نامهنگاری، آن روزگار و قبلتر، مثل وایبر و واتساپ امروز، شاهراه ارتباطات بود؛ آن وقتها نامه، ارزانترین و شاید لذتبخشترین راه انتقال پیام بود. این خاطرات وقتی برایم زنده شد که یک برگه دستنویس قدیمی خودم را پیدا کردم. اولش ذوق زده شدم، اما وقتی خواستم چیزی شبیه آن بنویسم، دیدم نه آن کشوقوس حروف یادم مانده و نه حتی مدل معمولی و سادهاش؛ قلم انگار در دستم ماسیده و هیچ خبری از آن دستخط شیک و تر و تمیز نبود!
حالا، همین مشکل نسل امروز، بهخصوص نسل زِد است. وقتی از صبح تا شب با گوشی و کیبورد سر و کار دارند، معلوم است که با قلم و کاغذ غریبهاند و حتی نوشتن یک متن ساده برایشان به اندازه تولید یک اثرهنری چند مرحلهای سخت شده است.
پژوهشهای جدید هم همین را تأیید میکنند: فناوری دیجیتال دارد کمکم قلم و کاغذ را از دست نسل زِد میگیرد؛ طوری که دفتر و قلم از کیفشان محو شده و دلشان هم برای نوشتن روی کاغذ تنگ نمیشود؛ همه چیز روی صفحهکلید، صفحه لمسی، پیام فوری و شبکههای اجتماعی خلاصه شده و نوشتن طولانی تبدیل شده به یک کار عذابآور.
استادان هم گلایهمند میگویند وقتی این جوانها مجبور شوند چیزی روی کاغذ بیاورند، دست و دلشان میلرزد و دستخطشان شبیه به نسخه پزشک میشود! البته مسئله فقط نامهنگاری نیست؛ ما درباره مهارتی ۵هزارو۵۰۰ ساله حرف میزنیم که علاوه بر جنبههای هنری و زیباییشناسانهاش، حافظه و درک مطلب قلمبهدستان را تقویت میکند و تایپ سریع هیچوقت نمیتواند جای آن را پر کند.
پروفسور «ندرت کیلیچری» از دانشگاه «آتیلیم» میگوید حتی دانشجویان هم از نوشتن پاراگرافهای منسجم عاجزند، جملهها را تکهتکه مینویسند و خیلی وقتها هم بدون خودکار سر کلاس میآیند.
این یک زنگ خطر واقعی است؛ نسل دیجیتال باید یاد بگیرد چطور بین سرعت و راحتی فناوری و مهارتهای پایهای و قدیمی تعادل برقرار کند؛ مهارتهایی که هزاران سال تمدن و فرهنگ ما را شکل دادهاند و شیوه نگاه و فکر کردن نسلها را ساختهاند. وگرنه اگر یک روز بخواهند برای کسی چیزی بنویسند ممکن است حتی تکنسینهای داروخانه هم نتوانند خطشان را بخوانند!
آنها با قلم و خودکار قهرند!
دههشصتیها میگویند آن زمان دستخط خوب نهتنها ارزش داشت، بلکه راهی برای کسب درآمد از نوشتن نامه برای بدخطها و بیسوادها هم بود.
صاحبخبر -
∎