به گزارش گروه سیاسی خبرگزاری دانشجو؛ برجام در حافظه اجتماعی ایرانیان، علی الخصوص کسانی که در دهه نود اخبار را پیگیری می‌کردند و در جریان آن بودند آمیخته با واژه‌های دیگری شده و تداعی کننده بعضی از احساسات است. واژه‌ها و عبارت‌هایی مانند: «همه تحریم‌ها لغو خواهد شد.»، «واژه تعلیق در برجام وجود ندارد.»، «هم چرخ اقتصاد می‌گردد هم چرخ سانتریفیوژ»، «مکانیسم ماشه و اسنپ بک در برجام نیامده است»، «امضای کری تضمین است.» و سایر عبارت‌هایی از این دست از وعده‌های تیم برجام برای زینت بخشی این توافق ابراز می‌کردند. وعده‌هایی که گذشت زمان اثبات کرد اکثر آنها مطابق با واقع نیست.
روز گذشته هم در شورای امینت یکی دیگر از دست پخت‌های آن یعنی فعال شدن مکانیسم ماشه برای مردم ایران مجددا روشن شد و از تبعات آن با خبر شدند. هر چند اثرات روی زمین و حقیقی نمی‌توان برای آن متصور بود و آثار روانی آن بیشتر از هر چیز دیگری است و همین آثار باعث ایجاد نگرانی شده است. به بهانه فعال‌سازی آن قصد داریم در این گزارش تعداد اندکی از انبوه وعده‌هایی که توسط تیم برجام داده شده، اما پوچ از آب درآمد را بازخوانی کرده و مرور کنیم.
تضمین داریم؟ فکر نکنم!
رهبر انقلاب -۲۹ مهر ۹۴- در نامه‌ای خطاب به روحانی مبنی بر تایید مشروط برجام، الزامات ۹ گانه‌ای را در اجرای برجام اعلام کردند.
در بخشی از نامه مذکور تصریح شده است: «از آنجا که پذیرش مذاکرات از سوی ایران اساساً با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه‌ی اقتصادی و مالی صورت گرفته است و اجرائی شدن آن در برجام به بعد از اقدام‌های ایران موکول گردیده، لازم است تضمین‌های قوی و کافی برای جلوگیری از تخلّف طرف‌های مقابل، تدارک شود، که از جمله‌ی آن اعلام کتبی رئیس‌جمهور آمریکا و اتّحادیه‌ی اروپا مبنی بر لغو تحریم‌ها است. در اعلام اتّحادیه‌ی اروپا و رئیس‌جمهور آمریکا، باید تصریح شود که این تحریم‌ها بکلّی برداشته شده است. هرگونه اظهاری مبنی بر این‌که ساختار تحریم‌ها باقی خواهد ماند، به‌منزله‌ی نقض برجام است».
متاسفانه دولت آقای روحانی و تیم مذاکره کننده به ریاست ظریف هیچ اقدامی درخصوص اخذ تضمین کتبی از طرف مقابل انجام نداد. بر همین اساس دولت در اقدامی تأمل برانگیز به صورت پیش دستانه تمامی تعهدات خود را به صورت یکطرفه و با عجله و در مدت زمانی حدود ۲ ماه انجام داد!
«جان کری» وزیر خارجه اسبق آمریکا در یادداشتی در روزنامه واشنگتن پست - مهر ۹۶- نوشته بود: «ایران در توافق هسته‌ای (برجام) پیشاپیش همه امتیازاتش را پرداخت کرد... این کشور ۹۷ درصد از ذخایر اورانیوم خود را نابود، قلب رآکتور اراک را تخریب و غنی‌سازی اورانیوم در سایت فردو را متوقف کرده است و بیش از ۱۳۰۰۰ سانتریفیوژ را برچیده، و برنامه‌اش را در معرض نظارت شدید قرار داد». اما متاسفانه دولت روحانی صرفاً به امضای وزیر خارجه آمریکا اعتماد کرد!
