ریزش موی ارثی (Androgenetic Alopecia) شایع‌ترین علت کم پشتی مو در زنان و مردان است. ژنتیک، هورمون‌ها و گذر زمان دست به دست هم می‌دهند و فولیکول‌ها را ضعیف و نازک می‌کنند. خبر خوب این است که امروز طیفی از درمان‌های دارویی، روش‌های بازسازی کننده (مانند سلول‌های بنیادی و PRP)، لیزر کم توان و حتی جراحی کاشت مو در دسترس‌اند. این مطلب، به صورت کاربردی، گزینه‌های مؤثر درمان ریزش مو را مرور می‌کند، تفاوت الگو در ریزش مو آقایان و ریزش مو خانم ها را توضیح می‌دهد. این متن اطلاع زسان است و جایگزین مشاوره پزشک نیست؛ پس برای تصمیم درمانی، باید با متخصص پوست و مو مشورت کنید.
درمان‌های مؤثر برای ریزش موی ارثی
پیش از ورود به جزئیات، یادتان باشد یک اصل طلایی وجود دارد: در ریزش موی ارثی، تداوم از خود درمان مهم‌تر است. بیشتر مداخلات زمانی نتیجه می‌دهند که به طور منظم و بلندمدت استفاده شوند و انتظارهای واقع بینانه از آنها داشته باشیم؛ هدف معمولا توقف روند ریزش و تقویت موهای موجود است و نه معجزه یک شبه.
دارو درمانی (Medication Therapy)
درمان دارویی خط اول مدیریت ریزش موی ارثی است. ماینوکسیدیل به صورت موضعی برای زنان و مردان استفاده می‌شود و با افزایش جریان خون و خروج فولیکول‌ها از فاز استراحت، به تقویت مو و کاهش ریزش کمک می‌کند. در برخی بیماران، نسخه خوراکی با دوز پایین نیز زیر نظر پزشک به کار می‌رود. فیناستراید (برای آقایان) با مهار آنزیم ۵-آلفا ردوکتاز، سطح DHT را کاهش می‌دهد و اگر زود شروع شود، مؤثرتر خواهد بود. اسپیرونولاکتون گزینه تجویزی برای خانم‌هاست و در بخشی از بیماران ضخامت مو را افزایش می‌دهد. دوتاستراید نیز با مهار دو ایزوآنزیم ۵-آلفا ردوکتاز به کاهش DHT کمک می‌کند. تداوم مصرف برای حفظ نتیجه ضروری است و تجویز باید حتما توسط پزشک انجام شود، به ویژه به‌دلیل هشدارهای بارداری درباره فیناستراید.
روش‌های بازسازی کننده و غیرجراحی
اگر داروها به تنهایی جواب ندهند، می‌شود از روش‌های بازسازی کننده استفاده کرد؛ روش‌هایی که هدف‌شان تقویت فولیکول‌های ضعیف و کمک به رشد دوباره مو است. یکی از رایج‌ترین آنها پی‌آرپی (PRP) است که در آن، از خون خود فرد فاکتورهای رشد جدا می‌شود و دوباره به پوست سر تزریق می‌گردد تا ریشه موها قوی‌تر شوند. روش دیگر، لیزر کم توان است که با تاباندن نور ملایم به پوست سر، فعالیت فولیکول‌ها را بیشتر می‌کند.
اما جذاب‌ترین بخش این حوزه، درمان‌های جدید با سلول‌های بنیادی است. تحقیقات زیادی در سال‌های اخیر روی تاثیر سلول بنیادی بر ریزش مو انجام شده و نتایج آن امیدوار کننده بوده است. سلول‌های بنیادی موادی ترشح می‌کنند که می‌توانند فولیکول‌های خفته را بیدار کنند، التهاب را کاهش دهند و به ضخیم‌تر شدن تار موها کمک کنند. در بعضی پروتکل‌ها از سلول‌های استخراج شده از چربی بدن یا فیبروبلاست‌های پوست سر خود فرد استفاده می‌شود و بیماران اغلب افزایش تراکم و قطر مو را تجربه می‌کنند.
جالب‌تر این که در مطالعات جدید، ترکیب سلول‌های بنیادی اگزوزوم برای درمان ریزش موی ارثی نتایج قوی‌تری نشان داده است. اگزوزوم‌ها پیام رسان‌های ریز سلولی‌اند که فاکتورهای رشد و مواد تقویتی را مستقیم به فولیکول می‌رسانند. وقتی اینها همراه با سلول‌های بنیادی به کار می‌روند، اثرشان چند برابر می‌شود. بیشتر این درمان‌ها با بی‌حسی موضعی انجام می‌شوند و طبق گزارش مراکز معتبر، عوارض جدی برای بیماران نداشته‌اند.
جراحی کاشت مو (Hair Transplant)
وقتی کم پشتی شدید است یا بانک مو اجازه می‌دهد، جراحی می‌تواند راه حل دائمی قابل پیش بینی باشد. در روش FUT نواری از ناحیه دهنده برداشته می‌شود و در FUE گرافت‌ها تک به تک استخراج می‌شوند؛ دومی معمولا جای زخم ظریف‌تری بر جای می‌گذارد و دوران نقاهت کوتاه‌تری دارد. توجه کنید که ریزش موی ارثی حتی پس از کاشت هم می‌تواند ادامه پیدا کند؛ بنابراین اغلب نیاز به پروتکل نگهدارنده (مثل ماینوکسیدیل یا درمان‌های بازسازی کننده) وجود دارد.
