به گزارش ایرنا از روزنامه گاردین، روز جمعه ۴ مهر، بنیامین نتانیاهو در سخنرانی خود در سازمان ملل در نیویورک، به رسمیت شناختن کشور فلسطین از سوی بریتانیا، فرانسه، کانادا، پرتغال و استرالیا را «جنون محض» و «پاداشی برای تروریسم» خواند. او در حالی سخن میگفت که سالن تقریباً خالی بود و دهها هیئت جلسه را ترک کرده بودند. اما مفسران اسرائیلی گفتند این سخنرانی بیش از همه دو مخاطب داشت: پایگاه سیاسی نتانیاهو در اسرائیل و رئیسجمهورd آمریکا، دونالد ترامپ.
سخنرانی بیش از همه دو مخاطب داشت: پایگاه سیاسی نتانیاهو در اسرائیل و رئیسجمهور آمریکا، دونالد ترامپ
برای بسیاری از اسرائیلیها، هشدار نتانیاهو در اوایل ماه جاری میلادی مبنی بر اینکه اسرائیلیها چارهای ندارند جز آنکه دستکم در سالهای پیش رو به انزوای فزاینده عادت کنند، صرفاً تأییدی بود بر آنچه از پیش میپنداشتند. یک نظرسنجی در ماه گذشته نشان داد که اکثریت مردم از این بیم دارند که دیگر نتوانند به دلیل تهدیدهای امنیتی و انتقاد جهانی فزاینده از کشورشان به خارج سفر کنند. هفته گذشته نیز دولت اسرائیل هشدار داد که ممکن است خشونت علیه اسرائیلیها در خارج، با سالگرد حمله حماس در سال ۲۰۲۳ برانگیخته شود.
در این میان، درخواستهای بینالمللی برای تحریمهای ورزشی و فرهنگی علیه اسرائیل افزایش یافته است. کنسرتهای نوازندگان اسرائیلی در اروپا لغو شده، بیش از ۴۰۰ هنرمند به کارزار حذف آثارشان از پلتفرمهای اسرائیلی پیوستهاند و اسرائیل اکنون با خطر تعلیق از مسابقه سال آینده یوروویژن در وین روبهروست.
اتحادیه اروپا، بزرگترین شریک تجاری اسرائیل در حال بررسی تحریمهاست و مشارکت اسرائیل در برنامه پژوهشی «افق» نیز بهشدت کاهش یافته، زیرا اروپاییها از همکاری با مؤسسات اسرائیلی پرهیز کردهاند.
«شیرا افرون»، پژوهشگر ارشد اندیشکده «رَند»، میگوید: «در سال گذشته شاهد فرسایش مشروعیت اسرائیل در جهان بودهایم، هرچند بدون تحریم رسمی؛ چیزی شبیه تحریمی خاموش، شاید یوروویژن ظاهراً کماهمیت به نظر برسد، اما برای اسرائیلیها چنین نیست.» بااینحال، روشن نیست که این اقدامات بتواند بر دولت کنونی اسرائیل که راستگراترین دولت تاریخ آن است تأثیر بگذارد.
«گیدئون راهات»، استاد علوم سیاسی در دانشگاه عبری اورشلیم، میگوید: «بسیاری از مردم در اسرائیل نگران انزوای بینالمللی هستند و اغلب آنان حامی نتانیاهو نیستند.»
«گیدئون راهات»، استاد علوم سیاسی در دانشگاه عبری اورشلیم، میگوید: «بسیاری از مردم در اسرائیل نگران انزوای بینالمللی هستند و اغلب آنان حامی نتانیاهو نیستند.» انتخابات اسرائیل باید پیش از نوامبر ۲۰۲۶ برگزار شود و برخی بهار آینده را محتملترین زمان میدانند. پایگاه انتخاباتی نتانیاهو و ائتلاف کنونیاش شامل حزب لیکود که هرچه بیشتر به سمت راستگرایی و پوپولیسم رفته است، احزاب مذهبی نماینده یهودیان ارتدوکس افراطی، و گروههایی از جنبش صهیونیسم مذهبی ملیگراست که در سالهای اخیر اوج گرفتهاند.
به گفتهٔ راهات: «برای یهودیان ارتدوکس، دنیای بیرون از مرز جوامعشان آغاز میشود و برای صهیونیستهای ملیگرای مذهبی این موضوع اهمیتی ندارد و دیگرانی نیز هستند که در هر شرایطی از نتانیاهو حمایت میکنند در مجموع این پایگاه حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از رأیدهندگان را تشکیل میدهد.»
