جوان آنلاین: بسیاری از خانوار‌های ایرانی در سال‌های اخیر با ناامیدی از خرید کارخانه‌ای خودرو چشم بر بازار آزاد داشتند؛ بازاری که به دلیل جهش نرخ ارز و سیاست‌های دستوری به محلی برای افزایش‌های مکرر قیمت تبدیل شده است، با این حال، امید به عرضه مستقیم از کارخانه و بهره‌مندی از قیمت‌های پایین‌تر، برای کارگران، کارمندان و برخی از صاحبان مشاغل آزاد، آخرین روزنه دسترسی به خودرو بود، اما حالا همین امید نیز با شرایط کنونی قیمت‌ها به ناامیدی برای خیلی از اقشار تبدیل شده است.
فاصله چشمگیر میان قیمت خودرو و توان خرید مردم
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی با انتقاد از وضعیت نابسامان بازار خودرو گفت: عدم اجرای صحیح قانون ساماندهی بازار خودرو و بی‌توجهی خودروسازان به کاهش هزینه تولید، موجب شده است مردم با خودرو‌های گران و بی‌کیفیت مواجه شوند.
رحیم زارع، در گفت‌و‌گو با خانه ملت، با اشاره به نارضایتی مردم از وضعیت بازار خودرو اظهار کرد: خودروسازان به دلیل بهای تمام‌شده بالای تولید، دائماً خواستار افزایش قیمت کارخانه هستند و این روند در نهایت منجر به تحمیل قیمت‌های بالا و کیفیت پایین به مصرف‌کنندگان شده است.
وی ادامه داد: مجلس شورای اسلامی پیش‌تر «قانون ساماندهی بازار خودرو» را با محوریت واردات به تصویب رسانده است، اما اجرای این قانون بسیار ضعیف بوده و همین امر مانع شکل‌گیری رقابت واقعی در بازار خودرو شده است.
نتیجه نبود رقابت در بازار خودرو
زارع بر ضرورت بازنگری در عملکرد خودروسازان تأکید کرد و گفت: این شرکت‌ها باید در گام نخست به سمت کاهش هزینه‌های تولید حرکت کنند و در گام بعدی با بهره‌گیری از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان و قرارداد با آنها و همکاری با دانشگاه‌ها، فناوری تولید خودرو را ارتقا دهند. این همکاری‌ها می‌تواند علاوه بر افزایش کیفیت، به تدریج موجب کاهش هزینه‌های تولید نیز شود.
عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس همچنین به لزوم تولید خودرو‌های اقتصادی اشاره کرد و افزود: خودرو اقتصادی خودرویی است که یک خانواده با درآمد کم هم بتواند پس از مدتی پس‌انداز آن را خریداری کند. در گذشته چنین خودرو‌هایی در بازار وجود داشت و اقشار مختلف جامعه امکان خرید داشتند، اما امروز فاصله چشمگیری میان قیمت خودرو و توان خرید مردم ایجاد شده است.
زارع با تأکید بر اینکه مجلس پیگیر اجرای کامل قوانین مربوط به ساماندهی بازار خودرو خواهد بود، خاطرنشان کرد: رقابت سالم تنها زمانی شکل می‌گیرد که واردات خودرو به طور واقعی و نه صرفاً روی کاغذ اجرا شود و در کنار آن، خودروسازان داخلی به سمت ارتقای کیفیت و کاهش هزینه حرکت کنند.
ناهمخوانی درآمد کارگران با ارزان‌ترین خودرو
کف قیمت کارخانه‌ای به حدود ۵۰۰میلیون تومان رسیده و اقشار کم‌درآمد حتی با پس‌انداز کامل درآمد خود باید سال‌ها انتظار خرید آن را بکشند. به عنوان مثال خودرو ساینا که در حال ارزان‌ترین تولید خودروسازان داخلی است ۴۶۹میلیون تومان است. اگر یک کارگر متأهل با یک فرزند که ماهانه ۱۵میلیون و ۳۰۰ هزار تومان حقوق می‌گیرد، تمامی خرج‌های دیگر خود را از طریق دیگری تأمین کرده و تمامی حقوق خود را تنها برای خرید این خودرو کنار بگذارد باید ۳۱ ماه یعنی حدود ۵/۲ سال صبر کند، با این حال همین خودرو‌های گران، بی‌کیفیت بوده و بسیاری را نسبت به خرید مردد کرده است.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی در این باره با بیان اینکه مردم ایران مستحق خودرو‌های ایمن و باکیفیت هستند، اذعان داشت: متأسفانه نرخ پایین بهره‌وری، قیمت بالا و ایمنی و کیفیت نازل خودرو‌های تولید داخل، بزرگ‌ترین مشکلی است که متوجه بخش خودروسازی بوده و مردم را در خرید این خودرو‌ها دچار تردید کرده است.