ریزش موی ارثی در آقایان و خانم‌ها
درک الگوی ریزش به انتخاب درمان کمک می‌کند. در آقایان الگوی پس‌روی شقیقه‌ها و کم شدن تراکم در تاج شایع است؛ شکل «M» یا «U» تدریجی رخ می‌دهد و در مراحل پیشرفته می‌تواند به طاسی وسیع منتهی شود. در خانم‌ها، اغلب پراکنده نازک شدن خط مرکزی و ناحیه ورتکس دیده می‌شود و خط موی جلویی معمولا محفوظ می‌ماند؛ طاسی کامل نادر است. از منظر درمان، ماینوکسیدیل برای هر دو جنس به کار می‌رود؛ فیناستراید عمدتا برای مردان و اسپیرونولاکتون برای زنان تجویز می‌شود. روش‌های بازسازی کننده (PRP، سلول‌های بنیادی، لیزر کم توان) و جراحی در هر دو جنس بسته به معاینه و نظر دکتر قابل اجرا هستند.
سلول‌های بنیادی: از آزمایشگاه تا درمان ریزش مو
ریزش موی ارثی تا حد زیادی به این دلیل اتفاق می‌افتد که سلول‌های بنیادی داخل فولیکول‌ها ضعیف می‌شوند یا تعدادشان کمتر می‌شود. پژوهشگران دنبال راهی هستند که دوباره به این سلول‌ها جان بدهند و فولیکول‌های خفته را بیدار کنند. اینجاست که تاثیر سلول بنیادی بر ریزش مو خودش را نشان می‌دهد. این سلول‌ها با ترشح مواد حیاتی مثل فاکتورهای رشد و پیام‌رسان‌های انرژی‌زا می‌توانند شرایط اطراف ریشه مو را تغییر دهند؛ یعنی التهاب کمتر می‌شود، خون رسانی بهتر می‌شود و فولیکول‌ها دوباره وارد چرخه رشد می‌شوند.
در عمل، کلینیک‌ها از سلول‌های مختلفی استفاده می‌کنند: گاهی از سلول‌های گرفته شده از چربی بدن (ASCs)، گاهی از سلول‌های مغز استخوان (MSCs) و گاهی هم از فیبروبلاست‌هایی که از پوست سر خود فرد استخراج می‌شوند. بعضی وقت‌ها هم این روش با درمان‌هایی مثل پی‌آرپی یا مزوتراپی ترکیب می‌شود تا اثر قوی‌تر شود. برای بیمار، تجربه درمان معمولا ساده است: تزریق‌ها با بی‌حسی موضعی انجام می‌شوند، مراقبت زیادی نیاز ندارد و نتایج معمولا بعد از ۶ تا ۱۲ ماه قابل دیدن هستند. نکته مهم این است که این حوزه هنوز در حال رشد است و انتخاب یک مرکز معتبر و تیم متخصص، کلید گرفتن بهترین نتیجه است.
تقویت مو و اقدامات سبک زندگی
دارو و کلینیک مهم‌اند، اما زمین بازی فقط درمان نیست. تغذیه‌ی متعادل، پروتئین کافی، ویتامین‌ها و مینرال‌ها (فقط در صورت کمبود تأیید شده)، پرهیز از سیگار و کنترل وزن به کیفیت مو کمک می‌کند. مراقبت ملایم از مو، اجتناب از حرارت شدید و مواد شیمیایی خشن، فرسودگی ساقه را کم می‌کند. مدیریت استرس با ورزش و مدیتیشن هم بی‌اثر نیست؛ استرس، چرخه مو را به سمت فاز استراحت سوق می‌دهد. اینها درمان ریشه‌ای «ریزش موی ارثی» نیستند، اما زمین را برای بهترین پاسخ درمانی آماده می‌کنند.
مسیر عمل: از تشخیص تا پیگیری
هیچ نسخه‌ای برای همه مناسب نیست. بهترین مسیر با یک ارزیابی دقیق آغاز می‌شود: شرح حال، معاینه الگوی ریزش، بررسی داروها و بیماری‌های زمینه‌ای و برآورد انتظارات. سپس، ترکیبی هوشمندانه و قابل تداوم طراحی می‌شود: معمولا شروع با داروها، افزودن یک روش بازسازی کننده برای تقویت مو، و اگر لازم بود برنامه‌ریزی برای کاشت. درمان‌های نو مانند اگزوزوم تراپی مو می‌توانند در چارچوب کارآزمایی/پروتکل‌های استاندارد و در مراکز معتبر مطرح شوند. پیگیری منظم برای سنجش تراکم، قطر مو و عکس‌های مقایسه‌ای، کلید تصمیم‌گیری درست درباره ادامه یا تغییر مسیر است. اگزوزوم تراپی مو یک روش جدیدتر است که با تزریق اگزوزوم‌های حاوی فاکتورهای رشد، باعث تحریک فولیکول‌ها و ضخیم‌تر شدن موها می‌شود. این درمان کم تهاجمی است و معمولا بعد از چند هفته اولین نتایجش دیده می‌شود.
منبع
https://drnamian.com/exosome-for-hair/
∎