ملک سلمان، پادشاه عربستان سعودي روز جمعه وارد آمريکا شد. اين نخستين سفر رسمي پادشاه عربستان به ايالات متحده آمريکا است. قرار است که ملک سلمان در کاخ سفيد با باراک اوباما، رئيسجمهور آمريکا ديدار و گفتوگو داشته باشد.
گرچه عربستان سعودي يکي از متحدان استراتژيک آمريکا در خاورميانه به شمار ميآيد، اما برخي اختلاف نظرها از جمله ارزيابيهاي متفاوت از توافق هستهاي ميان جامعه جهاني و ايران سبب بروز تنش ميان دو کشور شده است، تا جايي که سفر ملک سلمان به واشنگتن در ماه مه امسال از سوي مقامات سعودي بهطور ناگهاني لغو شد. عربستان سعودي مدعي است که توافق هستهاي، تلاشهاي جمهوري اسلاميبراي تسلط بر منطقه را افزايش خواهد داد. عربستان سعودي که در راس ائتلافي نظاميدست به بمباران مواضع نيروهاي مردمييمن ميزند، شديداً از سوي سازمانهاي حقوقبشر مورد انتقاد قرار گرفته است. سازمان گزارشگران بدون مرز با انتشار نامهاي از رئيسجمهور آمريکا خواستهکه در ديدار با ملک سلمان پيرامون احترام به حقوقبشر و آزادي بيان با وي گفتوگو کند. بنا به گزارش اين سازمان عربستان سعودي در ميان 180 کشور جهان در ارتباط با موضوع آزادي بيان در رتبهي صد و شصت و چهارم قرار دارد. سازمان گزارشگران بدون مرز در نامه سرگشاده به اوباما تصريح کردهاست: «مقامات عربستان سعودي مسئول زنداني کردن دستکم هشت روزنامهنگار هستند.» در اين نامه همچنين آمده است: «حقوق کيفري عربستان سعودي مبتني بر تفسير افراطي از شرع اسلام است.» کريستوف دلوار، مسئول سازمان گزارشگران بدون مرز گفت که ما خواهان آنيم که «پادشاه عربستان سعودي در باره اين مسائل مورد پرسش قرار گيرد». گزارشگران بدون مرز با اشاره به «اتحاد استراتژيک» رياض و آمريکا، خواهان فشار ايالت متحده بر عربستان در زمينه رعايت حقوق پايهاي شهروندان شدهاند. اين سازمان همچنين خواستار آزادي همه روزنامهنگار در بند در عربستان شده است.
با توجه به نقش عربستان سعودي در منطقه، آمريکا خواهان ثبات در اين کشور نفتخيز است. سپردن وزارت دفاع عربستان به محمد بن سلمان، پسر 30 ساله ملک سلمان نشان از تلاشافرادي در خاندان سعودي دارد که خواهان اتخاذ سياستي تهاجميدر منطقه هستند. انتقاد عربستان به «سياست انفعالي» آمريکا در سوريه نيز يکي ديگر از اين موارد به شمار ميآيد. گفته ميشود که ملک سلمان (79 ساله) نه تنها به خاطر مسائل سياسي، بلکه براي درمان به آمريکا نيز سفر کرده است. موضوع بيماري ملک سلمان در شبکههاي اجتماعي از سوي برخي اعضاي خاندان سعودي نيز تاييد شده است.
محمد بن سلمان جانشين محمد بن نايف، وليعهد عربستان سعودي و وزير فعلي کشور عربستان است. به گفته ناظران سياسي رقابتي آشکار ميان ايندو براي جانشيني ملک سلمان به چشم ميخورد. محمد بن نايف در آمريکا داراي روابطي گسترده با سياستمداران آمريکايي است و گفته ميشود که وي نامزد اصلي آمريکا براي دوران پس از ملک سلمان است.
اما تغيير نظر ملک سلمان و خلع مقرن بن عبدالعزيز از مقام وليعهدي نشان ميدهد که انتصاب مقامات ارشد در عربستان سعودي ميتواند به سرعت رخ دهد. آمريکا مايل نيست که تغييرات سياسي ناگهاني و قدرتگيري چهرههاي تندرو همکاريهاي دو کشور را به خطر اندازد.
∎