به گزارش ایرنا، ویروس هاری به طور عمده از طریق بزاق حیوانات آلوده به ویژه در زمان گزش به انسان منتقل می‌شود، پس از ظهور علائم بالینی هاری در انسان این بیماری همیشه کشنده بوده و نرخ مرگ و میر آن نزدیک به۱۰۰ درصد است ؛ این امر بر اهمیت حیاتی پیشگیری و تشخیص زودهنگام تأکید می‌کند.
ششم مهرماه (۲۸ سپتامبر) به عنوان روز جهانی پیشگیری از هاری نامگذاری شده است. این روز فرصتی مغتنم برای تأکید بر ضرورت آگاهی‌بخشی عمومی، ترویج اقدامات پیشگیرانه و جلب همکاری‌های بین‌بخشی برای ریشه‌کن کردن این بیماری مهلک در سراسر جهان است، آگاهی از نحوه انتقال، علائم و اقدامات لازم پس از تماس با حیوانات مشکوک، می‌تواند جان انسان‌ها را نجات دهد.
افزایش نگران‌کننده حیوان گزیدگی در البرز
دکتر "شهرام صیادی"، رییس دانشگاه علوم پزشکی البرز روز یکشنبه به مناسبت روز جهانی پیشگیری از هاری، گزارشی تکان‌دهنده از وضعیت حیوان گزیدگی در استان البرز ارائه دادند.
وی به افزایش چشمگیر و نگران‌کننده‌ای در موارد حیوان گزیدگی در سال‌های اخیر اشاره کردند؛ این روند صعودی، زنگ خطری جدی برای سلامت عمومی جامعه محسوب می‌شود و نیازمند توجه فوری و اقدام قاطع است.
بر اساس آمارهای ارائه شده توسط دکتر صیادی، تعداد موارد حیوان گزیدگی در استان البرز از چهار هزار مورد در سال ۱۳۹۳ به بیش از ۱۸ هزار مورد در سال ۱۴۰۳ فزایش یافته است. این بدان معناست که در طول یک دهه، تعداد موارد حیوان گزیدگی بیش از چهار برابر شده است. این رشد انفجاری، نشان‌دهنده عدم کنترل کافی بر جمعیت حیوانات ناقل و یا افزایش تعاملات پرخطر بین انسان و حیوانات است.
وی اعلام کردند که در سال ۱۴۰۲ تعداد سه نفر در استان البرز به دلیل ابتلا به بیماری هاری جان خود را از دست داده‌اند. این آمار نشان‌دهنده شدت تهدید و ضرورت اقدامات پیشگیرانه است.
آمار مراجعان برای دریافت خدمات پیشگیری
رییس دانشگاه علوم پزشکی با بیان اینکه در سال های اخیر تعداد موارد حیوان گزیدگی در استان رو به افزایش بوده است خاطر نشان کرد: شدت این معضل تا حدی است که تنها در سال جاری ، ۱۱ هزار نفر برای دریافت خدمات رایگان پیشگیری از هاری شامل واکسیناسیون و سرم‌تراپی به مراکز درمانی استان مراجعه کرده‌اند. این رقم بالا، نشان‌دهنده گستردگی مشکل و حجم بالای خدمات مورد نیاز برای جلوگیری از شیوع بیماری است.
صیادی با تأکید بر ماهیت هاری به دامنه وسیع این بیماری اشاره کردند که هاری تمامی پستانداران اهلی و وحشی را درگیر می‌کند؛ این بدان معناست که گزش توسط طیف وسیعی از حیوانات از جمله سگ‌ها، گربه‌ها، روباه‌ها، شغال‌ها، خفاش‌ها و حتی جوندگان می‌تواند منجر به انتقال ویروس شود
آسیب‌پذیری کودکان
یکی از نکات بسیار تأثیرگذار در سخنان رییس دانشگاه علوم پزشکی البرز، آسیب‌پذیری بالای کودکان در برابر این بیماری است.وی اعلام کردند که ۴۰ درصد از قربانیان گزش حیوانات، کودکان زیر ۱۵ سال هستند. این آمار تلخ، مسوولیت مضاعف والدین و جامعه را در محافظت از کودکان در برابر حیوانات و آموزش آن‌ها در خصوص نحوه رفتار صحیح در مواجهه با حیوانات، یادآوری می‌کند؛ کودکان به دلیل کنجکاوی و عدم آگاهی کافی، بیشتر در معرض خطر گزش قرار دارند.
