به گزارش خبرنگار دانش و فناوری خبرگزاری دانشجو، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری در نشست رونمایی از نخستین فراخوان ستاد هوش مصنوعی در حوزه‌های آب، انرژی و امداد و نجات اعلام کرد که از این پس تمرکز اصلی ستاد بر توسعه زیرساخت‌ها و به‌ویژه بخش کاربردی‌سازی خواهد بود.
وی با بیان اینکه نخستین فراخوان در مهرماه برگزار خواهد شد، افزود: «دومین فراخوان احتمالاً در اواخر آذر یا اوایل دی‌ماه و سومین فراخوان نیز در انتهای بهمن‌ماه برگزار می‌شود. مجموعاً سه فراخوان برای ایجاد فضای کاربردی‌سازی در دستور کار قرار گرفته است، حتی اگر خریدار اصلی این پروژه‌ها دولت باشد.
سکوی ملی هوش مصنوعی؛ تول‌باکسی برای همه کاربران
افشین با اشاره به طراحی «سکوی ملی هوش مصنوعی» اظهار داشت: «پیش‌تر انجام یک پروژه هوش مصنوعی ماه‌ها یا حتی بیش از یک سال زمان می‌برد؛ اما امروز با این سکو می‌توان در یک یا دو روز خروجی استاندارد و کم‌هزینه دریافت کرد.
وی ویژگی‌های این سکو را چنین برشمرد: طراحی به‌صورت تول‌باکس برای استفاده هم متخصصان و هم افراد غیرمتخصص. قابلیت توسعه و افزودن ابزار‌های جدید. امکان نصب در محیط‌های لوکال برای سازمان‌هایی که نیازمند نگهداری داده در داخل هستند. تضمین امنیت داده‌ها و عملکرد ایمن حتی در شرایط قطع اینترنت.
سیاست داده‌ها؛ ذخیره‌سازی بر اساس میزان محرمانگی
به گفته معاون علمی ریاست‌جمهوری، محل ذخیره داده‌ها بسته به محرمانگی متفاوت خواهد بود؛ داده‌های محرمانه می‌توانند در محیط داخلی ذخیره شوند و داده‌های عمومی‌تر در بستر سرویس‌دهی ملی قرار می‌گیرند.
افشین افزود: «سکوی ملی شامل مجموعه‌ای از تول‌باکس‌ها، بازارگاه‌ها و استودیو‌ها در قالب سندباکس‌های استاندارد است که از نظر امنیت و سلامت به‌طور کامل ارزیابی شده‌اند.»
شرایط فراخوان‌ها؛ زمان‌بندی دقیق و حذف ضمانت‌های پیچیده
وی درباره شرایط فراخوان‌ها تصریح کرد: مهلت فراخوان تمدید نخواهد شد؛ هر دوره یک‌ماهه است. خریدار پروژه‌ها دولت خواهد بود؛ از وزارت نیرو گرفته تا وزارتخانه‌های دیگر و هلال‌احمر. قرارداد‌ها بلاعوض هستند و نیازی به وثیقه‌های سنگین مانند ضمانت بانکی یا سند ملکی وجود ندارد.
به گفته او، معیار اصلی پذیرش، تحقق اهداف و رعایت دقیق زمان‌بندی است.
معاون علمی ریاست‌جمهوری تأکید کرد: رعایت زمان‌بندی اجرای پروژه و تحقق اهداف متناسب با نیاز‌های واقعی کشور و جلوگیری از کهنگی فناوری دو شرط اصلی موفقیت در پروژه‌ها است.
الزامات پذیرش پروژه‌ها
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری در ادامه تصریح کرد: پروژه‌ها برای پذیرش باید دارای تعریف در محیط واقعی بر اساس داده‌های موجود. عدم نیاز به زیرساخت‌های جدید یا تجهیزات پیچیده. حضور حداقل دو شرکت در پروژه؛ یک شرکت دانش‌بنیان به‌عنوان طرف اصلی قرارداد و یک شرکت مشاور، دانشگاه یا اندیشکده. الزامی بودن دانش‌بنیان بودن حداقل یکی از این دو شرکت باشند.
