گروه بین‌الملل دفاع‌پرس: در خلال جنگ تحمیلی رژیم بعث عراق علیه ملت سربلند ایران، زنان ایرانی همچون ستارگانی در آسمان تاریک این برهه از تاریخ درخشیدند. این جنگ، که از سوی متجاوزان بعثی با حمایت قدرت‌های استکباری آغاز شد، هشت سال از عمر ملت ایران را به چالش کشید؛ اما زنان این سرزمین، با الهام از آموزه‌های اسلامی و روحیه انقلابی جبهه‌ها را تقویت و بنیان‌های اخلاقی جامعه را نیز استوار کردند.

جنگ تحمیلی، که از سپتامبر ۱۹۸۰ تا اوت ۱۹۸۸ ادامه یافت، نبردی میان حق و باطل بود. رژیم بعث، با حمایت‌های مالی و تسلیحاتی غرب و شرق، به خاک مقدس ایران یورش برد، اما زنان ایرانی، که همواره در تاریخ این مرز و بوم نقش محوری داشته‌اند، با حضور مستقیم و غیرمستقیم خود، توطئه شوم سقوط و تجزیه ایران را نقش بر آب کردند. 

روایت‌های آنان، که در مقالات علمی همچون مطالعه انسان‌شناختی «روایت‌های زنان در جنگ با رویکرد اخلاقی» در فصلنامه International Journal of Ethics & Society به چاپ رسیده، نشان‌دهنده تأثیر عمیق جنگ بر زندگی زنان است. با این حال، این تأثیرات منفی، همچون قربانی شدن در بمباران‌ها و آوارگی، نتوانست روحیه مقاوم آنان را بشکند؛ بلکه برعکس، زنان را به نیروی محرکه‌ای برای تقویت اخلاقیات جامعه تبدیل کرد.

نقش مستقیم زنان در جبهه‌ها؛ از مبارزه تا امدادرسانی

یکی از برجسته‌ترین جنبه‌های نقش زنان در جنگ تحمیلی، حضور مستقیم آنان در جبهه‌ها بود. اگرچه طبیعت ظریف زنان، آنان را از درگیری‌های مستقیم نظامی دور نگه می‌داشت، اما در لحظات بحرانی، زنان ایرانی با شجاعتی مثال‌زدنی، اسلحه به دست گرفتند و در کنار برادران خود ایستادند.

روایت‌های تاریخی نشان می‌دهد که زنان در عملیات‌های کلیدی همچون فتح‌المبین و بیت‌المقدس، نه تنها به عنوان نیروی رزمی، بلکه به عنوان امدادگران خط مقدم حضور داشتند. آنان، با آموزش‌های نظامی که توسط نیرو‌های مسلح دیده بودند، در نقش پرستار، پزشک و حتی تیرانداز ظاهر شده و جان بسیاری از رزمندگان را نجات دادند.

این حضور، ریشه در آموزه‌های اخلاقی اسلام داشت. عدالت و برابری، که در قرآن کریم به عنوان اصول بنیادین تأکید شده، زنان را ترغیب می‌کرد تا در برابر ظلم بعثی‌ها قیام کنند. برای نمونه، زنان خوزستانی، که مستقیماً در معرض حملات بی‌رحانه رژیم بعث قرار داشتند، با تشکیل گروه‌های مقاومت محلی، از شهر‌های خود دفاع کردند.

زنان علاوه بر اعزام فرزندان خود به جبهه‌های نبرد، خود نیز در خطوط مقدم حضور داشته و با تهیه غذا، دارو و مهمات، روحیه رزمندگان را بالا می‌بردند. این نقش مستقیم، نه تنها از منظر نظامی، بلکه از دیدگاه اخلاقی، نمادی از مبارزه با ستم و ستم‌گر بود. زنان ایرانی، با الهام از حضرت زینب (س)، که نماد استقامت پس از عاشورا است، در جنگ تحمیلی، پیام‌آوران صبر و پایداری شده و نشان دادند که در دفاع از وطن، تفکیک جنسیتی معنایی ندارد.

علاوه بر این، زنان در نقش‌های حمایتی مستقیم، همچون شستشوی لباس‌های رزمندگان، ساخت سنگر‌ها و حتی دفن پیکر شهدا، حضوری فعال داشتند. این اقدامات، که در روایت‌های زنان جنگ ثبت شده، نشان‌دهنده عمق ایثار آنان است. در حالی که رژیم بعث با بمباران شهرها، زنان و کودکان را هدف قرار می‌داد تا روحیه ملت را بشکند، زنان ایرانی با حضور در جبهه‌ها، این استراتژی را خنثی کرده و به جهان ثابت کردند که ملت ایران، یکپارچه در برابر تجاوز ایستاده است.

زنان؛ پشتیبانان اخلاقی و اجتماعی جبهه‌ها

اما نقش زنان در جنگ تحمیلی، تنها به حضور مستقیم محدود نمی‌شد؛ بلکه جنبه غیرمستقیم آن که اغلب پنهان، اما تأثیرگذار بود، بنیان پیروزی را پایدار کرد. زنان، به عنوان مدیران خانواده، بار سنگین غیبت مردان را بر دوش می‌‎کشیدند. آنان، با تربیت فرزندانی که روحیه انقلابی داشتند، نسل آینده‌ای مقاوم را پروراندند و همزمان، با فعالیت‌های اقتصادی کوچک، چرخ زندگی را چرخاندند. روایت‌های زنان از این دوران، پر از داستان‌های اضطراب جدایی، نگرانی برای عزیزان و تلاش برای حفظ کانون خانواده است؛ اما این روایت‌ها، بیش از آنکه روای ضعف و ناتوانی باشند، از قدرت درونی زنان حکایت دارند.

از منظر اخلاقی نیز حضور غیرمستقیم زنان، تقویت‌کننده ارزش‌هایی همچون عدالت، مبارزه با ظلم و مقاومت بود. زنان، با جمع‌آوری کمک‌های مردمی، دوخت لباس برای رزمندگان و حتی برگزاری مجالس عزاداری برای شهدا، روحیه جامعه را همواره حفظ می‌کردند. ضمن اینکه، زنان در شهر‌هایی همچون تهران و اصفهان، با تشکیل گروه‌های حمایتی، مواد غذایی و دارویی را به جبهه‌ها ارسال کرده و در بیمارستان‌ها، به عنوان پرستار داوطلب، زخمیان را تیمار می‌کردند. 

در پایان این روایت حماسی، زنان ایرانی نه تنها یادگارانی از شجاعت و ایثار، بلکه آفرینندگان آینده‌ای نوین شدند؛ گویی با هر قطره خون و اشکی که در راه وطن ریختند، بذری کاشتند که امروز به درختی تنومند از امید و افتخار تبدیل شده است. این ستارگان درخشان، فراتر از جبهه‌ها و سنگرها، با نغمه‌ای از صبر و مقاومت، آوازی سرودند که هنوز در گوش تاریخ طنین‌انداز است و این آواز، همچون رودخانه‌ای جاویدان، نسل‌ها را به سوی سرزمینی سرشار از عدالت و آزادی هدایت می‌کند.

و در آخر، جنگ، زخم‌هایی بر پیکر این ملت نشاند، اما زنان ایران با دستان خویش، از آن زخم‌ها گلی از استقامت و انسانیت رویاندند که تا ابد معطر خواهد ماند.

انتهای پیام/ ۱۳۴