شعار جهانی و ضرورت مشارکت همگانی
شعار روز جهانی هاری در سال ۲۰۲۵، "وقتشه! تو، من، همه‌ی ما، جامعه بدون هاری" (It’s Time: End Rabies Now! You, Me, All of Us) است. این شعار بر اهمیت مشارکت همگانی و هماهنگی بین‌بخشی برای کنترل و ریشه‌کن کردن بیماری هاری تأکید دارد. دستیابی به جامعه‌ای عاری از هاری نیازمند همکاری فعال تمام اقشار جامعه از جمله دولت، نهادهای بهداشتی، دامپزشکی، سازمان‌های مردم‌نهاد، و تک‌تک شهروندان است.
اصول اساسی پیشگیری از هاری
رییس دانشگاه علوم پزشکی البرز بر راهکارهای کلیدی و اثربخش در پیشگیری از هاری تأکید کردند, شستشوی صحیح محل گزش یکی از اقدامات موثر است ؛ بلافاصله پس از هرگونه گزش توسط حیوان مشکوک، اولین و حیاتی‌ترین اقدام شستشوی کامل و دقیق محل گزش با آب فراوان و صابون به مدت حداقل ۱۵ دقیقه است؛ این عمل می‌تواند تا حد زیادی بار ویروسی را کاهش دهد.
تزریق به موقع سرم ضد هاری (Immunoglobulin)
سرم ضد هاری حاوی آنتی‌بادی‌هایی است که به سرعت ویروس را خنثی می‌کنند؛ این سرم باید در اطراف محل گزش (در صورت امکان) و یا به صورت عضلانی تزریق شود.
تزریق به موقع واکسن هاری (Vaccination) از مهمترین نیازها در پس از گزش توسط حیوانات است؛ واکسن هاری، سیستم ایمنی بدن را تحریک می‌کند تا آنتی‌بادی‌های لازم برای مبارزه با ویروس را تولید کند. دوره واکسیناسیون به طور معمول شامل چندین نوبت تزریق است که طبق پروتکل‌های درمانی انجام می‌شود.
اهمیت مراجعه فوری به مراکز درمانی
تأکید بر این نکته ضروری است که در صورت گزش توسط حیوان مشکوک نباید هیچ‌گونه درنگ یا خوددرمانی صورت گیرد؛ مراجعه فوری به مراکز درمانی تخصصی، کلید اصلی جلوگیری از ابتلا به بیماری هاری است.
صیادی با اشاره به ابعاد اقتصادی مبارزه با هاری، هزینه‌های این بیماری را قابل توجه دانستند.
وی به برآورد سازمان جهانی بهداشت (WHO) مبنی بر هزینه ۵۰ دلاری هر بار خدمات پیشگیری از هاری اشاره کردند. این هزینه شامل سرم، واکسن، و هزینه‌های مرتبط با ارائه خدمات تشخیصی و درمانی است.
بار مالی بر سیستم سلامت
با توجه به رایگان بودن تمامی خدمات پیشگیری و درمانی مرتبط با هاری در ایران، سالانه هزینه‌های سنگینی به سیستم سلامت کشور تحمیل می‌شود. این هزینه‌ها شامل خرید دارو، تجهیزات، و نیروی انسانی متخصص است. افزایش موارد حیوان گزیدگی، بار مالی بیشتری را بر دوش نظام بهداشت و درمان کشور قرار می‌دهد.
مسوولیت شهروندان و اقدام فوری
رییس دانشگاه علوم پزشکی البرز، مسوولیت اجتماعی و سلامت فردی شهروندان را یادآوری کردند و از تمامی شهروندان البرز خواستند تا پس از هرگونه حیوان گزیدگی، بدون فوت وقت و درنگ به یکی از هفت واحد درمان و پیشگیری هاری مستقر در استان مراجعه کنند. این مراجعه فوری، امکان دریافت خدمات حیاتی پیشگیری و درمانی را فراهم می‌آورد و شانس ابتلا به این بیماری مهلک را به صفر می‌رساند.