بسیاری از یهودیان اسرائیلی وخامت روابط با اروپا را ناشی از یهودستیزی تاریخی میدانند، در حالیکه نتانیاهو که با اتهامات جنایات جنگی در دادگاه کیفری بینالمللی مواجه است، مسلمانان اروپایی را مقصر دانسته و مدعی است کشورش هدف کارزارهای پنهانی شبکههای اجتماعی با هدایت «عناصر ضداسرائیلی» قرار گرفته است.
افرون میگوید: «انزوا اغلب بیش از همه بر کسانی تأثیر میگذارد که پیشاپیش مخالف سیاستهای دولت هستند، مانند دانشگاهیان یا فعالان اقتصادی. در کوتاهمدت، این روند پایگاه نتانیاهو را تحکیم میکند و هزینه سیاسی چندانی هم برای سیاستمداران اسرائیلی ندارد که علیه مکرون یا استارمر یا سیاستمداران اروپایی موضع بگیرند.»
هزاران بازیگر، کارگردان و دیگر فعالان صنعت سینما تعهد دادهاند که با نهادهای سینمایی اسرائیل همکاری نکنند، زیرا آنها را «در نسلکشی علیه مردم فلسطین» شریک میدانند. بااینحال، گروهی دیگر از هنرمندان در نامهای سرگشاده تأکید کردهاند که بخش بزرگی از صنعت سینما و تلویزیون اسرائیل «اغلب منتقدترین صداها علیه سیاستهای دولت» هستند.
آدام یکوتیلی، هنرمند ۳۹ ساله ساکن تلآویو، که آثارش در مخالفت با جنگ غزه و نزدیک به نیمقرن اشغال نظامی کرانه باختری بوده است، میگوید: «این روند دو سال است که وجود دارد، اما با شدت گرفتن تحریمها، نمونههای بیشتری از آن را خواهیم دید.» او میافزاید: «چون دیدگاههای من نسبتاً شناختهشده است، تا حدی از واکنشهای منفی در امان ماندهام. اما فکر میکنم این فشارها برای بسیاری از مردم بیشتر حالت تدافعی ایجاد میکند تا آنکه آنان را وادار به پرسشگری جدی کند، این انتظار وجود دارد که این جنگ و این نسلکشی روزی پایان یابد و اوضاع به حالت عادی بازگردد.»
نظرسنجیها شکاف عمیق در جامعه اسرائیل را آشکار میکنند. یکی از نظرسنجیهای هفته گذشته نشان داد که ۵۹ درصد از اسرائیلیها بابت محروم شدن از رویدادهای فرهنگی و ورزشی نگراناند، اما این نگرانی در میان رأیدهندگان مخالف دولت بهمراتب بیشتر است. حدود نیمی نیز معتقدند اسرائیل باید جنگ در غزه را متوقف کند و آزادی گروگانها را در اولویت قرار دهد.
برخی تحلیلگران اسرائیلی و فلسطینی به نمونه تاریخی رژیم آپارتاید در آفریقای جنوبی اشاره میکنند که با وجود حمایت آمریکا، سرانجام زیر فشار موجی از تحریمهای بینالمللی فروپاشید. این مقایسه البته بحثبرانگیز است، چراکه اسرائیل بهطور گسترده از سوی سازمانهای حقوق بشری و دیگران به اجرای نظام آپارتاید علیه فلسطینیان در کرانه باختری اشغالی و حتی درون اسرائیل متهم شده است.
«ایتامار آیشنر»، مفسر شناختهشده اسرائیلی، هفته گذشته نوشت که تصمیم رهبران سفیدپوست آفریقای جنوبی برای برچیدن رژیم آپارتاید در اوایل دهه ۱۹۹۰ نتیجه فشار بینالمللی نبود، بلکه ناشی از درک این واقعیت بود که «راهحلهای واقعی و پایدار» لازم است. او هشدار داد: «اسرائیل اکنون با چالشی مشابه روبهروست.»
بااینهمه، تحریمهایی مشابه آنچه علیه آفریقای جنوبی اعمال شد هنوز فاصلهٔ زیادی دارند؛ و رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی با وجود تبدیل شدن به کشوری منفور، دههها پابرجا ماند. مقاومت نسبی اقتصاد اسرائیل که با هزینههای هنگفت دولتی و از طریق پولهای قرضی تقویت شده است ناظران را شگفتزده کرده است.
«یوسی مکلبرگ»، پژوهشگر اندیشکده چتمهاوس لندن، میگوید: «بله، اسرائیلیها هنوز از نظر روانی در ۷ اکتبر ۲۰۲۳ و در وضعیت تراوما هستند، فلسطینیها نیز در میانه فاجعه هولناکی که با آن روبهرو شدهاند. اما اسرائیلیها باید درک کنند که جریان جهانی تغییر کرده است.»