می‌گیرد.»
«اسامه حمدان»، نماینده ارشد حماس در دوحه، در مصاحبه‌ای با شبکه «العربی» اعلام کرد که حماس «هیچ‌گونه حاکمیت خارجی بر غزه» را نمی‌پذیرد و اداره غزه – حتی به‌صورت موقت – باید توسط فلسطینیان انجام شود.
تیم اداره‌کننده با حضور چهره‌های بحث‌برانگیز
یکی از محور‌های اصلی طرح ۲۰ ماده‌ای ترامپ، مشارکت تیمی به رهبری «تونی بلر» متشکل از میلیاردر‌ها و چهره‌های برجسته صهیونیست است.
ترامپ همچنین بیانیه رسمی حماس را به‌طور کامل در TruthSocial منتشر کرده – اقدامی بی‌سابقه برای یک رئیس‌جمهور آمریکا که محتوای رسمی مکاتبه با حماس را به مردم این کشور ارائه داده است.
سخنگوی مطبوعاتی کاخ سفید، «کارولین لیویت»، نیز تصویری از ترامپ در دفتر بیضی منتشر کرده که نشان می‌دهد او در حال ضبط بیانیه‌ای درباره «پذیرش» طرح صلح از سوی حماس است.
طرح پیشنهادی ترامپ چه می‌گوید؟
طرح ۲۰ ماده‌ای ترامپ، به‌طور کلی بر روایت اسرائیل از وضعیت غزه و نگرانی‌های امنیتی آن تأکید دارد. بند نخست این طرح می‌گوید:
«غزه به منطقه‌ای غیررادیکال و عاری از تروریسم تبدیل خواهد شد که برای همسایگانش تهدیدی ایجاد نکند.»
منتقدان این طرح، آن را «تفکری استعمارگرایانه» توصیف کرده‌اند که سعی دارد سرنوشت مردم فلسطین را به منافع خارجی واگذار کند.
طرح ترامپ پیشنهاد داده که بازسازی غزه برای «مردم رنج‌کشیده آن» آغاز شود. کمک‌های بین‌المللی بلافاصله پس از پذیرش توافق توسط همه طرف‌ها از سر گرفته خواهد شد، اما با این قید که:
«حداقل، میزان کمک‌ها برابر با مقدار مشخص‌شده در توافق ۱۹ ژانویه ۲۰۲۵ خواهد بود.»
همچنین، گذرگاه رفح در هر دو جهت باز خواهد شد، بر اساس همان سازوکار ذکرشده در توافق ژانویه.
بند مهم دیگر این است که «بنیاد انسان‌دوستانه غزه» – نهادی بحث‌برانگیز و آلوده به رسوایی – دیگر مسئول توزیع کمک‌ها نخواهد بود. این مسئولیت به نهاد‌های بین‌المللی مانند سازمان ملل، هلال‌احمر و دیگر سازمان‌هایی که با هیچ‌یک از طرفین درگیر ارتباطی ندارند، واگذار خواهد شد.
آینده غزه پس از جنگ
طرح ترامپ سپس به مرحله «پساجنگ» می‌پردازد. طبق این طرح، هیئتی تحت عنوان «شورای صلح» بر دولت موقت تکنوکرات نظارت خواهد داشت. حماس با دولت انتقالی موافقت کرده، اما تأکید دارد که این دولت باید برآمده از اجماع ملی فلسطینی باشد.
این جنبش صراحتاً با «حاکمیت خارجی» و «خلع سلاح پیش از پایان اشغال» مخالفت کرده است.
همچنین، طرح به «برنامه توسعه اقتصادی ترامپ» برای احیای غزه اشاره می‌کند – برنامه‌ای با شباهت‌هایی به طرح پیشین موسوم به «ریویرا غزه» که ترامپ قبلاً پیشنهاد داده بود.
برخلاف آن طرح اولیه، در اینجا تصریح شده است که «هیچ‌کس مجبور به ترک غزه نخواهد شد» و اگر کسی منطقه را ترک کند، می‌تواند بازگردد.
طرح همچنین به تشکیل نیرویی موسوم به «نیروی بین‌المللی تثبیت‌ساز» (ISF) اشاره دارد که با همکاری شرکای عربی و بین‌المللی، مسئول برقراری کنترل و ثبات در منطقه خواهد بود – مشابه با ایده‌های قبلی درباره نیرو‌های صلح‌بان عربی یا منطقه‌ای.
در متن طرح آمده است که:
«اسرائیل غزه را اشغال یا ضمیمه نخواهد کرد»، اما این بند راه را برای تفاسیر گوناگون باز می‌گذارد و تصمیم نهایی را به اسرائیل می‌سپارد تا در مورد خروج نیروهایش از نوار غزه تصمیم‌گیری کند.
در ادامه آمده که خروج نیرو‌های اسرائیلی «بر اساس استانداردها، مراحل و جدول‌زمانی مرتبط با خلع سلاح» انجام می‌شود – این جدول‌زمانی با توافق اسرائیل، ISF، کشور‌های ضامن و ایالات متحده تنظیم خواهد شد.
همچنین، اسرائیل به‌صورت تدریجی کنترل مناطق تحت اشغال خود را به ISF واگذار خواهد کرد – البته به‌جز «منطقه امنیتی پیرامونی» که تا زمانی که غزه از تهدیدات تروریستی مصون نشود، در اختیار ارتش اسرائیل باقی خواهد ماند.
ترامپ در ملاقاتش با نتانیاهو، به‌ویژه بر این نکته تأکید کرده که نخست‌وزیر اسرائیل به‌شدت مخالف ایجاد دولت فلسطینی است.
بند ۱۸ این طرح می‌گوید که پس از بازسازی غزه و اصلاح ساختار تشکیلات خودگردان فلسطینی،
«ممکن است شرایط لازم برای دستیابی به مسیر قابل‌اعتماد به‌سوی خودمختاری و دولت‌سازی فلسطینی فراهم شود – چیزی که ما به عنوان خواسته مشروع مردم فلسطین به رسمیت می‌شناسیم.»