به گزارش خبرنگار اقتصادی ایرنا، دانش آموزان مناطق محروم و صعب العبور شاید در نخستین روز سال تحصیلی امسال دغدغه کمتری را برای حضور در مدارس داشتند؛ بهانه‌ای که در گذشته مانع از ادامه تحصیل آنان می شد که نتیجه اختصاص بیش از ۳ هزار و ۲۵۰ میلیارد تومان از بودجه سال ۱۴۰۳ برای غذا و ایاب‌وذهاب دانش‌آموزان روستایی و عشایری مناطق محروم است. اعتباراتی که سازمان برنامه و بودجه کشور برای سال تحصیلی ۱۴۰۳–۱۴۰۴ تخصیص داد تا مدارس این مناطق دیگر شاهد نیمکت‌های خالی نباشند.
بر اساس همین طرح، اتوبوس‌ها و خودروهای محلی از ابتدای مهر فعال شده‌اند و بناست این خدمات در سال تحصیلی جدید با پیش بینی ۱۱ هزار میلیارد تومان گسترش یابد. همراه با آن، بسته‌های غذایی گرم در مدارس مناطق محروم توزیع می‌شوند تا مشکلات ناشی از سوءتغذیه نیز بر یادگیری دانش‌آموزان سایه نیندازد.
مدارس سنگی که سال‌ها یکی از نمادهای کمبود زیرساخت در آموزش ایران بود، از سال تحصیلی جدید وارد مرحله اجرایی شده‌است. آمار سازمان برنامه و بودجه خبر از شناسایی ۳۰۸ مدرسه سنگی در مناطق محروم و صعب‌العبور طی سال ۱۴۰۳ خبر می دهد؛ در گام بعد، ۱۰۰ مدرسه از این ساختمان‌های فرسوده و ناایمن، تا شهریور ۱۴۰۴ با فضاهای آموزشی استاندارد جایگزین یا ساماندهی شده‌اند. اقدامی که بخشی از خطرات متوجه دانش آموزان مناطق محروم را کم می کند.
این اقدام بخشی از پروژه ملی ارتقاء کیفیت فضای آموزشی است که همزمان با احداث مجتمع‌های بزرگ مقیاس، قصد دارد مدارس کوچک اما حیاتی مناطق دورافتاده را از فهرست نقاط بحرانی خارج کند. اقدام و برنامه ای که در صورت تداوم می تواند نام مدارس سنگی را از لیست مدارس نا ایمن آموزش و پرورش خارج کند.
ارتقای جایگاه معلمات و تثبیت انگیزه تدریس
در کنار توجه به دانش آموزان مناطق محروم، دولت اقدام دیگری را نیز در دستور کار خود قرارداده‌است، توجه به معیشت معلمان، پرداخت کسورات آنان، فرهنگیان بازنشسته و معلمان حق التدریس.
دولت چهاردهم از سال تحصیلی ۱۴۰۳- ۱۴۰۴، وارد مرحله تازه‌ای از ساماندهی حقوق فرهنگیان شد. بر اساس آمار منتشر شده از سازمان برنامه و بودجه، در سال ۳ هزار میلیارد تومان برای پرداخت کسور رتبه‌بندی و یکسان‌سازی حقوق بازنشستگان سال ۱۴۰۰ پرداخت شد.
مرحله دوم این برنامه در سال ۱۴۰۴ اجرا و ۹ هزار و ۷۰۰ میلیارد تومان نیز برای جبران و تسویه کسور بازنشستگان سال ۱۴۰۱ هزینه می‌شود.
این سیاست بخشی از رویکرد کلان دولت برای ارتقاء جایگاه معلمان و تثبیت انگیزه آنان است؛ رویکردی که از اصلاحات ساختاری در نظام حقوقی آغاز شده و همراه با سایر طرح‌های عدالت آموزشی، قرار است چهره کلی نظام آموزش عمومی را تغییر دهد.
