به گزارش روز یکشنبه گروه علمی ایرنا از دانشگاه تهران، این دستاورد علمی، حاصل نتایج پایان‌نامه پارمیدا ملک‌زاده؛ دانشجوی دکتری انگل‌شناسی دامپزشکی دانشگاه تهران است که با راهنمایی سیدحسین حسینی و فاطمه جالوسیان از گروه انگل‌شناسی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران و مشاوره پرویز شایان، استاد دانشکده دامپزشکی، محمد اکرمی و عبدالرضا ناصرمقدسی از دانشگاه علوم پزشکی تهران، مبتنی بر مطالعات پیشرفته بیوانفورماتیکی و آزمایشگاهی انجام شده است و می‌تواند به تشخیص سریع‌تر، دقیق‌تر و به‌موقع این عفونت، به‌ویژه در کودکان منجر شود و از بروز عوارض شدیدی مانند نابینایی و آسیب‌های احشایی جلوگیری کند.

فاطمه جالوسیان یکی از استادان راهنمای این پایان‌نامه، درباره اهمیت انجام این پژوهش گفت: توکسوکاریازیس یک عفونت انگلی مشترک بین انسان و حیوان است که به‌ویژه برای کودکان بسیار خطرناک است. این بیماری می‌تواند باعث عوارضی از جمله تب، مشکلات ریوی، دردهای عضلانی و در موارد حاد، آسیب به کبد، ریه، مغز و حتی نابینایی شود. تشخیص دقیق آن به دلیل شباهت علائم با بیماری‌های دیگر، همواره یک چالش بزرگ بوده است.

وی درباره تمایز این پژوهش با مطالعات پیشین، گفت: مطالعات قبلی در زمینه توکسوکاریازیس عمدتاً بر روی چالش‌های تشخیص این بیماری و تلاش برای شناسایی آنتی‌ژن‌های اختصاصی انگل توکسوکاراکنیس متمرکز بوده‌اند. بیشتر تحقیقات نشان داده‌اند که علائم بالینی این بیماری اختصاصی نیست و با بیماری‌های دیگر اشتباه گرفته می‌شود؛ بنابراین معرفی آنتی‌ژن‌های تشخیصی، با حساسیت قابل قبول، از اهمیت بالایی برخوردار است. پروتئین‌های لکتین نوع سی، به دلیل نقش کلیدی‌شان در تعامل انگل با سیستم ایمنی میزبان، مورد توجه قرار گرفته‌اند و پژوهش‌ها نشان داده‌اند که این پروتئین‌ها می‌توانند به‌عنوان نشانگرهای تشخیصی دقیق مورد استفاده قرار گیرند. در این مطالعه، گام اول، بررسی این پروتئین با روش‌های بیوانفورماتیک بود که پژوهشگران بر روی پروتئین «لکتین نوع سی» از انگل «توکسوکارا کانیس» تمرکز کردند. با استفاده از روش‌های پیشرفته بیوانفورماتیک، مشخص شد که اپی‌توپ‌های (نواحی تشخیصی) این پروتئین، واکنش متقاطع با آنتی‌بادی‌های سایر عفونت‌های کرمی ندارد که این ویژگی، آن را به یک نشانگر تشخیصی ایده‌آل تبدیل می‌کند.

وی افزود: پس از پیش‌بینی‌های کامپیوتری، این پروتئین با موفقیت در باکتری «ای.کولی» بیان و خالص‌سازی شد. آزمایش‌های بعدی روی ۵۶ نمونه سرمی نشان داد که حساسیت تشخیصی این پروتئین نوترکیب از آنتی‌ژن‌های متداول در کیت‌های تجاری بالاتر است. به طوری که این پروتئین توانست دو نمونه آلوده را که توسط کیت تجاری منفی تشخیص داده شده بودند، اما علائم بالینی داشتند، به درستی مثبت اعلام کند. صحت نتایج با روش استاندارد «وسترن بلات» نیز تأیید شد.

عضو هیأت علمی دانشکده دامپزشکی دانشگاه تهران در ادامه توضیحات خود درباره اهمیت این پروتئین نوترکیب، گفت: پروتئین نوترکیب لکتین نوع سی به دلیل حساسیت بالاتر در مقایسه با آنتی‌ژن دفعی ترشح شده سایر آنتی‌ژن‌های مورد مطالعه، به‌عنوان یک آنتی‌ژن مناسب برای تشخیص سرمی توکسوکاریازیس انسانی نویدبخش است. تحقیقات بیشتر و مقایسه این پروتئین با سایر آنتی‌ژن‌ها می‌تواند بینش‌های ارزشمندی در مورد توسعه کیت‌های تشخیصی بهبود یافته برای توکسوکاریازیس ارائه دهد.

وی افزود: همچنین پروتئین نوترکیب لکتین نوع سی، به دلیل حساسیت و ویژگی بالا، یک کاندیدای بسیار امیدوارکننده برای توسعه کیت‌های تشخیصی نسل آینده است. این امر به درمان به‌موقع و جلوگیری از عوارض جدی بیماری، به‌ویژه در کودکان کمک شایانی خواهد کرد.

به گفته پژوهشگران این تحقیق، این مطالعه علاوه بر کاربرد تشخیصی، پتانسیل این پروتئین را به عنوان یک کاندیدای واکسن یا روش ایمونوتراپی نیز نشان می‌دهد.

همچنین این پژوهشگران تاکید کرده‌اند، برای تعیین دقیق‌تر پارامترهای این پروتئین، انجام مطالعات گسترده‌تر بر روی نمونه‌های بزرگ‌تر ضروری است.