فریدون همتی با انتقاد از کیفیت پایین خودرو‌های داخلی بیان کرد: متأسفانه امروز خودرو‌های داخلی به سبب عدم برخورداری از ایمنی و کیفیت لازم موجب افزایش حجم تصادفات و تلفات جانی و مالی در کشور شده‌اند. از طرفی مصرف سوخت بالای این خودرو‌ها ضمن آسیب جدی به محیط زیست و ناترازی مصرف سوخت در کشور، نیاز به واردات بنزین را افزایش داده است.
وی با بیان این مطلب که با این روند اگر کارخانجات خودروسازی را تعطیل و حقوق کارگران شاغل در صنعت خودرو را از محل سود بازرگانی واردات خودرو، پرداخت کنیم به نفع کشور است، تصریح کرد: با واردات خودرو هم شاهد شکل‌گیری رقابت در بازار خودرو خواهیم بود و هم با بهبود کیفیت و کاهش مصرف سوخت خودرو‌های داخلی، رضایت مردم از صنعت خودرو افزایش خواهد یافت.
نماینده مردم ایلام در مجلس شورای اسلامی در گفت‌و‌گو با خبرنگار کارنا از خصوصی‌سازی صنعت خودرو و واردات خودرو به عنوان دو راهکار اساسی برای ایجاد تحول در صنعت خودرو یاد کرد و اظهار داشت: با خروج دولت از صنعت خودرو و ایجاد رقابت از محل واردات خودرو قطعاً شاهد تحول جدی در این بخش به نفع تولید، اقتصاد ملی، اشتغال ملی و مصرف‌کننده داخلی خواهیم بود.
همتی با بیان اینکه مردم ایران مستحق خودرو‌های ایمن و باکیفیت هستند، اذعان داشت: متأسفانه نرخ پایین بهره‌وری، قیمت بالا و کیفیت و ایمنی نازل خودرو‌های تولید داخل، بزرگ‌ترین مشکلی است که متوجه بخش خودروسازی بوده و مردم را در خرید این خودرو‌ها دچار تردید کرده است.
عضو کمیسیون برنامه و بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی با مقایسه وضعیت خودروسازی در ایران و کره جنوبی خاطرنشان کرد: به رغم اینکه صنعت خودرو ایران تقریباً کار خود را با صنعت خودرو کره جنوبی آغاز کرد، اما بین آنچه هم‌اکنون در شرکت‌های تولیدی خودرو در دو کشور مذکور در حال وقوع است، تفاوت زیادی وجود دارد و برخلاف خودروسازان داخلی که در برابر تولید خودرو براساس اصول علمی مقاومت نشان می‌دهند، تولید خودرو در کره جنوبی با بالاترین کیفیت و بهره‌وری در حال انجام است.
فروش لیزینگی راهکار تقویت قدرت خرید
فروش لیزینگی یا اقساطی محصولات برای تحریک تقاضا و استفاده از ظرفیت نظام بانکی برای ارائه تسهیلات خرید خودرو به مشتریان راهکاری است که کارشناسان به آن تأکید دارند. با این حال، هریک از این مسیر‌ها با موانع جدی روبه‌روست. اجرای فروش لیزینگی نیازمند منابع مالی قابل‌توجه و نقدینگی بالاست، در حالی که اکثر خودروسازان در حال حاضر با محدودیت منابع و فشار‌های مالی متعددی دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
از سوی دیگر، تکیه بر نظام بانکی نیز راه‌حل ساده‌ای نیست، چراکه خود بانک‌ها با چالش‌های ساختاری و ریسک بالای مطالبات معوق روبه‌رو هستند و تمایل چندانی به ورود گسترده به حوزه تسهیلات خودرو ندارند.