سال گذشته و امسال، برای هزاران معلمی که سال‌ها خدمت خود را به کلاس‌های درس سپردند، با خبر خوشی همراه شد؛ پرداخت پاداش پایان خدمت که در گذشته ماه‌ها و حتی سال‌ها به تاخیر می‌افتاد، حالا در برنامه مالی دولت چهاردهم جای ویژه‌ای دارد.
بر اساس اعلام سازمان برنامه و بودجه، در سال ۱۴۰۳ معلمان بازنشسته در مجموع ۳۸ هزار میلیارد تومان پاداش گرفتند و این رقم در سال ۱۴۰۴ به ۴۳ هزار میلیارد تومان افزایش یافته است. این جهش اعتباری، اقدامی بزرگ برای انگیزه بخشی به فرهنگیان و بازنشستگان این حوزه محصول می شود.
کلاس‌های ایران نفس تازه می‌کشند
کمبود نیروی انسانی در آموزش و پرورش که سال‌ها با حق‌التدریس‌های پراکنده و نیروهای غیررسمی جبران می‌شد، از سال تحصیلی گذشته با تصمیم دولت چهاردهم وارد مسیر تازه‌ای شد.
بر اساس اعلام سازمان برنامه و بودجه، در سال ۱۴۰۳ اعتبارات لازم برای استخدام ۱۲۰ هزار معلم جدید تامین شد؛ رقمی که از نگاه کارشناسان، یکی از گسترده‌ترین جذب نیرو در یک دهه اخیر محسوب می‌شود. برنامه سال ۱۴۰۴ نیز بر جذب ۷۲ هزار معلم دیگر متمرکز است تا شکاف میان تعداد کلاس‌ها و معلمان کاهش یابد.
این اقدام علاوه بر کاهش فشار کاری معلمان فعلی، امکان اجرای برنامه‌های بلندمدت کیفیت‌بخشی به آموزش را فراهم می‌کند؛ از برگزاری کلاس‌های مهارت‌محور گرفته تا افزایش ساعات آموزشی رشته‌های پایه. مسئولان وعده داده‌اند با این موج استخدام، چهره مدارس به‌ویژه در مناطق محروم و کم‌برخوردار در سال‌های آینده دگرگون شود.
دولت چهاردهم به موضوع معلمان حق التدریس نیز توجه داشت، سال‌ها بود که نیروهای حق‌التدریس چه شاغل، چه بازنشسته و حتی آزاد بابت ساعات تدریس خود در انتظار دریافت کامل حق‌الزحمه می‌ماندند. این انتظار از زمان روی کار آمدن دولت چهاردهم کوتاه‌تر شده است.
آمار سازمان برنامه و بودجه نشان می دهد در سال گذشته ۷ هزار و ۷۵۰ میلیارد تومان برای پرداخت حق‌الزحمه معلمان حق التدریس شاغل و بازنشسته پرداخت شده و بودجه سال ۱۴۰۴ نیز با رشد قابل‌توجه ۱۰ هزار و ۶۵۰ میلیارد تومان در این زمینه تامین اعتبار کرده است.
پرداخت این مطالبات نه‌تنها به تسویه بدهی‌ها کمک می‌کند، بلکه پیام روشنی به بدنه آموزشی دارد: دولت آماده است نقش نیروهای حق‌التدریس را به رسمیت بشناسد و جایگاه آنان را در برنامه‌های بلندمدت توسعه آموزش حفظ کند.
نیروهای خرید خدمت که سال‌ها در سایه نظام آموزشی رسمی، چرخ مدارس بسیاری را در مناطق کم‌برخوردار چرخانده‌اند، از اخبار خوش دولت بی نصیب نماندند.
آمار منتشر شده سازمان برنامه و بودجه حکایت از آن دارد که در سال ۱۴۰۳، دولت چهاردهم برای این گروه یک هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان اعتبار پرداخت کرده است و بودجه سال ۱۴۰۴ نیز با رشد بیش از سه‌برابری، تامین ۴ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای پرداخت حق الزحمه نیروهای خرید خدمت را در دستور کار دارد.