روحانی:تمام تحریم‌ها لغو می‌شود
امروز به ملت شریف ایران اعلام می‌کنم که طبق این توافق، در روز اجرای توافق، تمامی تحریم‌ها، حتی تحریم‌های تسلیحاتی، موشکی و اشاعه‌ای هم لغو خواهد شد. تمام تحریم‌های مالی، تمام تحریم‌های بانکی و تمام تحریم‌های اقتصادی، به‌طور کامل لغو خواهند شد و نه تعلیق.» اینها جملات حسن روحانی در ۲۳ تیر ماه ۹۴ و زمان دستیابی به برجام بود.
روحانی وعده داده بود: «روز توافق، روزی است که اتحادیه اروپا و آمریکا لغو همه تحریم‌ها را به‌صراحت اعلام می‌کنند و تصمیم خود را ابراز می‌دارند و از آن زمان است که تازه اقدامات ایران آغاز می‌شود.» بر این اساس، لغو تحریم‌ها مقدم بر اقدامات ایران بود.
اما ظریف در ۲۲ شهریور ۹۴ گفته بود: «کل تحریم‌های مالی، اقتصادی و پولی اتحادیه اروپا، از روز اجرا لغو می‌شود. کل تحریم‌هایی که ایالات‌متحده اعمال می‌کند بر شخصیت‌های غیر آمریکایی، از روز اجرا، اجرای آن متوقف [تعلیق]می‌شود.» به‌عبارتی‌دیگر، ظریف تنها ۲ ماه بعد از وعده روحانی مبنی بر لغو تمامی تحریم‌ها و نه تعلیق؛ اعتراف کرد که تنها بخشی از تحریم‌های آمریکایی تعلیق می‌شود.
ظریف:مکانیسم ماشه در برجام وجود ندارد!
محمد جواد ظریف در شهریور ماه سال ۹۹ با حضور برنامه گفتگوی ویژه خبری رسانه ملی به صراحت اذعان کرده بود که اسم اسنپ بک و مکانیسم ماشه در برجام وجود ندارد. اما تجربه روز گذشته و بازگشت قطعنامه‌های شورای امنیت در خصوص ایران نشان داد حرف‌های وزیر اسبق خارجه و مسئول تیم برجام درباره مکانیسم ماشه حقیقت نداشته و خلاف واقع بوده است.
روحانی:سرمایه‌های خرجی به ایران سرازیر می‌شود
روحانی در خرداد ماه ۱۴۰۰ یعنی روز‌های پایانی دوره ۸ ساله ریاست جمهوری خود گفت: «به‌زودی تحریم برداشته می‌شود و سرمایه‌های خارجی به سمت ایران سرازیر خواهد شد.» ادعایی که شاید قابل باور باشد و برخی بگویند در مدت محدودی این اتفاق افتاد و سرمایه خارجی وارد ایران شد. اما پاسخ این سوال بر عهده رئیس وقت بانک مرکزی که مهم‌ترین مسئول دریافت سرمایه‌های خارجی به شمار می‌آید است.
ولی‌الله سیف، رئیس بانک مرکزی دولت روحانی، یعنی یکی از مراکزی که باید تایید کند تحریم‌ها به‌طور حقیقی لغو شده است یا نه و بگوید آیا سرمایه خارجی در نتیجه لغو تحریم‌ها وارد ایران شده است یا خیر، ۳ ماه بعد از اجرای برجام اعلام کرد در پاسخ به این سوال که چه چیزی در نتیجه برجام نصیب ایران شده است پاسخ داد: «تقریبا هیچ»!
اکنون که مجددا جمهوری اسلامی ایران ذیل فصل هفتم شورای امنیت قرار گرفته است و تمامی تحریم‌های این شورا با اعمال فشار آمریکا به ایران بازگشته است متوجه شده‌ایم که تمامی وعده‌های تیم دیپلماسی در آن زمان پوچ و بی حاصل بوده و تمامی کسانی که در ده سال معطل شدن کشور دخیل هستند به جای تقدیر باید در پیشگاه مردم ایران بابت هزینه‌ای که بر روی دست کشور گذاشتن پاسخگو بوده و محاکمه شوند.