در حاشیه جلسه شورای گفت‌وگوی دولت و بخش خصوصی خراسان رضوی که اواخر هفته گذشته با حضور سید حمید پورمحمدی، رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور برگزار شد، خبرنگاران از وی دلایل کم بودن سرانه‌های خراسان رضوی را جویا شدند؛ اما پورمحمدی عنوان کرد «اعداد اعلام شده دقیق نیست و بودجه‌ها تنها به استان اختصاص پیدا نمی‌کند و در سازمان‌ها (وزارتخانه‌ها) هم بودجه توزیع می‌شود. بنابراین خراسان رضوی نه تنها سهم خود را دریافت می‌کند؛ بلکه بیشتر هم می‌گیرد».
در نقد این اظهارنظر کافی است به این موضوع اشاره کرد که وضعیت توسعه استان خراسان رضوی در زمینه پروژه‌های زیرساختی و اقتصادی با چالش‌های عمیق و ساختاری مواجه است. بررسی وضعیت فعلی نشان می‌دهد بیش از هزار و ۷۰۰ پروژه نیمه‌تمام در استان وجود دارد که نیازمند بیش از ۲۶۷هزار میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل هستند. گفته می‌شود حتی با فرض تخصیص کامل منابع، تکمیل این پروژه‌ها بیش از یک دهه طول می‌کشد؛ مسئله‌ای که ضعف جدی در برنامه‌ریزی، اولویت‌بندی و مدیریت منابع مالی را در سطح کشور برای خراسان رضوی آشکار می‌کند و نشان‌دهنده ناکارآمدی فرایندهای توسعه‌ای است.
بسیاری از پروژه‌های حیاتی استان از جمله آزادراه حرم تا حرم، قطار سریع‌السیر مشهد-تهران و مترو مشهد-گلبهار با وجود پیش‌بینی بودجه لازم، هنوز منابع کافی را دریافت نکرده‌اند یا با وجود قول وزیر راه و شهرسازی در اردیبهشت مبنی بر اختصاص ۲همت بودجه به ساخت آزادراه حرم تا حرم، هنوز از این موضوع خبری نیست. همچنین اجرای آزادراه باغچه-تربت‌حیدریه منتظر سهم تغییر پیمان از نسبت ۷۰ به ۳۰ سهم پیمانکار و دولت به سهم برابر است که باید توسط سازمان برنامه و بودجه نهایی شود و تأیید قطار سریع‌السیر مشهد- تهران هنوز هم در پیچ و خم تصویب شورای اقتصاد است که سازمان برنامه و بودجه می‌تواند در تسهیل آن نقش اساسی داشته باشد.
جدا از موضوعات مرتبط با زیارت که هر کدام سرفصل‌های مفصلی دارد، وضعیت شاخص‌های اقتصادی استان نیز نشان‌دهنده نبود تعادل در توسعه است؛ به عنوان مثال رتبه سرانه درآمدی استان در جایگاه ۲۳ کشوری قرار دارد و پس از سال‌ها رتبه آب خراسان رضوی در سال گذشته با همه پیگیری‌ها از ۲۸ به ۱۲ کاهش یافت و با وجود گذر از ۶ ماهه نخست سال جاری و بحران آبی که بر گُرده خراسان رضوی سوار است، از بودجه ۲همتی آب استان، تنها ۴۳۰میلیارد تومان به دست استان رسیده ضمن آنکه بر اساس ماده ۲۵ قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار باید دولت زیان حاصل از قطع برق به واحدهای تولیدی را پرداخت کند تا دست‌کم در استانی مانند خراسان رضوی که بیش از ۹۰ درصد اقتصاد آن توسط بخش خصوصی مدیریت می‌شود و به دلیل قطع برق صدمه‌های فراوانی دیده، بخشی از خسارت‌ها جبران شود؛ اما اجرای این قانون هم در بلاتکلیفی کامل قرار دارد.
آمارهای اعلام شده از سوی کمیسیون اصل ۹۰ نشان می‌دهد سرانه فضای آموزشی در برخی مناطق مشهد نیم مترمربع است و در حالی که در کشور میانگین تعداد دانش‌آموز در کلاس درس به ۲۵ نفر هم نمی‌رسد، در خراسان رضوی این عدد نزدیک به ۴۷ نفر و در شهر مشهد ۴۱ نفر است.
بنا بر اظهارات متولیان، سهم اشتغال در بخش صنعت کاهش یافته و بخش کشاورزی با توجه به تشدید خشکسالی‌ها و نبود الگوی کشت فراگیر و متناسب، رشد محدودی داشته است. این وضعیت موجب کاهش فرصت‌های شغلی و افت درآمد سرانه مردم شده و فاصله اقتصادی استان با میانگین کشوری را بیشتر کرده است. در مجموع با در نظر گرفتن استقرار صنایع پیشران، بررسی سرانه‌های استان‌های مرکزی و غربی، توسعه آزادراه‌های فراوان، شروع پروژه قطار سریع‌السیر اصفهان-تهران و عملیاتی شدن انتقال آب از دریای عمان به اصفهان و ده‌ها مثال دیگر باید تأکید کرد تمرکز نامتوازن بر رشد اقتصادی مناطق غربی و مرکزی کشور موجب عقب‌ماندگی شرق کشور شده ضمن آنکه نه تنها خراسان رضوی از بودجه شرکت‌های دولتی سهمی نمی‌برد؛ بلکه از همان صنایع موجود دولتی مانند ایران‌خودرو با وجود قرارداد حق‌العمل‌کاری و شرکت‌های مستقر در سنگان خواف، تنها زیان‌های زیست‌محیطی آن‌ها به یادگار می‌ماند.
تمام موارد عنوان شده به نقش اساسی سازمان برنامه و بودجه در نظام برنامه‌ریزی و بودجه‌ریزی ارتباط دارد و شاهد مثال وضعیت موجود است. پس جا دارد حالا که مسئولان و مدیران سازمان برنامه و بودجه کشور به هر منظوری پای در راه استان خراسان رضوی گذاشته‌اند، به این پرسش پاسخ دهند که چرا با همه علمی که نسبت به وضعیت واقعی خراسان رضوی دارند، عنوان می‌کنند این استان سهم بیشتری از منابع می‌برد؟ سیگنالی مداوم و نظام‌مند مبنی بر پیشرفت یا اتمام پروژه‌های فراوان به صورت محسوس نمی‌بینیم و همچنان چرخ خودروهای زائر و مسافر بر جاده‌های ناهموار این استان می‌چرخد. حتی اگر از اعداد که همیشه واقعیت را می‌گویند، به فرض فاصله بگیریم؛ اما آنچه را که با چشم می‌بینیم، چه کنیم؟
انکار گره بودجه در خراسان‌رضوی
پورمحمدی در پاسخ به پرسش خبرنگاران درباره سرانه پایین خراسان رضوی گفت: اعداد اعلام‌شده دقیق نیست؛ بودجه‌ها تنها به استان‌ها اختصاص نمی‌یابد و بخشی در وزارتخانه‌ها توزیع می‌شود، بنابراین خراسان رضوی سهم خود را دریافت می‌کند و حتی بیشتر هم می‌گیرد.
صاحب‌خبر -
∎