مگر می شود دولت در این برنامه ریزی و اقدامات گسترده برای مدارس کل کشور، بابای مدرسه را فراموش کند، بابای مدرسه که همه حواسش پی تمیزی و مرتب بودن امور مدرسه است؟
آمار سازمان برنامه و بودجه می گوید که سال گذشته ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان برای افزایش حقوق خدمتگذاران مدرسه یا همان مدرسه یاران پرداخت شده و برنامه سال ۱۴۰۴ نیز با رشد قابل‌توجه، تامین ۴ هزار میلیارد تومان اعتبار را هدف‌گذاری کرده است.
آغاز سال ۱۴۰۴ برای زیرساخت‌های آموزشی ایران در مناطق مختلف با صدای کلنگ و بوی سیمان همراه شده است. وزارت آموزش و پرورش، عملیات احداث ۲۶۱ مجتمع آموزشی بزرگ‌مقیاس را در نقاط مختلف کشور آغاز کرده است؛ پروژه‌ای که بزرگ‌ترین برنامه ساخت مدارس در یک بازه واحد زمانی طی سال‌های اخیر محسوب می‌شود.
این مجتمع‌ها، هر یک با ظرفیت بالای پذیرش دانش‌آموز، طراحی شده‌اند تا علاوه بر کلاس‌های استاندارد، فضاهای ورزشی، کارگاهی و فرهنگی را در دل خود جای دهند.
استراتژی‌های جامع آموزش عمومی؛ نقشه‌ای برای شکستن چرخه محرومیت
دولت چهاردهم با مجموعه‌ای از برنامه‌های به‌هم‌پیوسته قصد دارد چهره آموزش عمومی کشور را دگرگون کند؛ از حل مسائل مزمن مثل بازماندگی از تحصیل گرفته تا ارتقای کیفیت تغذیه مدارس شبانه‌روزی.
در این بسته سیاستی، برنامه راهبردی کاهش بازماندگان از تحصیل در صدر اولویت‌ها قرار دارد. دانش‌آموزان با استعداد اما کم‌برخوردار، با کمک‌هزینه‌های ثبت‌نام به چرخه آموزش بازمی‌گردند و سازمان‌های مردم‌نهاد به یاری حل بخشی از مشکلات آموزشی فراخوانده شده‌اند. دانش‌آموزان استثنایی با کمک‌هزینه حمل‌ونقل ویژه و مناطق محروم با وعده‌های غذایی گرم و حمل‌ونقل رایگان، هدف‌گیری شده‌اند.
طرح‌های نمونه در استان‌های خاص، به عنوان آزمایشگاه‌های سیاست، برای بهبود آموزش اجرا خواهند شد و سیستم‌های ردیابی آسیب‌های اجتماعی قرار است ریسک ترک تحصیل و مشکلات روانی دانش‌آموزان را مهار کنند.
در نهایت، افزایش سرانه بودجه آموزشی و پرداخت مستقیم به ذی‌نفعان، به همه این برنامه‌ها جان تازه خواهد داد؛ وعده‌ای که اگر به‌طور کامل عملی شود، می‌تواند ساختار آموزش عمومی ایران را وارد مسیر پایدار و برابر کند.
سال تحصیلی ۱۴۰۴- ۱۴۰۵ امروز یک مهر با حضور ۱۵ میلیون و ۵۰۰ هزار دانش آموز در ۱۲۳ هزار و ۷۰۰ مدرسه کشور آغاز شد، روزهایی که برای دانش آموزان در پیش است می تواند آینده کشور در همه بخش های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی را رقم بزند.
وظیفه هدایت، آموزش و راهنمایی این تعداد دانش آموز بر عهده ۹۴۳ هزار معلم است، معلمانی که باید برای نقش آفرینی موفق در این حوزه، کمترین دغدغه را در امرار معاش و گذران زندگی داشته باشند.