علی اصغر آتشفراز روز سه‌شنبه در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود: کارشناسان میراث فرهنگی پس از بازدید ظرفیت‌های این بناها ، برای ثبت در بناهای یونسکو را تایید کرده‌اند و مساجد یاد شده نامزد ثبت در فهرست آثار جهانی هستند.
وی بیان داشت: قرار است کارشناسان یونسکو برای بازدید از این بناهای تاریخی به دهدشت سفر کنند.
آتشفراز تاکید کرد: براساس برنامه‌ریزی صورت گرفته ثبت جهانی مساجد تاریخی کشور در سال آینده انجام می‌شود.
معاون اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری کهگیلویه و بویراحمد تصریح کرد: مساجد مورک از انگشت شمار مساجد دوره اول اسلامی به شمار می‌رود که معماری آن برگرفته از دوره است و مسجد جامع دهدشت هم به علت وسعت آن و قرار گرفتن در مرکز بازار شهر تاریخی دهدشت اهمیت دارد.
به گزارش ایرنا، مسجد جامع دهدشت در شرق بافت تاریخی دهدشت قرار دارد این بنا از آثار به جا مانده از دوره اسلامی و صفوی است مسجد جامع دهدشت به مساحت یکهزار و ۲۰۰ مربع در ۲طبقه ساخته شده که بنا شامل شبستان ، حیاط مرکزی ، وضوخانه و اتاق‌های کوچکی در مجاورت ورودی ضلع شرقی برای احتمالا آبدارخانه‌ها احداث شده است.
این مسجد دارای ۲ ورودی ، یکی ورودی عمومی در ضلع شرقی برای عموم نمازگزاران و دیگری ورودی کوچکی در ضلع جنوب غربی که به شبستان باز می شد و به طور احتمال برای عبور و مرور امام جماعت مسجد تعبیه شده است.
ورودی های مسجد جامع شهر دهدشت با سنگ‌های بزرگ لاشه‌ای به صورت پلکانی ساخته شده، شبستان این بنای تاریخی دارای ۱۴ ردیف ستون بزرگ پافیلی است که وزن طبقه دوم را نیز تحمل کرده است، ارتباط شبستان با طبقه اول مسجد که به احتمال زیاد به زنان اختصاص داشته را برقرار می کرد.
مسجد مورک نیز در ضلع جنوب غرب بافت تاریخی دهدشت و به فاصله ۱۵۰ متری جنوب کاروانسرا واقع شده که از جمله آثار دوره اسلامی و صفوی دهدشت است که این بنا شامل حیاط ، شبستان و بخش وضوخانه است.
کاروانسرا نخستین اثر ثبت جهانی شده در کهگیلویه و بویراحمد
پیش از این کاروانسرای بلاد شاپور به عنوان نخستین و تنها بنای تاریخی کهگیلویه و بویراحمد در فهرست آثار جهانی یونسکو ثبت شده است.
کاروانسرای بلادشاپور یادگار ارزشمند تمدن ایران در کهگیلویه و بویراحمد اواخر شهریور ماه سال ۱۴۰۲ در فهرست آثار جهانی یونسکو ثبت شد.
این کاروانسرا که در قرون متمادی به دلایل مختلفی چون نظامی، تجاری و مذهبی توسعه و تکامل یافت با تلاش های فراوان از مرمت تا پیگیری‌های بین‌المللی به عنوان نخستین اثر میراث فرهنگی استان است که در فهرست یونسکو ثبت شده است .
این کاروانسرای به‌جا مانده از عصر طلایی صفویه در بافت تاریخی و منحصربفرد بلادشاپور دهدشت مرکز شهرستان کهگیلویه روز ۲۶ شهریور(۱۷ سپتامبر ۲۰۲۳)، در چهل‌وپنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو (UNESCO) در شهر ریاض عربستان به همراه ۵۳ کاروانسرای تاریخی در ایران ثبت جهانی شد.
بافت تاریخی دهدشت در گذر زمان
بافت قدیمی بلاد شاپور با ۴۵ هکتار وسعت یکی از بزرگترین بافت‌های تاریخی کشور به شمار می‌آمد اما این بافت به دلایل توسعه شهرنشینی تخریب شد و هم‌اینک ۳۷ هکتار از این شهر قدیمی باقی مانده است.
براساس شواهد تاریخی موقعیت جغرافیایی این شهر به عنوان یکی از مراکز سکونت صفویان و تجارت با بنادر جنوبی ، نقش مهمی در اقتصاد و تجارت زمان خود داشته است.
وجود بیش از ۲هزار خانه، مسجد، حمام، کاروانسرا و بازار بزرگ در این بافت قدیمی نشان از اهمیت بالای آن دارد،در ضلع غربی بافت تاریخی دهدشت کاروانسرایی به‌جا مانده از عصر طلایی صفویه وجود دارد، این بنا دارای ۳۷ حجره و ۳۰ ایوان در جلوی حجرهها بوده که دور تا دور حیاط بنا شده اند.
چهار ایوان بزرگ در چهار گوشه آن به شکل متقارن وجود دارد که هر ایوان به سه یا چهار حجره راه دارد و این کاروانسرا محل بیتوته بازرگانان آن روزگار بوده است.
در تاریخ به گفته برخی از مورخان، کهگیلویه و بویراحمد بخشی از تمدن عیلام بود و در دوره بعد از اسلام و همچنین بعد از ورود آریایی‌ها جزیی از خاک تمامی حکومت‌های ایران محسوب شده است.
این استان با بیش از ۷۹۰ اثر منقول و غیر منقول ثبت شده در آثار ملی ظرفیت‌های خوبی برای ایجاد موزه دارد.
کهگیلویه و بویراحمد در دوره‌های تاریخی مختلف با نام‌هایی مانند بلاد شاپور، جبال گیلویه و کهگیلویه شناخته می‌شد.
استان کهگیلویه و بویراحمد متشکل از هشت شهرستان ۱۷ شهر و یک هزار و ۷۰۰ روستای دارای سکنه با جمعیت ۷۲۰ هزار نفر در جنوب غربی کشور است.