به گزارش سرویس بین‌الملل جماران، اندیشکده روابط خارجی نوشت: کارشناسان غربی همچنان در حال بحث بودند که آیا ورود دست‌کم ۱۹ پهپاد روسی به حریم هوایی لهستان در هفته گذشته اقدامی تصادفی بوده یا عمدی، که روز جمعه خبر رسید سه فروند جنگنده میگ-۳۱ روسیه به مدت غیرمعمول ۱۲ دقیقه وارد حریم هوایی استونی شده‌اند؛ اتفاقی که موجب شد جنگنده‌های ناتو، یعنی اف-۳۵های ایتالیا، برای رهگیری و بیرون راندن آن‌ها به پرواز درآیند.
مارگوس تساهکنا، وزیر امور خارجه استونی، در بیانیه‌ای گفت: «روسیه تاکنون در سال جاری چهار بار حریم هوایی استونی را نقض کرده که خود به‌تنهایی غیرقابل قبول است. اما تجاوز امروز، با ورود سه جنگنده به حریم هوایی ما، به‌طرزی بی‌سابقه گستاخانه است.»
این حادثه تنها ۹ روز پس از ورود پهپادهای روسی به لهستان و ۵ روز پس از پرواز یک پهپاد روسی به داخل رومانی رخ داد و احتمال اینکه این اقدامات صرفاً حوادثی تصادفی نباشند را تقویت می‌کند. بلکه چنین به نظر می‌رسد که روسیه در حال آزمودن و سنجش واکنش ناتو برای ایجاد رعب و فشار بر این اتحاد است.
شواهدی نیز در تأیید این برداشت وجود دارد. عملیات خرابکاری روسیه در اروپا از سال ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۴ بیش از سه برابر شده است. همان‌طور که روزنامه نیویورک تایمز هفته گذشته نوشت: «تنها در سال گذشته، مقامات می‌گویند روسیه و دیگر دشمنان، سیستم‌های انرژی غرب را مختل کرده‌اند، در انتخابات ملی دخالت کرده‌اند، برای قرار دادن مواد آتش‌زا در هواپیماهای باری نقشه کشیده‌اند و به شبکه‌های خدمات درمانی و سوابق حقوقی نفوذ کرده‌اند؛ حملاتی پنهانی که با هدف مخفی نگه داشتن عامل اصلی طراحی شده‌اند.»
علاوه بر این، حمله هوایی روسیه در ۲۸ اوت به کی‌یف که به کشته شدن ۲۳ نفر انجامید، دفاتر اتحادیه اروپا و شورای فرهنگی بریتانیا را نیز آسیب‌زده کرد؛ حمله‌ای که خشم و نگرانی رهبران اروپایی ناتو را برانگیخت.
یک یا دو حادثه شاید بتواند تصادفی قلمداد شود، اما همه آن‌ها؟ این بسیار بعید است. یکی از تفسیرهای ممکن این است که ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، می‌خواهد پیامی به اروپا بفرستد تا حمایت خود از اوکراین را کاهش دهد. احتمال نگران‌کننده‌تر این است که پوتین در حال آزمودن واکنش ناتو به تجاوز روسیه علیه کشورهای عضو، مانند جمهوری‌های بالتیک است: آیا دیگر اعضای ناتو، به رهبری ایالات متحده، به کمک آن‌ها خواهند آمد یا نه؟
اگر پوتین به دنبال یافتن پاسخ این پرسش باشد، واکنش سردی که دریافت می‌کند جای نگرانی دارد. هرچند رهبران ناتو ابتکار تازه‌ای به نام «نگهبان شرقی» (Eastern Sentry) برای دفاع از حریم هوایی کشورهای خط مقدم اعلام کرده‌اند—که در آن دانمارک دو فروند اف-۱۶ و یک ناوچه، فرانسه سه جنگنده رافال و آلمان چهار یوروفایتر اختصاص داده‌اند و کمک‌های بیشتری نیز در راه است—اما واکنش ایالات متحده بسیار ضعیف بوده است؛ در واقع تقریباً هیچ.
ترامپ و انفعال آمریکا در برابر پوتین
دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، بارها گفته است که ورود پهپادهای روسی به لهستان ممکن است تصادفی بوده باشد، حتی با وجودی که دولت لهستان تأکید دارد این اقدام یک تحریک عمدی بوده است. او به جای محکوم کردن اقدام روسیه، در شبکه‌های اجتماعی نوشت: «چرا روسیه با پهپادهایش حریم هوایی لهستان را نقض می‌کند؟ باز شروع شد!» عبارتی که بیشتر به مقدمه یک شوخی کمدین شباهت داشت تا هشدار جدی از سوی رهبر جهان آزاد.