افشین تأکید کرد: «شرکت‌هایی که تنها در حوزه تولید قطعات خاص مانند سنسور‌ها فعال‌اند، بدون تسلط بر کلان‌موضوع، پذیرفته نخواهند شد.
نقش دستگاه‌های اجرایی در ارزیابی پروژه‌ها
طبق توضیحات معاون علمی، پس از عقد قرارداد با شرکت دانش‌بنیان، طرف قرارداد یک هفته فرصت خواهد داشت تا قرارداد همکاری با شرکت مشاور یا دانشگاه را ارائه دهد؛ در غیر این صورت قرارداد لغو می‌شود.
ارزیابی پروژه‌ها نیز بر عهده دستگاه‌های تخصصی خواهد بود:
وزارت نیرو در حوزه آب.
وزارت نفت در حوزه انرژی.
هلال‌احمر در حوزه امداد و نجات.
زمان‌بندی؛ معیار حیاتی انتخاب پروژه‌ها
افشین گفت: حداکثر زمان اجرای هر پروژه ۱۲ ماه است، اما پروژه‌هایی که در بازه‌های کوتاه‌تر مثلاً ۶ ماه به نتیجه برسند در اولویت خواهند بود. همچنین هر شرکت می‌تواند حداکثر در دو فراخوان شرکت کرده و بیش از دو پروپوزال ارائه ندهد.
اهداف و اولویت‌های کاربردی
وی افزود: پروژه‌ها باید در یکی از مسیر‌های زیر ارزش‌آفرینی کنند: افزایش بهره‌وری. بهبود دقت نظارت. کاهش هزینه‌های نگهداری و تعمیر. در حوزه امداد و نجات: تسریع عملیات، ارتقای کیفیت خدمات و افزایش تنوع مأموریت‌ها.
همکاری‌های پایدار و فرصت‌های جدید
معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری با اشاره به ظرفیت‌های وزارت نیرو و نفت گفت: این وزارتخانه‌ها داده‌ها و زیرساخت‌های ارزشمندی دارند که می‌تواند بستر مناسبی برای پروژه‌های هوش مصنوعی باشد. تیم‌های حرفه‌ای این دستگاه‌ها معمولاً سال‌های طولانی پابرجا هستند؛ بنابراین شرکت‌های موفق می‌توانند وارد همکاری‌های پایدار و چندساله شوند.
به گفته او، برگزاری این فراخوان‌ها فرصتی برای شفاف شدن ایده‌ها و توانمندی‌هاست؛ زیرا بسیاری از پیشنهاد‌ها در روند‌های اداری مرسوم آن‌طور که باید دیده نمی‌شوند.
آغاز دوره کاربردی‌سازی هوش مصنوعی در کشور
معاون علمی ریاست‌جمهوری در پایان گفت: «این فراخوان فرصتی است تا شرکت‌ها ایده‌های خود را برای حل مسائل کلان کشور ارائه کنند. ما بازار و زیرساخت را آماده کرده‌ایم؛ اولویت با پروژه‌هایی است که سریع‌تر اثرگذار شوند، کیفیت و ایمنی را ارتقا دهند و بهره‌وری را افزایش دهند.»
برگزاری فراخوان‌های ستاد هوش مصنوعی در حوزه‌های آب، انرژی و امداد و نجات نشان می‌دهد که نگاه کشور به این فناوری از سطح پژوهشی صرف عبور کرده و وارد مرحله کاربردی‌سازی و حل مسائل کلان ملی شده است. حذف پیچیدگی‌های ضمانت، حمایت بلاعوض و تأکید بر زمان‌بندی دقیق، شرایطی فراهم کرده است تا شرکت‌های دانش‌بنیان و دانشگاه‌ها بتوانند توانمندی‌های خود را در بستری امن و استاندارد عرضه کنند.
این رویکرد، فرصتی بزرگ برای ارتقای بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها، افزایش ایمنی و ایجاد همکاری‌های پایدار میان دولت و بخش خصوصی خواهد بود؛ هر پروژه موفق می‌تواند نقطه شروعی برای شراکت‌های چندساله و گامی مهم به سوی تحول دیجیتال در مدیریت منابع حیاتی کشور باشد.