ترامپ روز پنجشنبه در گفت‌وگو با فاکس‌نیوز بار دیگر احتمال داد که ورود پهپادها به لهستان ممکن است تصادفی بوده باشد، هرچند اذعان کرد که «به هر حال نباید این‌قدر نزدیک می‌آمدند.» او پیش‌تر، در کنفرانس خبری مشترک با «کیر استارمر» نخست‌وزیر بریتانیا در جریان سفرش به لندن، از پوتین به دلیل همکاری نکردن با تلاش‌های صلح‌طلبانه‌اش ابراز ناامیدی کرده بود: «او مرا ناامید کرده است. دارد آدم‌های زیادی را می‌کشد و خودش بیش از آنچه می‌کشد نیرو از دست می‌دهد.» با این حال، او ادامه داد: «این مسئله تأثیری بر ایالات متحده ندارد» و هیچ قصدی برای مجازات پوتین به دلیل اقدامات تهاجمی‌اش اعلام نکرد.
این رویکرد بخشی از یک الگوی نگران‌کننده است. ترامپ ماه‌هاست که از پوتین انتقاد می‌کند، اما هیچ اقدام عملی علیه روسیه انجام نداده است؛ حتی در شرایطی که پوتین به‌طور چشمگیر حملات هوایی خود به اوکراین را افزایش داده است.
ترامپ در ۱۳ سپتامبر نیز بهانه تازه‌ای برای بی‌عملی خود مطرح کرد و در شبکه اجتماعی «تروث سوشال» نوشت: «من آماده‌ام تحریم‌های بزرگ علیه روسیه اعمال کنم، زمانی که همه کشورهای ناتو توافق کرده و اجرای آن را آغاز کنند، و زمانی که همه کشورهای ناتو خرید نفت از روسیه را متوقف کنند.» او همچنین افزود که امیدوار است اروپایی‌ها «تعرفه‌های ۵۰ تا ۱۰۰ درصدی علیه چین» اعمال کنند.
تعرفه‌ها ـ که به اقتصاد اروپا و اقتصاد جهانی آسیب می‌زنند ـ از همان آغاز مردود هستند. واردات انرژی اروپا از روسیه از سال ۲۰۲۲ تاکنون ۸۹ درصد کاهش یافته و اروپا اکنون برنامه دارد تا پایان سال ۲۰۲۶، یعنی یک سال زودتر از زمان‌بندی اولیه، همه واردات گاز طبیعی مایع روسیه را متوقف کند. تنها دو کشور اروپایی که همچنان مقادیر قابل توجهی نفت روسیه خریداری می‌کنند، مجارستان و اسلواکی هستند که هر دو توسط متحدان پوپولیست ترامپ اداره می‌شوند.
اگر هدف افزایش فشار بر پوتین برای پایان دادن به تجاوزگری‌هایش باشد، ایالات متحده نباید منتظر بماند تا ویکتور اوربان، رئیس‌جمهور مجارستان، و رابرت فیتسو، نخست‌وزیر اسلواکی ـ دو رهبر اتحادیه اروپا که بیشترین نزدیکی را با پوتین دارند ـ به این مسیر بپیوندند. با این حال، در حالی که ترامپ هند را ـ ظاهراً به دلیل خرید نفت از روسیه ـ با تعرفه‌های ۵۰ درصدی هدف قرار داده است، از زمان روی کار آمدنش هیچ تحریم اضافی علیه مسکو اعمال نکرده و حتی روسیه را از تعرفه‌های «متقابل» که بر همه کشورهای دیگر تحمیل کرد، معاف کرده است.
با توجه به عدم تمایل ترامپ برای سخت‌گیری علیه پوتین، اکنون زمان آن فرا رسیده است که کنگره منتظر چراغ سبز او نماند و خود به تصویب تحریم‌های شدید علیه روسیه همراه با کمک‌های نظامی بیشتر به اوکراین اقدام کند. تنها از این طریق می‌توان به پوتین نشان داد که ادامه جنگ در اوکراین و گسترش تجاوز به کشورهای همسایه عضو ناتو، هزینه‌ای غیرقابل‌قبول برای او در پی خواهد داشت.